Fractal
Home / Το εργαστήρι του συγγραφέα / Η Ζυράννα Ζατέλη στο Εργαστήρι του συγγραφέα
04/09/2015, 1:04 πμ

Η Ζυράννα Ζατέλη στο Εργαστήρι του συγγραφέα

 

zateli

“Ο χρόνος είναι ένας καθρέφτης που όπως τον κοιτάζεις έτσι θα σε κοιτάξει”, η Ζυράννα Ζατέλη μέσα από μια καλειδοσκοπική αφήγηση αποκαλύπτει την “ηδονή στον κρόταφο”, τα μυστικά της μαγικής της γραφής.

Μπήκε στη ζωή μας και στα ελληνικά γράμματα το 1984 με την “Περσινή αρραβωνιαστικά” και ευθύς άλλαξε τα δεδομένα. Η καθημερινότητα γινόταν μαγική τελετουργία ξαφνικά, η ζωή ένα μυστήριο που το ξεφλούδιζε για μας σελίδα- σελίδα.

Η Ζυράννα Ζατέλη που γεννήθηκε το 1951 στο Σοχό Θεσσαλονίκης, υπήρξε για ένα φεγγάρι “η μούσα της Οδού Πανός”, σπούδασε θέατρο στην Αθήνα, μα δεν ασχολήθηκε παρά με το γράψιμο, επιστρέφοντας σαν τα ελάφια στις προθήκες των βιβλιοπωλείων, κάθε επτά χρόνια, μάς χαρίζει φέτος μέσα από το καινούργιο βιβλίο της “Ηδονή στον κρόταφο” που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Καστανιώτη”, τα μυστικά της μαγείας της.

Στο μεταξύ, στις βιβλιοθήκες μας, μέχρι στιγμής και τα βιβλία της: “. Η “Στην ερημιά με χάρι” το 1986), “Και με το φως του λύκου επανέρχονται” το 1993, “Με παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους Ο θάνατος ήρθε τελευταίος” το 2001 και “Το πάθος χιλιάδες φορές” το 2009. Μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Σερβία και τη Λιθουανία. Βραβεύτηκε με δύο κρατικά βραβεία το 1994 και 2002 και με το βραβείο μυθιστορήματος του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της το 2010.

“Αν δεν μαγευτούμε πρώτα, σύγκορμα κι σώψυχα, δεν πρόκειται να μαγέψουμε. Και ο καλύτερος μάστορας, διετέλεσε κάποτε τσιράκι. Το θέμα για μένα άλλωστε δεν είναι να απαντήσουμε οπωσδήποτε ή να προσδοκούμε την τέλεια απάντηση. “Αν μου τα δώσεις όλα μ’ έχασες”, έτσι πιάνω τον εαυτό μου να σκέφτεται πότε- πότε. Η αναζήτηση είναι το παν και είναι ατελεύτητη. Δεν θέλω να πεθάνω έχοντας λύσει όλα τα μυστήρια του βίου. Απεναντίας θα επιθυμούσα να πάρω κάτι τις μαζί μου, ή τέλος πάντων να αφήσω πίσω μου αυτό που λένε μια αύρα μυστηρίου. Και μάλλον έτσι θα συμβεί”, αποκαλύπτει με αφορμή τα βιβλία της, όσον αφορά την γραφή. Στο σπίτι της, κάτι από την αχλύ του έργου της, η ατμόσφαιρα ενός σύμπαντος αυστηρά… Ζατελικού. Με γάτες και λύκους, με δαντέλες στα φωτιστικά για ημίφως, με αντικείμενα και αντικειμενάκια που όρκο παίρνεις πως είναι αλχημιστικά. Με την πανδιάσημη γραφομηχανή της κόντρα σε κάθε τεχνολογία να την χαρακτηρίζει, υπάρχει και το διήγημα στο τελευταίο βιβλίο που της αφιερώνει, “αφιερωμένο στην γραφομηχανή μου”, το διαβάζουμε να τώρα δα, με τον τίτλο “Η τελευταία των Μοικανών”:

“Μολύβι και χαρτί είναι η παλιά μου αγάπη και η πιο πιστή, από μικρή είχα μανία με το γράψιμο. Ακόμη και στα βιβλία που διάβαζα, τα περιθώρια δίπλα τα γέμιζα με δικές μου “εφέσιες” ιστορίες, λες και μ’ ενοχλούσε να βλέπω άγραφες επιφάνειες…” επισημαίνει.

Κατά την εφηβεία της, μάλιστα, είχε την ικανότητα να γράφει και με τα δυο χέρια “στο σχολείο με το δεξί, στο σπίτι με το αριστερό”. Αχόρταγη “ή απλώς αμφιδέξια, μια αμιγής ζερβόδεξη”.

“Γραφομηχανή έμαθα μόνη της- παραδέχεται- όχι τυφλό σύστημα βέβαια” όταν αποφάσισε να παραδώσει την “Περσινή αρραβωνιαστικιά”. Εδώ και οκτώ χρόνια πάντως, γράφει σε ηλεκτρική γραφομηχανή “μια χαλκέντερη Olympia, που μου την χάρισε το ελληνικό προξενείο του Βερολίνου όταν βρέθηκα για πέντε μήνες κάπου σ’ ένα δάσος του Βραδενβούργου”.

Για ώρα ανάγκης- και για παν ενδεχόμενο “κουρνιάζουν στο σπίτι της άλλες δυο ηλεκτρικές γραφομηχανές”, μαζί με εκείνες τις απόμαχες χειροκίνητες βέβαια που την κάνουν να σκέπτεται κάποιον πιθανό διαρρήκτη με παιγνιώδη διάθεση και με σκεπτικισμό “ν’ ανοίγει ντουλάπες και μπαούλα ψάχνοντας για κρυμμένα τιμαλφή και να πέφτει πάνω σε γραφομηχανές απ’ τον καιρό του Νώε”.

 

zateli_books

 

Η γραφή ως αντίδοτο

Η Φεβρωνία και η Ιουλία, ο Σέρκος, η Ζίνα, η Λεύκα, οι ήρωές της που μας στοίχειωσαν και μας μάγεψαν, αποκαλύπτονται, επίσης, στο τελευταίο βιβλίο ως “εμμονές και ψυχανεμίσματα”.

Εξάλλου το αναγνωρίζει αυτό η συγγραφέας πως “είναι ένα αντίδοτο, τελικά, η γραφή. Ένα είδος εκλεκτής παραμυθίας απέναντι στον φόβο μας για τη φθορά, για τη θνητότητά μας. Μα δεν θα μιλούσα ακριβώς για “νικημένο” θάνατο, όπως δεν θα μιλούσα και για “νικημένη” ή “νικήτρια” ζωή. Υπάρχουν μαζί αυτά τα δυο, συμβαίνουν, εξ αρχής και δικαιωματικά, κι αυτό είναι το τραγικόν της ιστορίας. Είμαστε αυτό που είμαστε μέσα από τη ζωή και μέσα από τον θάνατο, κι αν κάνει κάτι η γραφή είναι να αξιοποιεί αυτή την τραγικότητα, με άλλα λόγια το δράμα και την πανουργία της ύπαρξης”.

Όσον αφορά την συγγραφική της βραδύτητα σε έναν κόσμο που όλο τρέχει, η απάντηση είναι αφοπλιστική: “τουλάχιστον δεν χάνω την ψυχή μου, δεν την πουλώ όσο- όσο, κάτι είναι κι αυτό. Ξέρετε, από την φύση μου και ανυπόμονη είμαι και παρορμητική, αλλά με το γράψιμο έμαθα να θητεύω και στην υπομονή. Και ποιος ξέρει, μπορεί αυτή να είναι η βαθύτερη φύση μου”.

“Πρέπει να πω πάντως- διευκρινίζει- πως όταν γράφω, τον καιρό και τις ώρες που γράφω, “ξεχνάω τα πάντα”, είναι σα να έχω όλο τον χρόνο μπροστά μου κι οι φόβοι ας περιμένουν στη γωνία. Μέχρι που θα ΄ρθει βέβαια κι εκείνη η ώρα η άφατη, η όντως τελευταία ημέρα, μαζί και κάποια λέξη πάνω στο χαρτί που δεν θα την ακολουθεί μια άλλη. Ως τότε τραβώ τον δρόμο μου όπως τον τραβάω”.

 

Mότο:
“Ας πούμε ότι γράφουμε για να απαλύνουμε τη ροή του χρόνου, να δώσουμε μια πιο ενδόμυχη διάρκεια και διάσταση στο εφήμερον του βίου”.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top