Fractal
Home / ΜΟΥΣΙΚΗ / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ / ΣυνΘύματα / «Χωρίς λόγια»… [ Γρηγόρης Πυριαλάκος // Αναστασία Γκίτση ]
05/09/2018, 10:19 πμ

«Χωρίς λόγια»… [ Γρηγόρης Πυριαλάκος // Αναστασία Γκίτση ]

Συνέντευξη: Αγγελική Λάλου //

 

 

«Χωρίς λόγια»…

το Σάββατο 8/9 στις 21.00 στο Καραπάντσειο Πολιτιστικό Κέντρο Αμπελοκήπων, Θεσσαλονίκης

 

Συνάντησα τους δύο δημιουργούς ενός πολύ ιδιαίτερου πρότζεκτ, τον σκηνοθέτη-λυρικό τραγουδιστή Γρηγόρη Πυριαλάκο και την ποιήτρια Αναστασία Γκίτση, και μίλησα μαζί τους

 

Γρηγόρης Πυριαλάκος

 

Ερωτήσεις στον Γρηγόρη Πυριαλάκο:

 

Πόσο προκλητικό είναι να φτιάξεις μουσική από τη σιωπή ή σιωπή από τη μουσική; Πες μας λίγα λόγια για τη σύλληψη της ιδέας και για όλο το πρότζεκτ;

Ευτυχώς ή δυστυχώς, για μας τους μουσικούς η σιωπή είναι πάντα μουσική. Άλλωστε δεν υπάρχει η απόλυτη σιωπή. Απομονωμένος σε ένα δάσος πάλι ακούς το θρόισμα των φύλλων και τους ήχους των πουλιών και των εντόμων, ανάσκελα στη θάλασσα ακούς τον ήχο της αναπνοής σου και τον βαθύ βόμβο της θάλασσας, σε ένα μονωμένο δωμάτιο ακούς τις ψηλές συχνότητες από τη λάμπα ή το ρεύμα… Η μουσική, πάλι, γράφτηκε για να εκφράσει όσα τα λόγια δεν μπορούν. Είναι πολλές οι φορές που προτιμώ να ακούω οργανική και όχι φωνητική μουσική για να δίνω εγώ τη δική μου ερμηνεία σε αυτό που ακούω. Τα τραγούδια είναι δημοφιλή, γιατί λόγω του στίχου δίνουν έτοιμη τροφή για το μυαλό. Καθοδηγούν το συναίσθημα του ακροατή με αρκετά καθορισμένο τρόπο, περιορίζοντας τη φαντασία του για προσωπική ερμηνεία. Άλλωστε, και η ίδια η μουσική στις περιπτώσεις αυτές γράφτηκε πάνω στους συγκεκριμένους στίχους και με έμπνευση κυρίως αυτούς. Εγώ, γνωρίζοντας την ύπαρξη πολύ όμορφων μελωδιών που πολλοί συνθέτες έγραψαν με τη μορφή των vocalises, πολλές φορές μόνο σαν φωνητικές ασκήσεις με σκοπό τη βελτίωση των φωνητικών ικανοτήτων των τραγουδιστών, είδα σε πολλά από αυτά έμπνευση που προέκυπτε από την αδυναμία έκφρασης του «ανείπωτου». Έτσι, σκέφτηκα να κάνω μια παράσταση που να μιλάει για το ανείπωτο μέσα από αυτά τα «τραγούδια χωρίς λόγια», δίνοντας όμως και μια ερμηνεία της μουσικής, με τη βοήθεια της καλής φίλης ποιήτριας Αναστασίας Γκίτση, η οποία ακούγοντας ένα ένα τα vocalises έγραψε τις εννιά επιστολές της παράστασης.

 

«Χωρίς λόγια», πες μας γιατί διάλεξες αυτό τον τίτλο;

Από όσα είπα, καταλαβαίνεις, φαντάζομαι πως ο τίτλος «χωρίς λόγια» ήταν απλώς αναπόφευκτος και είναι ένα πρότζεκτ που ‒απ’ όσο γνωρίζω τουλάχιστον‒ δεν έχει ξαναγίνει. Η αλήθεια είναι ότι τεχνικά τα vocalises είναι πολύ δύσκολα και η προετοιμασία τους είναι χρονοβόρα και κουραστική.

 

Τι σε έκανε να επιλέξεις τα συγκεκριμένα κομμάτια που θα ακουστούν σε εκτέλεση vocalized;

Τα vocalises που επέλεξα μέσα στα δύο τελευταία χρόνια, που αργά αλλά σταθερά στήνω το πρότζεκτ, προέκυψαν μετά από πολλές ακροάσεις. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί συνθέτες έχουν γράψει vocalises που μοιάζουν με σύνθετες ασκήσεις φωνητικής και που ενώ σε πρακτικό επίπεδο εξυπηρετούν το σκοπό τους, μουσικά δεν είχαν να μου πουν τίποτε. Κάνοντας μια ενδελεχή έρευνα, ανακάλυψα πολλά διαμάντια που είναι εντελώς άγνωστα όχι μόνο σε μένα αλλά και στο μεγαλύτερο μέρος του φιλόμουσου κοινού και χαίρομαι ιδιαίτερα που τα φέρνω στο προσκήνιο, δίνοντάς τους μια μικρή ώθηση για να καθιερωθούν στο φωνητικό ρεπερτόριο. Κάποια άλλα, πάλι, από τα vocalises που επέλεξα είναι τόσο γνωστά όσο και η Κάρμεν. Αν μη τι άλλο, θεωρώ πως η συγκεκριμένη μουσική παράσταση είναι όντως μια εναλλακτική πρόταση σε σχέση με τα «κλισέ» ρεσιτάλ τραγουδιού που έχουμε συνηθίσει…

 

Αναστασία Γκίτση

 

Ερωτήσεις στην Αναστασία Γκίτση:

 

Εννιά επιστολές ανάμεσα στη μουσική και τη σιωπή, με τη δική τους μουσική και σιωπή σε ίσες σχεδόν αναλογία. Μίλησέ μας για αυτές τις επιστολές:

Από τη μία, 9 ερωτικές επιστολές ανασυνθέτουν τον ήχο της απουσίας κάποιου ή κάποιων προσώπων. Ανασαίνουν μουσικά με μοναδική αφηγηματική υπόκρουση παρελθοντικές στιγμές, δημιουργώντας έτσι μια ιδιότυπη συμφωνία γραμμένη για τη φωνή, το καθαυτό ανθρώπινο μουσικό όργανο.

Από την άλλη, 9 vocalises κομμάτια συνομιλούν με τον ποιητικό λόγο, φτιάχνουν μελωδικές μνήμες, αφουγκράζονται την ενδιάμεση σιωπή ή, αλλιώς, την άρρητη νότα του απείρου.

Ο Gustave Flaubert, o Arthur Schopenhauer, o Marcel Proust, o John Cage, o Ludwig van Beethoven, o Sigmund Romberg, o Richard Strauss, o Thomas Carlyle, o Duke Ellington θα συνυπάρξουν επί σκηνής με τους Arno Babajanian, Konstantin Petrosian, Maurice Ravel, Nikolai Medtner, Heitor Villa-Lobos, Saint-Preux, Wojciech Kilar, Sergei Rachmaninoff και Gabriel Fauré.

Την αναλογία θα την ανιχνεύσει ο ακροατής που θα μεταφέρεται νοερά σε εννέα διαφορετικούς χώρους λόγου, ήχου και εικόνας, για να βρίσκει κάθε φορά το σημείο εκείνο που του αναπαύει ή του δονεί συγκινησιακά τον εσωτερικό κόσμο. Αυτός είναι και ο σκοπός εξάλλου του όλου project, που κινείται μινιμαλιστικά, προκειμένου να αποσυμφορήσει τον θεατή-ακροατή από περιττούς «εξωτερικούς θορύβους».

 

Ποιον έχει για αποδέκτη κάθε επιστολή και πώς έγινε η συγκεκριμένη επιλογή;

Κάθε επιστολή εκκινεί από την προσφώνηση «mon amour» και διατρέχει αναμνησιακά έναν ολόκληρο μικρόκοσμο που ανήκει αποκλειστικά σε προσωπικές στιγμές εραστών. Η γυναικεία φιγούρα επί σκηνής μαρτυρεί ήδη το έμφυλο της αφηγηματικής φωνής, απευθύνεται στο αντικείμενο του πόθους της. Τα στενά λιβάδια με τα ηλιοτρόπια, το λουλουδάτο φόρεμα από το Μαρόκο, ο πύργος του Erich von Pommern, το κάστρο Kronborg στη Δανία και Würzburg στη Βαυαρία, η πόλη Helsingør, το Quartier Latin, οι ενδημικές πεταλούδες της Καρπάθου, το παλιό μοναστήρι του νησιού Giudecca, τα μπαρόκ παλάτια της Γερμανίας, της Αυστρίας και της Βαρσοβίας, τα κολλαρισμένα με άμυλο χαρτιά από τη Βαγδάτη, η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας και το σπίτι του Καβάφη συνθέτουν το καθένα ξεχωριστά και όλα μαζί ένα ιδιότυπο αφηγηματικό σύνολο που συνοδεύει ή αναδεικνύει με τον καλύτερο (ευελπιστώ) τρόπο την παρουσία ή απουσία του εραστή. Το αν πρόκειται για μία μόνο γυναίκα που απευθύνεται σε έναν μόνο άντρα αυτό το αφήνω να το κρίνει και να το αποφασίσει ο θεατής.

 

Πόση σιωπή χωράει στην ποίηση και πόση ποίηση στη σιωπή;

Αν η γοητεία της ποίησης, όπως λέει και ο Νάσος Βαγενάς, πηγάζει ακριβώς από εκείνο το ασύλληπτο, το μυστηριώδες, το ανεξιχνίαστο που το αισθάνεται κάποιος, αδυνατεί ωστόσο να το ορίσει, τότε η απάντηση στην πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση δίνεται από μόνη της. Ο Βύρων Λεοντάρης γράφει πως ο ποιητής δεν κατανοεί την πραγματικότητα, δεν κατανοεί την ανθρώπινη εμπειρία. Η ποίηση είναι πάντα μια μορφή ατελούς συνείδησης. Συνεχίζοντας τη σκέψη του, θα έλεγα πως είναι η αεικίνητη προσπάθεια, εσωτερική πάλη και η μάχη μέχρι τελικής πτώσεως να γεννήσει από τη σιωπή τις χιλιοφορεμένες λέξεις και να τις προσφέρει ένα καινούργιο βαφτιστικό να φορέσουν. Το αποτέλεσμα είναι πάντοτε αβέβαιο, εκ των προτέρων δεν ξέρει κανείς αν θα τα καταφέρει. Παραθέτοντας τον John Cage που λέει με βεβαιότητα πως «Όσο και αν προσπαθήσουμε να φτιάξουμε μια σιωπή δε θα τα καταφέρουμε», θα εντόπιζα σ’ αυτό ακριβώς το σημείο τη μοιραία σχέση των δύο αυτών εννοιών, του ποιητικού λόγου και της σιωπής. Η συνεχής προσπάθεια του ρητού να περιγράψει το άρρητο, η αέναη εναλλαγή τους στον χωροχρόνο, που άλλοτε δίνει περισσότερο ρόλο δράσης στον λόγο, άλλοτε πάλι στο ήρεμο και υπομονετικό ανείπωτο που περιμένει τον καταλληλότερο τρόπο φανέρωσής του.

 

 

Σύλληψη – σκηνοθεσία: Γρηγόρης Πυριαλάκος
Ποίηση – αφήγηση: Αναστασία Γκίτση
Video Art: Σοφία Αντωνακάκη

Τραγουδούν: Μαρία Μπακατσή
Δημήτρης Γρηγόρης Καλογιάννης
Βιργινία Γκαϊντατζή

Στο πιάνο η Βαλέρια Χαριτίδου

poster photo: Lambros Kazan

Θα ακουστούν:

Vocalise (Arno Babajanian)
Vocalise (Konstantin Petrosian)
Vocalise-étude en forme de Habanera (Maurice Ravel)
Suite-Vocalise, Op.41 No.2 (Nikolai Medtner)
Bachianas brasileiras No.5, W389-391 (Heitor Villa-Lobos)
Concerto Pour Une Voix (Saint-Preux)
Vocalise, movie theme from “The Ninth Gate” (Wojciech Kilar)
Vocalise (No.14) from 14 Romances, Op.34 (Sergei Rachmaninoff)
Vocalise-étude (Gabriel Fauré)

(Είσοδος με ελεύθερη συνεισφορά)

Σάββατο 8/9, στις 21.00

Καραπάντσειο Πολιτιστικό Κέντρο Αμπελοκήπων: Μεγ. Αλεξάνδρου 24

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top