Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Μαρτυρίες ειλικρινούς και διαχρονικής ζωοφιλίας
18/07/2018, 9:27 πμ

Μαρτυρίες ειλικρινούς και διαχρονικής ζωοφιλίας

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

Περικλής Σφυρίδης, «Ζωοφιλικά. Μια μαρτυρία και δώδεκα διηγήματα». Εκδόσεις Εστία.  Αθήνα, 2014)

 

Τα τελευταία χρόνια ο μεγάλος μας πεζογράφος, Περικλής Σφυρίδης, αρέσκεται και προχωράει σε μια εκ βάθρων αναδιάρθρωση και τακτοποίηση ολόκληρου του σημαντικότατου έργου του, τόσων και τόσων πλέον δεκαετιών που βρίσκεται στο χώρο των  ελληνικών γραμμάτων. Ίσως σημαντικό ρόλο να έπαιξε και να συνεχίζει να παίζει στο σημείο αυτό, η καθηγήτρια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σωτηρία Σταυρακοπούλου. Η τελευταία  σημειωτέον,  στα 2011, δημοσίευσε την άκρως κατατοπιστική μελέτη της ‘Περικλής Σφυρίδης. Ο πεζογράφος και η κριτική για το έργο του’ από τις ίδιες εκδόσεις με το παραπάνω βιβλίο, δηλαδή του Βιβλιοπωλείου της Εστίας. Σε τούτο τώρα το βιβλίο, περιέχονται τα διηγήματα ‘Το άλογο’, ‘Το μοιρολόι των πουλιών’, ‘Οι γάτες του χειμώνα’, ‘Μάτια σφαγμένου ζώου’, Ο Μοκέτας’, ‘Ο θάνατος της Τσογλανίτσας’, ‘Εις μνήμην’, ‘Συμβάν εις τόπον χλοερόν’, ‘Πρόβα αυτοδικίας’, ‘Η βεντέτα’, ‘Η άλλη παράδοση’, και ‘Ο Αδαμάκος’, τουτέστιν δώδεκα διηγήματα τα οποία παλιότερα βρίσκονταν σκόρπια σε διάφορες συλλογές του συγγραφέα και τώρα έρχονται ξανά στη δημοσιότητα κάτω από ετούτον τον ενιαίο τίτλο. Κοινό σημείο και γνώρισμα,  όλων, τα ζώα και η έκδηλη ζωοφιλία του συγγραφέα. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου βρίσκεται μια σύντομη, αλλά πολύ καλή εισαγωγή στο περιεχόμενο των διηγημάτων της Σωτηρίας Σταυρακοπούλου. Γράφει κάπου η καθηγήτρια, στην αρχή: ‘‘Η μαρτυρία ‘πως μέσα από τα ζώα γνώρισα τους ανθρώπους’, αποτελεί την ιστορία της ζωής του συγγραφέα, που αφορά τη σχέση του με τα ζώα, αλλά και τη σχέση του με ποικίλους όσους ανθρώπους, οι οποίοι υπήρξαν ζωόφιλοι, ή η πορεία της δικής τους  ζωής διασταυρώθηκε με τη ζωή του Σφυρίδη με αφορμή κάποιο ζώο’’.

Ξεπερνώντας την εισαγωγή, βρισκόμαστε ενώπιον μιας σημαντικότατης μαρτυρίας του Περικλή Σφυρίδη με τίτλο ‘Μαρτυρία. Πως μέσα από τα ζώα, γνώρισα τους ανθρώπους’. Η συγκεκριμένη μαρτυρία, καταλαμβάνει παραπάνω από τη μισή έκταση του βιβλίου, και θα μπορούσε να αποτελεί ξεχωριστό βιβλίο από μόνη της, αλλά η ουσία βρίσκεται αλλού! Εδώ ο Περικλής Σφυρίδης δεν χρησιμοποιεί τη λογοτεχνία για να κρυφτεί, δεν υφίσταται μικρό ή μεγαλύτερο μέρος μυθοπλασίας που να εμφιλοχωρεί με έξυπνο τρόπο μέσα στα κείμενά του, όπως τόσο καλά και πετυχημένα έκανε όλα αυτά τα χρόνια στα πεζογραφήματά του. Η μαρτυρία του αφορά πρόσωπα της οικογένειας, φιλικά, συγγενικά, της διπλανής πόρτας, όλων εκείνων που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ήρθαν σε επαφή μαζί του. Κι αυτά είναι ομολογουμένως πολλά, στη Θεσσαλονίκη και φυσικά την αγαπημένη του Σκύρο. Ονόματα επώνυμων, ανώνυμων ή λιγότερο γνωστών στο ευρύ κοινό και στους λογοτεχνικούς κύκλους του συγγραφέα, ή στον εκδοτικό και καλλιτεχνικό κόσμο, ειδικότερα πρόσωπα πρώτου βαθμού συγγένειας, κι’ ακόμα πρόσωπα από τον ιατρικό κόσμο της Θεσσαλονίκης, το κατ’ εξοχήν επάγγελμα του λογοτέχνη Περικλή Σφυρίδη. Ξεχωρίζουν οι αναφορές στον Ντίνο Χριστιανόπουλο, τον Κάρολο Τσίζεκ, τη Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, το Νίκο Παπάζογλου, τον Μανόλη Ανδρόνικο, τον Γάλλο γκαλερίστα Κάρολο Φλίνγκερ, το Στρατή Τσίρκα, τη Μαρία Κουλεντιανού, και τόσους άλλους.

Η εν λόγω μαρτυρία αποτελεί κατά κάποιο τρόπο την αυτοβιογραφία του συγγραφέα σε ένα μεγάλο μέρος του χρόνου του που δαπανήθηκε με φίλους, συγγενείς και γνωστούς αλλά με γεωμετρικό τόπο πάντοτε τα ζώα! Σκύλοι, γάτες, κοκόρια, κότες, κατσίκες, άλογα και πουλιά, έχουν την τιμητική τους εκεί μέσα. Εδώ η μυθοπλασία του Σφυρίδη δεν έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και  παραχωρεί με άνεση τη θέση της στην πραγματικότητα. Αλλά κι’ έτσι όμως, ο αναγνώστης και εραστής της άκρως ελκυστικής μυθοπλασίας του συγγραφέα, δεν μένει παραπονούμενος, αφού αποζημιώνεται και με το παραπάνω από τα δώδεκα διηγήματα που ακολουθούν οσονούπω και δει φυσικά με τα μάτια του πολλά από τα ζώα που πρωταγωνιστούν στη ζωή και στα βιβλία του σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες τοποθετημένες σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους και φυσικά τόπους, οι οποίες βεβαίως βεβαιώνουν και την αλήθεια των αναγραφόμενων στη πολυσέλιδη και μοναδική μαρτυρία του.

 

Περικλής Σφυρίδης

 

Στα διηγήματά του, ο αναγνώστης παρακολουθεί τη σχέση του με τα ζώα, αλλά κυρίως με το θάνατό τους. Αποτελούν στην πραγματικότητα ιστορίες θανάτου των ζώων, οι οποίες φυσικά προκαλούν σε όλους αναπόφευκτα θλίψη. Τα ζώα πεθαίνουν, όπως επίσης πεθαίνουν και οι  άνθρωποι. Ο συγγραφέας δεν τα ξεχωρίζει με κανένα τρόπο από τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω του. Ο θάνατος προκαλεί τα ίδια συναισθήματα σε όσους μένουν πίσω ζωντανοί. Ανθρώπους και ζώα!  Πολλές εξιστορήσεις είναι κοινές σε ανθρώπους και ζώα, κάποιες πορείες συγκρούονται, άλλες έρχονται παράλληλα, και όλες καταλήγουν εκεί στο αναπόδραστο και αναπόφευκτο τέλος μέσα από ένα σύνολο εμπειριών, βιωμάτων και συναισθημάτων. Το βλέμμα ενός ετοιμοθάνατου ζώου είναι το ίδιο με ενός ετοιμοθάνατου ανθρώπου, ζητάει κι’ αυτό έτσι την κατανόηση, ίσως τη συγχώρεση, ίσως την αδύναμη και αδύνατη, κατά πάσα πιθανότητα,   βοήθεια από το τέλος που βρίσκεται προ των πυλών. Σε πολλά σημεία, πρέπει να τονίσουμε,  η μοίρα των ζώων ακολουθεί παράλληλη πορεία και επηρεάζει την αντίστοιχη εκείνη των ανθρώπων, μια σχέση που φτάνει στην κυριολεξία τα όρια του πρωτόγονου ανιμισμού.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top