Fractal

Η ζωοφιλία και η εξυπηρέτηση αναγκών του ανθρώπου από τα ζώα ως αναγνώριση του μεγαλείου του Θεού

Γράφει η Bασιλική Β. Παππά [1] //

 

pett

 

H σχέση του ανθρώπου με τα ζώα ανάγεται πολλά χρόνια πριν, ίσως από 50.000. Όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι από τα δημοφιλέστερα κατοικίδια της εποχής μας, το πρώτο ζώο που εξημερώθηκε από τον άνθρωπο, κατά τα μέσα της Λίθινης Εποχής, ήταν ο σκύλος. Οι λόγοι που οδήγησαν τον άνθρωπο να  επιθυμεί τη συντροφιά των ζώων σχετίζονταν με την επιβίωσή του στη γη: η αρπακτική συμπεριφορά του σκύλου-ως κατοικίδιος συγγενής του λύκου- οδήγησε στη χρησιμοποίησή του στο κυνήγι, η γάτα ως ένας απαραίτητος σύμμαχος εναντίον των τρωκτικών, τα αιγοπρόβατα ως πηγή τροφής και ένδυσης[2].  Ως υποζύγια, το άλογο, ο γάιδαρος και το βόδι, βοήθησαν σημαντικά στη γεωργία από τους προϊστορικούς χρόνους. Σχεδόν όλα τα ζώα που εξημερώθηκαν αργότερα, χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για το γάλα ή το κρέας τους, αλλά και για τις προβιές και το μαλλί τους, ως υλικό ύανσης[3]. Έτσι, ο σύνδεσμος του ανθρώπου με τα ζώα, γίνεται όλο και πιο δυνατός και παρουσιάζεται με διάφορες μορφές σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς. Η ζωοφιλία, ως συνειδητή αγάπη και προστασία των ήμερων ζώων, και μάλιστα ως αναγνωρισμένη κατάσταση κατοχυρωμένη από νόμο της Πολιτείας, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Αρχαία Ελλάδα[4].

 

Στην Αρχαία Ελλάδα η σχέση ανθρώπου-ζώου είναι διαφορετική από την αρχαία Αίγυπτο. Υπήρχε συντροφικότητα και μια κάποια ισοτιμία. Από έρευνες των αρχαιολόγων σε ταφικά έθιμα των αρχαίων Ελλήνων καταδεικνύονται πολλά παραδείγματα σκύλων να ακολουθούν το αφεντικό τους στον θάνατο, αρνούμενοι τον αποχωρισμό. Από τα Ομηρικά Έπη γνωρίζουμε ότι ο σκύλος του Οδυσσέα τον περίμενε 20 χρόνια να επιστρέψει στην Ιθάκη και, όταν τον μυρίστηκε να πλησιάζει το ανάκτορο, πήγε να τον προϋπαντήσει και ξεψύχησε στα πόδια του. Μια άλλη μαρτυρία προέρχεται από τον Αιλιανό και αναφέρεται στον Εύπολη ο οποίος πέθανε στην Αίγινα και επάνω στον τάφο του πέθανε ο πιστός του σκύλος[5].

Στην Αγία Γραφή βλέπουμε ότι τα ζώα στερούμενα λογικής και ελευθερίας δημιουργούνται όχι μόνο για την εξυπηρέτηση των αναγκών του ανθρώπου, αλλά και ως μέσα για την ωφέλεια της ψυχής του. Τα δημιούργησε, επίσης, και για την αληθινή ψυχαγωγία, τη χαρά και την ευφροσύνη του, ώστε μέσα από τη μελέτη του πλήθους των δημιουργημάτων να οδηγείται στην αληθινή γνώση του Θεού, αναδεικνύοντας το σύμπαν σε ένα απέραντο σχολείο θεογνωσίας[6].

Πολλά τα παραδείγματα τόσο στην Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη από εικόνες αγίων όπου παρουσιάζονται να φυλάγονται αλλά και να υπηρετούνται από ζώα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Προφήτη Ηλία με τον κόρακα, του Δανιήλ στον λάκκο των λεόντων καθώς και του Ιωνά που παραμένει στην κοιλιά του κήτους για τρεις ημέρες.

Στην Καινή Διαθήκη η ενσάρκωση του Ιησού Χριστού συνοδεύεται από την εικόνα του σπηλαίου και τα ζώα να ζεσταίνουν με τα χνώτα τους το θείο Βρέφος. Οι καμήλες των μάγων, τα πρόβατα των ποιμένων, το βόδι και ο ημίονος, σε πλήρη αρμονία και γαλήνη. Επίσης, η φανέρωση του Αγίου Πνεύματος, του ενός εκ των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας, κατά τη Βάπτιση του Ιησού Χριστού με τη μορφή του περιστεριού, καταδεικνύει ότι δεν μπορεί να θεωρείται προσβλητική μια τέτοια προσομοίωση. Φανερώνει ότι ο Δημιουργός περιβάλλει με αγάπη και καταδεκτικότητα ακόμη και τα άλογα πτηνά, κάθε κτίσμα του. Κι αφού ο Θεός περιβάλλει με τόση αγάπη τα άλογα κτίσματά του ζώα, ανάλογη αγάπη και καταδεκτικότητα οφείλει να δείχνει και ο άνθρωπος[7].

Ανάλογα παραδείγματα με εκείνα της Αγίας Γραφής συναντούμε και στα συναξάρια των αγίων∙ του οσίου Γερασίμου του Ιορδανίτου που τον διακονούσε ένα λιοντάρι, του αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ που τάιζε μία αρκούδα σαν να ήταν ένα ήρεμο προβατάκι[8]. Ο άγιος Μάμας τρεφόταν από γάλα άγριων ζώων. Τον επισκέπτονταν ομαδικά και καθημερινά και του πρόσφεραν το γάλα τους με πολλή αγάπη και οικειότητα. Ο άγιος Βλάσιος εξημέρωνε όποιο ζώο τον πλησίαζε και γι’ αυτό αξιώθηκε να θεωρηθεί προστάτης των ποιμένων. Θαυμαστή είναι επίσης η σκηνή με τον Άγιο Γεράσιμο τον Ιορδανίτη, να βγάζει το αιχμηρό κομμάτι ξύλου απ’ το πόδι του λιονταριού και αυτό από ευγνωμοσύνη να τον υπηρετεί σε όλη του τη ζωή. Χαρακτηριστική είναι, επιπροσθέτως, η θεραπεία της τυφλής ύαινας από τον Όσιο Μακάριο, η ανάσταση του ταύρου από τον άγιο Σιλβέστρο καθώς και η ομιλία του λιονταριού στην αρένα με τον άγιο Ζώσιμο, που αντί να κατασπαράξει τον άγιο, αυτό μιλά με ανθρώπινη φωνή για τη Θεότητα του Χριστού[9].

Χαρακτηριστική είναι και η εικόνα με το Όσιο Παύλο της Ομπνόρας που ζούσε στο ρωσικό δάσος «Ο άγιος τρέφει με τα χέρια του, το πλήθος πουλιών που τον περικυκλώνουν και ανεβαίνουν πάνω του, με την αρκούδα να περιμένει τη σειρά της για τροφή και αλεπούδες, κουνέλια και άλλα ζώα να περιφέρονται χωρίς έχθρα μεταξύ τους»[10].

Ακόμη και σύγχρονοι άγιοι μας όπως ο μακαριστός Γέροντας Παϊσιος[11], είχε δημιουργήσει μια εξωπραγματική σχέση με τα ζώα που κατοικούσαν κοντά του, βοηθώντας τον στην εργασία του, όπως για παράδειγμα, τα ποντίκια που καθάριζαν τα ροκανίδια στο εργαστήριό του και η υπακοή του φιδιού στον Γέροντα να μην τρομάζει τον κόσμο, αλλά και ο κανόνας που του έβαζε να μην τρώει, λέγοντας χαριτωμένα ότι κάνει νηστεία.

Όταν φθάνει κανείς στον αγιασμό αγιάζεται μαζί του και η κτίση που τον περιβάλλει. Επίσης, ο άγιος Ιωάννης ο Ρώσος πέρασε τη ζωή του μέσα στο στάβλο, αφοσιωμένος στο έργο του και περιποιούμενος με στοργή τα ζώα. Κοιμόταν και προσευχόταν μαζί τους. Σε μια γωνιά του στάβλου, επάνω στα ξερά χόρτα και τα άχυρα ήταν το κρεβάτι του και το προσευχητήριό του[12].

Βλέπουμε ότι η υποταγή των ζώων στους αγίους του Θεού, αλλά και των αγίων να ανταποδώσουν αυτή την αγάπη που είναι περίσσευμα της καιγόμενης υπέρ κτίσεως καρδιάς τους καταδεικνύει την αγάπη τους χωρίς να υποβιβάζεται σε ειδωλοποίηση της φύσης, αλλά να ανεβαίνει ως ευχαριστία στον Δημιουργό.

Στις μέρες μας βλέπουμε να αναπτύσσονται ακραίες καταστάσεις από τη μια, όπως ομάδες ανθρώπων που συμπεριφέρονται με φόβο, βία και αδιαφορία προς τα ζώα, και από την άλλη εκείνων που συμπεριφέρονται με συναίσθημα, αλλά που σε ορισμένες περιπτώσεις όμως, φτάνει σε οριακά φαινόμενα, όπως διοργάνωση καλλιστείων, υιοθεσίες, νοσοκομειακή περίθαλψη, κληροδότηση τεράστιων περιουσιών[13]. Γίνεται πασιφανές έτσι ότι ακραίες καταστάσεις ζωοφιλίας και ζωολατρείας αποτελούν εκτροπές από την ομαλή σχέση ανθρώπων και ζώων σύμφωνα με την Ορθοδοξία.

Όπως γράφει ο άγιος Σιλουανός: «Ένιοι προσκολλώνται εις τα ζώα, αλλ’ ούτω προσβάλλουν τον Δημιουργόν, διότι ο άνθρωπος εκλήθη ίνα ζη αιωνίως μετά του Κυρίου, βασιλεύη μετ’ Αυτού και αγαπά τον Έναν Θεόν. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να έχει πάθος προς τα ζώα, αλλά μόνον καρδίαν οικτίρουσαν παν δημιούργημα». Διαφορετικά κινδυνεύει να λατρεύσει «την κτίση παρά τον κτίσαντα»[14]. Ο μακαριστός γέροντας Παΐσιος, παρά την απέραντη αγάπη που έτρεφε προς τα ζώα, όταν ερωτήθηκε για το θέμα, είπε ότι η αγάπη του ανθρώπου πρέπει πρώτα να εξαντλείται για τον άνθρωπο και όταν περισσεύει να πηγαίνει και προς τα ζώα[15].

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής μπορεί να οδηγήσει σε μοναξιά, απομόνωση και αίσθημα αδυναμίας. Τα ζώα συντροφιάς, όμως, βοηθούν να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα. Η παρουσία των αυξάνει την κοινωνική διάδραση. Σύμφωνα με διεθνή μελέτη, οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων, είναι λιγότερο πιθανό να αναφέρουν αισθήματα μοναξιάς σε σχέση με όσους δεν έχουν κάποιο κατοικίδιο, ενώ ποσοστό 58% των ιδιοκτητών δηλώνουν ότι συνάντησαν και απέκτησαν φίλους μέσω του ζώου[16]. Η ανιδιοτελής συντροφιά που προσφέρει ένα κατοικίδιο μπορεί να δώσει σε κάποιον μεγάλη ικανοποίηση. Οι σχέσεις ανθρώπων και ζώων δεν απαιτούν την ίδια προσπάθεια όπως οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, ενώ η ανταμοιβή είναι η αγάπη, η ευγνωμοσύνη, η διασκέδαση και η συντροφιά. Όλοι γνωρίζουμε ότι κάποια ζώα μπορούν να γίνουν οι καλύτεροι φίλοι του ανθρώπου ενώ επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να βελτιώσουν ακόμη και την υγεία ενός ανθρώπου και να αποκομίσουν πολλά οφέλη από τη συμβίωσή τους με αυτά[17]. Σύμφωνα με την Αμερικανική Κτηνιατρική Εταιρία «ο δεσμός μεταξύ ανθρώπου και ζώου είναι μια αμφίδρομα ωφέλιμη και δυναμική σχέση, που επηρεάζεται από συμπεριφορές απαραίτητες για την υγεία και την ευεξία και των δύο. Αυτή συμπεριλαμβάνει, αλλά δεν περιορίζεται, συναισθηματικές, ψυχολογικές και σωματικές αλληλεπιδράσεις ανθρώπων, ζώων και περιβάλλοντος»[18]. Τα ζώα λοιπόν μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση και χαρά όπου υπάρχουν άνθρωποι: σε νοσοκομεία, σχολεία, οίκους ευγηρίας, απαλύνοντας τον πόνο, διευκολύνοντας την κίνηση των ανθρώπων ή απλώς κάνοντας συντροφιά και χαρίζοντας πίσω το χαμόγελό τους[19].

Οι άνθρωποι που έχουν τακτικές θετικές αλληλεπιδράσεις με άλλους, τείνουν να ζουν περισσότερο και να είναι πιο ευτυχισμένοι. Τα κατοικίδια ζώα τους δίνουν την ευκαιρία να συναντηθούν και να αλληλεπιδράσουν με άλλους ανθρώπους. Τα ταξίδια στον κτηνίατρο, οι επισκέψεις στο πάρκο και οι συναντήσεις με άλλους ιδιοκτήτες κατοικίδιων παρέχουν ουσιαστικές ευκαιρίες για αλληλεπιδράσεις[20]. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι λίγα λεπτά χαϊδέματος ενός ζώου μειώνουν τα επίπεδα της κορτιζόλης[21] στο αίμα, την ορμόνη του στρες. Λίγα λεπτά παιχνιδιού με τον σκύλο κάθε μέρα απελευθερώνουν ενδορφίνες, ισχυρές ορμόνες καλής διάθεσης, που εξακολουθούν να υπάρχουν στην κυκλοφορία του αίματος πολύ καιρό μετά το τέλος του παιχνιδιού. Ο δεσμός με ένα ζώο συντροφιάς σχετίζεται με ευεργετικά αποτελέσματα στο καρδιαγγειακό σύστημα του ανθρώπου: χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και καρδιακοί παλμοί[22].

 

Επίσης:

  1. τα ζώα σε ένα σπίτι προσθέτουν μια αίσθηση ασφάλειας και προστασίας. Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ασφαλείς – από τυχόν εισβολή διαρρηκτών – με την παρουσία ενός σκύλου μέσα στο σπίτι τους.
  2. Μπορεί να ενθαρρύνουν τη σωματική δραστηριότητα. Να είναι η αφορμή για έξοδο, νέα χόμπι, ομαδικά ενδιαφέροντα.
  3. Τα ζώα συντροφιάς έχουν αποδειχθεί πολύτιμα και σε άλλους ρόλους: Για παράδειγμα οι σκύλοι αποδεικνύονται οδηγοί για τους τυφλούς ή για τους κωφούς, βοηθοί ατόμων με περιορισμένη κινητικότητα[23], βοηθοί αστυνομικών ή τελωνειακών υπαλλήλων προσφέροντας πολλές υπηρεσίες[24]. Ακόμη, υπάρχουν τα ζώα συντροφιάς που βοηθούν αρρώστους και φυλακισμένους[25].
  4. Ακόμη τα ζώα χρησιμοποιούνται και ως θεραπεία για ανθρώπους που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες. Η άσκηση και η χαλάρωση που παίρνει κάποιος με το κατοικίδιο ζώο του μπορεί να αναστρέψει ακόμη και τα αποτελέσματα της κατάθλιψης. Οι ιδιοκτήτες σκυλιών επίσης, είναι λιγότερο αγχωμένοι σε σχέση με εκείνους που δεν έχουν, και η μείωση του στρες σχετίζεται άμεσα με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, μεγαλύτερη ευτυχία και βελτίωση της υγείας[26].
  5. Επίσης καταγράφονται πολύ καλά αποτελέσματα τόσο στις ψυχολογικές όσο και στις σωματικές παραμέτρους ασθενών που πάσχουν από Αλτσχάιμερ[27], AIDS, κατάθλιψη, καρδιολογικά προβλήματα[28]. Αποδεικνύονται πολύτιμοι σύντροφοι για τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας[29],καθώς τους βοηθούν να διατηρήσουν τα ενδιαφέροντα, τη ζωτικότητα και την οξύτητα του πνεύματός τους αλλά και να αντιμετωπίσουν τη μελαγχολία που εμφανίζεται πολλές φορές σ’ αυτές τις ηλικίες.
  6. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα ζώα συντροφιάς ωφελούν παιδιά με ειδικές ανάγκες, παιδιά αυτιστικά[30], κακοποιημένα ή με χρόνια νοσήματα, όπως επίσης βοηθούν στην καλύτερη συναισθηματική ωρίμανση και κοινωνικοποίηση φυσιολογικών παιδιών προσχολικής ή σχολικής ηλικίας, καθώς και εφήβων. Έχει αποδειχθεί ότι τα παιδιά[31] που έχουν ένα ζώο, διδάσκονται αξίες όπως η υπευθυνότητα, η φιλία και ο σεβασμός και αναπτύσσεται η κοινωνικότητα, η ευαισθησία και η προσωπικότητά τους. Τα ζώα συντροφιάς μπορούν να επηρεάσουν θετικά την ανάπτυξή τους. Μαθαίνουν επίσης την σημαντική ικανότητα της επικοινωνίας χωρίς λέξεις, τους εγκαθιστούν μέσα τους ένα σεβασμό για τη φύση, ενεργούν ως μάθημα στις εμπειρίες της ζωής και του θανάτου, μαθαίνουν τις ευθύνες της ιδιοκτησίας, όπως το τάισμα, η περιποίηση του τριχώματος, η άσκηση και η φροντίδα σε περίπτωση ασθένειας. Η κατοχή ενός ζώου διευκολύνει τη γλωσσική ανάπτυξη και ενισχύει την απόκτηση γλωσσικών δεξιοτήτων στο παιδί[32]. Τα παιδιά αυτά[33] έχουν και περιορισμένες πιθανότητες για εγκληματική συμπεριφορά, αργότερα στη ζωή τους, ενώ έχει παρατηρηθεί να παρουσιάζονται λιγότερες αλλεργίες και μικρότερες πιθανότητες άσθματος σε άτομα που εκτέθηκαν σε κατοικίδια κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας[34].

 

Η παρουσία των ζώων ωφελεί και μικρούς και μεγάλους. Βοηθά τόσο το σώμα όσο και τον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων οποιασδήποτε ηλικίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της αμερικάνικης ιστοσελίδας Glassdoor[35], τα οποία βασίστηκαν σε πάνω από 500.000 αξιολογήσεις επιχειρήσεων, ανακάλυψε ότι οι άνθρωποι που έχουν για συνέταιρους ζώα δηλώνουν πιο ευτυχισμένοι[36].

Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα, έχει ξεπεράσει τα στενά όρια της χρησιμότητας για την επιβίωση. Στη σύγχρονη εποχή ο άνθρωπος εξακολουθεί να επωφελείται από τη συνύπαρξή τους, χρησιμοποιώντας ορισμένα από αυτά για θεραπευτικούς σκοπούς[37]. Η θεραπεία μέσω ζώων εστιάζεται στη βελτίωση της ανθρώπινης σωματικής, νοητικής, συναισθηματικής και κοινωνικής λειτουργίας. Άλογα, σκύλοι, γάτες, κουνέλια, ινδικά χοιρίδια, ψάρια, χελώνες, ωδικά πουλιά, δελφίνια, ακόμη και οικόσιτα γουρουνάκια και άλλα αγροτικά ζώα μπορούν να προσφέρουν ιδανικά τις υπηρεσίες τους στον άνθρωπο. Φυσικά στην κορυφή της λίστας βρίσκεται ο σκύλος, ο οποίος συν τοις άλλοις (σύμφωνα με ερευνητές της Κτηνιατρικής Σχολής του Κέιμπριτζ), αν εκπαιδευτεί κατάλληλα, μπορεί να ξεχωρίσει τη μυρωδιά που αναδίδουν τα καρκινικά κύτταρα και να εντοπίσει με επιτυχία έναν καρκίνο.

Η παρουσία ενός ζώου στον χώρο κάνει καλό. Έχει αποδειχθεί ότι η παρέα με έναν σκύλο ή μια γάτα, καθώς επίσης και η παρατήρηση ψαριών που κολυμπούν μέσα σε ένα ενυδρείο μειώνουν την αρτηριακή πίεση και κατεβάζουν τα επίπεδα της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων στο αίμα. Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου της Μινεσότα[38], η παρουσία γάτας στο σπίτι μπορεί να μειώσει σχεδόν στο μισό τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι τα οφέλη από την ύπαρξη ζώων στην ζωή του ανθρώπου είναι καταγεγραμμένα και κοινά αποδεκτά. Ένα ζώο συντροφιάς προσφέρει στιγμές ξεκούρασης, διασκέδασης, ξεγνοιασιάς γεμάτες συναισθήματα (χαρά, ανακούφιση, θλίψη). Τα ζώα μπορεί να προσφέρουν ασφάλεια, να αποτελέσουν έμπιστο σύντροφο και πολύτιμη συντροφιά. Συγκεκριμένα οι ειδικοί συστήνουν τις γάτες για τους ηλικιωμένους που ζουν μόνοι και δεν μετακινούνται εύκολα, γιατί δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις στη φροντίδα τους, ενώ τα χάμστερ και τα κουνέλια είναι καταλληλότερα για τα παιδιά.

Είναι πασιφανές όμως ότι σύμφωνα με την Ορθοδοξία, ακραίες καταστάσεις ζωοφιλίας και ζωολατρίας αποτελούν εκτροπές από την ομαλή σχέση ανθρώπων και ζώων. Κάνοντας όμως ένα ταξίδι από την Παλαιά στην Καινή Διαθήκη αλλά και μέσα από τα πατερικά κείμενα και τα συναξάρια των αγίων μας βλέπουμε ότι η σχέση τους με τα διάφορα ζώα δε σχετίζεται με τη νοσηρή ζωοφιλία της εποχής μας, ούτε με την ενστικτώδη αγάπη των ζώων στους ανθρώπους που τα προστατεύουν. Η αγάπη τους προς αυτά είναι περίσσευμα της καιγόμενης καρδιάς τους υπέρ της κτίσεως, χωρίς να υποβιβάζεται σε ειδωλοποίηση της φύσης αλλά ως ευχαριστία στον Κύριο και Δημιουργό των πάντων.

____________________________________

[1] H Bασιλική Β. Παππά είναι Msc, MA Θεολόγος, Υπεύθυνη του ΚΕ.ΣΥ.Π. Ηγουμενίτσας

[2] Βλ. Μ. Παγκράτη, Άνθρωπος και ζώα: απροσδόκητα οφέλη http://www.mariospagkratis.gr/902nuthetarhoomegapiomicronsigmaf-kappaalphaiota-zeta974alpha-alphapirhoomicronsi

[3] Βλ. Θ. Κούκουρα, Ζωογεωγραφία. Εισαγωγή στην οικολογική και ιστορική προσέγγιση, εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1998, σ.181.

[4] Βλ. Β. Περσείδη, Η ζωοφιλία στους αρχαίους χρόνους και σήμερα, www.oikologoi.gr

[5] Βλ. Χ. Κιοσσέ, Ο σκύλος που πέθανε από λύπη, http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=259426

[6] Βλ. Α. Χατζηχάμπη, Η θέση των ζώων στην Ορθοδοξία, www.diakonima.gr/2013/04/21/η-θέση-των-ζώων-στην-ορθοδοξία/

[7] Βλ. Α. Χατζηχάμπη, Η θέση των ζώων στην Ορθοδοξία, www.diakonima.gr/2013/04/21/η-θέση-των-ζώων-στην-ορθοδοξία/

[8] Βλ. Αρχιμ. Σωφρονίου, Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, Έσσεξ Αγγλίας, 1995, σ. 474.

[9] Βλ. π. Σ. Ιντζέ – π. Σ. Αστερίου, Οι άγιοι και το ζωικό βασίλειο. Περιβαλλοντική εργασία της Β΄τάξης του Γενικού Εκκλησιαστικού Λυκείου Νεάπολης Θεσσαλονίκης (Μάιος 2012) http://tribonio.blogspot.gr/2012/05/2012.html

[10] Βλ. π. Σ. Ιντζέ – π. Σ. Αστερίου, ό.π.

[11] Βλ. π. Σ. Ιντζέ – π. Σ. Αστερίου, ό.π.

[12] Βλ. Διονυσίου Ψαριανού, Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης, Ο Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος, http://www.agiazoni.gr/article.php?id=29229873037507569783

[13] Βλ. Α. Χατζηχάμπη, Η θέση των ζώων στην Ορθοδοξία, www.diakonima.gr/2013/04/21/η-θέση-των-ζώων-στην-ορθοδοξία/

[14] Ρωμ. 1, 25.

[15] Βλ. Α. Χατζηχάμπη, ό.π.

[16] Βλ. Ε. Ψωμιάδου, Tα οφέλη της συντροφιάς ενός ζώου, www. Iatronet.gr/eidiseis-nea/epistimi-zwi/news/2952/ta-ofeli-tis-syntrofias-enos-zwoy.html

[17] Βλ. http://nutrilabs.gr/5-ekpliktikoi-tropoi-skylia-veltiwnoun-anthropini-ygeia/

[18] Βλ. Μάριος Παγκράτης, ό.π.

[21] Η κορτιζόλη συμβάλλει στην κόπωση, στην αύξηση του σωματικού βάρους και της γήρανσης. Περισσότερα Βλ. http://nutrilabs.gr/5-ekpliktikoi-tropoi-skylia-veltiwnoun-anthropini-ygeia/

[22]Βλ. Μ. Παγκράτη, Άνθρωπος και ζώα: απροσδόκητα οφέλη, http://www.mariospagkratis.gr/902nuthetarhoomegapiomicronsigmaf-kappaalphaiota-zeta974alpha-alphapirhoomicronsi

[23] Έρευνες έχουν δείξει ότι ενισχύεται η κοινωνική επαφή αν τα άτομα με ειδικές ανάγκες έχουν μαζί τους ένα ζώο. Τα ζώα καταργούν τα εμπόδια. Επίσης, η παρουσία ζώων σε στρεσογόνες συνθήκες προκαλεί μείωση του καρδιακού παλμού και της αρτηριακής πίεσης. Ειδικά για τους γονείς που μεγαλώνουν παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, τα κατοικίδια αποτελούν χρήσιμη προσθήκη, ειδικά σε τομείς όπως η κοινωνική αναγνώριση, η ασφάλεια του παιδιού και η συντροφικότητα. Περισσότερα βλ. Βλ. Ε. Ψωμιάδου, Tα οφέλη της συντροφιάς ενός ζώου, www.Iatronet.gr/eidiseis-nea/epistimi-zwi/news/2952/ta-ofeli-tis-syntrofias-enos-zwoy.html και Βλ. Μ. Παγκράτη, Άνθρωπος και ζώα: απροσδόκητα οφέλη, http://www.mariospagkratis.gr

[24] Βλ. Κατοικίδια ζώα: Ποιο ρόλο παίζουν στην υγεία μας;, http://www.medlook.net/

[25] Σε χώρες όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Αγγλία, η Σκωτία, η Αυστραλία και η Νότιος Αφρική υπάρχουν πολλά προγράμματα κατοικίδιων στις φυλακές. Τα είδη των ζώων που χρησιμοποιούνται και οι μορφές του προγράμματος ποικίλλουν ευρέως. Τα κατοικίδια προσφέρουν ανιδιοτελή αγάπη και αποδοχή, προσφέρουν άμεση τρυφερότητα και άσβεστη πίστη (Cusack, 1988). Οι παραβάτες του νόμου συχνά αισθάνονται μοναξιά ως αποτέλεσμα της φυλάκισης και τα ζώα έχει αποδειχτεί ότι μειώνουν σημαντικά τα συναισθήματα απομόνωσης και σύγχυσης (Moneymaker and Strimple, 1991). Περισσότερα βλ. https://pettherapygreece.wordpress.com/

[26] Βλ. 4 εκπληκτικοί τρόποι που τα σκυλιά βελτιώνουν την ανθρώπινη υγεία, http://nutrilabs.gr/5-ekpliktikoi-tropoi-skylia-veltiwnoun-anthropini-ygeia/

[27] Οι γάτες θεραπείας έχουν ιδιαίτερη αξία όταν έρχονται σε επαφή με ασθενείς με Αλτσχάϊμερ, καθώς αναζωογονούν τόσο τη μνήμη όσο και ξεχασμένα συναισθήματα. Περισσότερα βλ. https://pettherapygreece.wordpress.com/

[28] Βλ. Πώς μας θεραπεύουν τα ζώα; http://bimag.gr/zwa-syntrofia-therapeia/

[29] Το πλεονέκτημα που προσφέρουν τα κατοικίδια σε αυτούς τους ανθρώπους είναι η συντροφιά. Ένας σκύλος μπορεί να κάνει τον ηλικιωμένο να νιώσει πιο ασφαλής μόνος στο σπίτι και οποιοδήποτε κατοικίδιο μπορεί να προλάβει την αρχή πνευματικής σύγχυσης. Ένα κατοικίδιο μπορεί να ανοίξει έναν ολόκληρο νέο κόσμο για έναν ηλικιωμένο άνθρωπο και μπορεί να τους προσφέρει μια νέα όρεξη για ζωή. Ακόμη και το τάισμα ενός πουλιού σε κλουβί βοηθάει στην άσκηση των μυών του ώμου και το χάϊδεμα μιας γάτας μπορεί να είναι ευεργετικό για τους ανθρώπους που είναι καθηλωμένοι σε μια καρέκλα. Ένα κατοικίδιο μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των προβλημάτων αναπηρίας και καταβολής/εξασθένησης λόγω των γηρατειών με το να αποσπά το μυαλό του ατόμου από τα βάσανα και μπορεί επίσης, να προσφέρει μια απόσπαση από την κατάθλιψη και τη θλίψη από την απώλεια κάποιου προσώπου. Περισσότερα βλ. https://pettherapygreece.wordpress.com/

[30] Βλ. Πώς μας θεραπεύουν τα ζώα; http://bimag.gr/zwa-syntrofia-therapeia/

[31] Βλ. Κατοικίδια ζώα και άνθρωποι – Σχέσεις στοργής, http://aridaianews.blogspot.gr/2013/10/blog-post_4.html

[32] Βλ. Μ. Παγκράτη, Άνθρωπος και ζώα: απροσδόκητα οφέλη, http://www.mariospagkratis.gr/

[33] Βλ. Ε. Ψωμιάδου, Tα οφέλη της συντροφιάς ενός ζώου, www.Iatronet.gr/eidiseis-nea/epistimi-zwi/news/2952/ta-ofeli-tis-syntrofias-enos-zwoy.html

[34]Βλ. Μ. Παγκράτη, Άνθρωπος και ζώα: απροσδόκητα οφέλη, http://www.mariospagkratis.gr

[35] Η αμερικανική ιστοσελίδα συγκεντρώνει βαθμολογίες από χρήστες, σχετικά με τις βιομηχανίες, τους χώρους εργασίας και τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου.

[37] Βλ. Μ. Παγκράτη, Άνθρωπος και ζώα: απροσδόκητα οφέλη, http://www.mariospagkratis.gr

[38] Βλ. http://bimag.gr/zwa-syntrofia-therapeia/

 

 

Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top