Fractal

O Χρήστος Χρυσόπουλος στο εργαστήρι του συγγραφέα

από την Ελένη Γκίκα //

 

 

Ο συγγραφέας του “Μανικιουρίστα”, του “Φανταστικού Μουσείου”, της “Σουνυάτα”, Χρήστος Χρυσόπουλος, από τις πιο ιδιαίτερες και ιδιόμορφες πεζογραφικές φωνές του τόπου μας, αποφασίζει αυτή τη φορά με τον “Φακό στο στόμα” να δει την πραγματικότητα, σε μια Αθήνα που είναι εν τέλει η αντανάκλασή μας αλλά και αντανακλάται σε μας.

 

Κάθε βιβλίο του υπήρξε ένα σοκ εξ αρχής, από τον “Βομβιστή του Παρθενώνα”, τις “Συνταγές του Ναπολέοντα Δελάστου” και τον “Μανικιουρίστα”, ως τον “Περίκλειστο κόσμο”, τη “Σουνυάτα”, την “Λονδρέζικη μέρα της Λώρας Τζάκσον” και τα δοκιμιακά του “Φανταστικό μουσείο” και “Το γλωσσικό κουτί”. Ο συγγραφέας Χρήστος Χρυσόπουλος αυτή τη φορά μας σοκάρει αντιμετωπίζοντας απλώς την πραγματικότητα. Μέσα από την άλλη του ιδιότητα, αυτή του δρομέα, ξεκινά από το σπίτι του στο Νέο Κόσμο και ξαναβλέπει τον Κόσμο, την Αθήνα τη μέρα, το μεσημέρι, το σούρουπο, τη νύχτα, την Αθήνα που πονά και πεινά και παραμιλά. Αντανάκλαση των ανθρώπων της “η Αθήνα μια πόλη που δεν είναι καν αληθινή”.

Ακολουθώντας “το ίχνος μιας ζωής που εκτυλίσσεται γύρω μας”, “θα μπορούσε να είναι η βιογραφία μιας πόλης”, όπως ο ίδιος μας πληροφορεί.

“Αποφάσισα ότι αυτό το βιβλίο θα είναι μια τριπλή διακινδύνευση για μένα”, μας λέει: “Πρώτη φορά να γράφω για κάτι τόσο «κοντινό» χρονικά. Πρώτη φορά να εμπιστευτώ τόσο το συγγραφικό μου ένστικτο ώστε να δώσω ένα κείμενο προς έκδοση δίχως να το αφήσω να «ωριμάσει» πρώτα. Τέλος πρώτη φορά να γράψω ένα πρωτοπρόσωπο κείμενο στο οποίο αναγνωρίζομαι εγώ ως το υποκείμενο (και όχι ένας χαρακτήρας)”.

Αναγνωρίζοντας φυσικά πως μετά απ’ αυτό, βγήκε αλλιώς, πάντοτε βγαίνει αλλιώς: “Για μένα λογοτεχνία έχει μια αυτογνωστική λειτουργία, είναι ο τρόπος με τον οποίο εξερευνώ το περιβάλλον μου και αντλώ γνώση. Ο «Φακός» είναι γραμμένος από τη σκοπιά ενός συγγραφέα που συναιρεί τις ιδιότητες του διαβάτη, του χρονικογράφου, του φωτογράφου, του κατοίκου της Αθήνας. Οπότε ναι, βγήκα αλλιώς μετά τη γραφή του, αλλά και συνεχίζω αλλιώς. Ελπίζω (για εμάς και για την πόλη) η κατάληξη αυτής της διαδρομής να οδηγήσει κάπου καλύτερα για όλους”.

Τώρα, όσον αφορά την διαδικασία της γραφής, ο Χρήστος ποτέ του δεν έγραφε για να γράφει, γι’ αυτό εύλογα υποστηρίζει πως: “Όλο και περισσότερο με ενδιαφέρει το μεταιχμιακό. Έτσι, σε οποιαδήποτε εκτεταμένη σύνθεση (όπως είναι ένα βιβλίο) κάθε τρόπος και μέθοδος μπορεί να έχει θέση. Ο λυρισμός έχει θέση και εκπροσωπείται από το λυρικό, η δοκιμιακή γραφή έχει θέση και εκπροσωπείται από το δοκίμιο, το στοχαστικό στοιχείο έχει θέση και εκπροσωπείται από τον στοχασμό, το σατιρικό πνεύμα έχει θέση και εκπροσωπείται από τη σάτιρα… κ.ο.κ. Το βιβλίο εμφανίζεται ακριβώς ως «ακατάτατκτο». Το έργο καθίσταται ένα πολύγωνο πρίσμα”.

Συγγραφικές εμμονές: “Κοιτώντας πίσω, έρχεται στον νου μου μια δήλωση του Πωλ Ρικαίρ που μιλά περισσότερο για προβλήματα παρά για θέματα: «Σκέπτομαι πάντα με όρους προβλημάτων. Η συνέχεια της εργασίας μου διασφαλίζεται από τις εκκρεμότητες που κάθε βιβλίο δημιουργεί και στις οποίες επανέρχομαι». Νομίζω ότι για μένα, το παράδειγμα ήταν ανέκαθεν εκείνο του «μονομανούς», δηλαδή ενός προσώπου που βιώνει την ύπαρξή του και τον κόσμο μέσα από μια κυρίαρχη ιδιότητα (ή μια ιδεοληψία), η οποία τον ορίζει καθ’ ολοκληρίαν (θα έλεγα ότι σε μερικές περιπτώσεις τον δυναστεύει). Για μένα είναι η ίδια η λογοτεχνία”.

Με τον πλέον αλλόκοτο τρόπο, βεβαίως και γράφτηκε ο “Φακός στο στόμα”. Κι όταν έρχεται η ιστορία είναι “Μερικές φορές σαν ένα έξαφνο τράνταγμα. Όπως ακριβώς το επεισόδιο με τον φακό στο στόμα που περιγράφω στο τέλος του βιβλίου, αργά το βράδυ στη γωνιά Νίκης και Μητροπόλεως”.

Οι συνθήκες γραφής, τόσο απλές: “Μόνο να είναι δίπλα σε παράθυρο. Αυτό μόνο”.

Οι αγαπημένοι του συγγραφείς “οι δυο πλέον πρόσφατοι είναι ο Μάρτιν Βάλζερ (ο οποίος μου πρόσφερε την πρώτη φράση του τελευταίου βιβλίου μου) και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν”. Και αγαπημένα βιβλία “Η «Ανατομία της μελαγχολίας» του Ρόμπερτ Μπέρτον και ο «Ροβινσώνας Κρούσος» του Ουίλλιαμ Νταφόε”.

Όσο για το πόσο σημαντικός είναι ο χρόνος, ο χώρος και ο τρόπος για το ποίημα ή την ιστορία, μας απαντά: “Η ιστορία, ο χώρος, ο χρόνος. Μόλις συμπύκνωσες σε τρεις λέξεις τα υλικά της λογοτεχνίας”.

Ο “Φακός στο στόμα” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Πόλις”.

 

Μότο: “Για μένα λογοτεχνία έχει μια αυτογνωστική λειτουργία, είναι ο τρόπος με τον οποίο εξερευνώ το περιβάλλον μου και αντλώ γνώση. Ο «Φακός» είναι γραμμένος από τη σκοπιά ενός συγγραφέα που συναιρεί τις ιδιότητες του διαβάτη, του χρονικογράφου, του φωτογράφου, του κατοίκου της Αθήνας”.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top