Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Μύηση στην οδύνη της ζωής
31/05/2017, 11:46 πμ

Μύηση στην οδύνη της ζωής

Γράφει η Τζούλια Γκανάσου //

 

Χρήστος Δασκαλάκης «Χιλιόμετρα», Εκδόσεις Στοχαστής

 

Η λογοτεχνία δεν είναι απλό πράγμα. Περιλαμβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία που συντελούν ώστε να μπορεί να επηρεάζει βαθιά και συχνά καθοριστικά: περιλαμβάνει αφήγηση μέσα από την προσωπική ματιά που ευνοεί την συντροφική περιπλάνηση του αναγνώστη με το αντικείμενο της ανάγνωσης, περιλαμβάνει έκθεση που οδηγεί σε στιγμιαία ή σε ουσιαστική ταύτιση, περιλαμβάνει ένα βλέμμα που δίνει πρόσβαση στον κόσμο. Η καλή λογοτεχνία δημιουργεί ένα σύμπαν που θυμίζει, παραπέμπει στο προσωπικό βίωμα αλλά ταυτόχρονα διαθέτει τη δύναμη να το διευρύνει και έτσι, να αλλάζει τον κόσμο… τουλάχιστον τον εσωτερικό μας κόσμο και γιατί όχι, τον φαντασιακό. Μέσα ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, κινείται και η ποιητική συλλογή “Χιλιόμετρα”του Χρήστου Δασκαλάκη: αλλάζει τον τρόπο που προσεγγίζουμε το λυκαυγές, το σκοτάδι, το φέγγος.

Η εν λόγω ποιητική συλλογή βρίθει από ζωή, συναίσθημα αλλά και στοχασμό, βαλμένα σε τόσο ισορροπημένες δόσεις που κάνουν τον αναγνώστη να δένεται με το κείμενο, να προσκολλάται πάνω του, να μην μπορεί να το εγκαταλείψει.. Η ματιά του Δασκαλάκη είναι πολυδιάστατη. Στρέφεται στον κόσμο για να αντλήσει πληροφορίες και ερεθίσματα και ύστερα, επιστρέφει υλοποιώντας μια εσωτερική καταβύθιση που μελετάει όλα τα στοιχεία του ανθρώπινου ψυχισμού: τον φόβο, την ανάγκη για αγάπη και αναγνώριση, την δυσλειτουργική σχέση με την αυτοεκτίμηση, τον αντιμετώπιση του “άλλου” ως ξένο ή ως κομμάτι του εαυτού. Μέσα από αυτή την βυθοσκόπηση, η ποίηση του Δασκαλάκη φτάνει στα όρια του σπαραγμού περισσότερο παρά της ευφορίας. Για αυτό και μας συγκινεί τόσο πολύ. Παρ’ όλο που πρόκειται για μια αυτοαναφορική και βαθιά προσωπική ποιητική κατάθεση,   η εν λόγω συλλογή ξεπερνάει το ατομικό βίωμα και γίνεται καθολική συνείδηση: αφορά στο πανανθρώπινο, στο διαχρονικό, στο παγκόσμιο.

Περιδιαβαίνοντας την ποιητική συλλογή «Χιλιόμετρα», ο αναγνώστης θα έρθει αντιμέτωπος με μεγάλα θέματα υπαρξιακής φύσεως όπως ο έρωτας, η απώλεια, η ματαίωση αλλά και η δίψα για ζωή, το θάμβος απέναντι στο νέο, η συγχώρεση ή τουλάχιστον η απόπειρά της. Κάποια από τα ποιήματα του Χρήστου Δασκαλάκη είναι σαν τραγούδι. Αυτό προσφέρει μια παλιομοδίτικη αίσθηση, μια ρετρό, vintage αισθητική μιας και η σύγχρονη ποίηση λειτουργεί περισσότερο στο καθεστώς μιας αποδομημένης έκφρασης. Σε αυτό το πλαίσιο, η ποιητική συλλογή “Χιλιόμετρα” χαρακτηρίζεται από ποικιλία τόσο στη θεματική όσο και στην έκφραση και από ιδιαίτερη προσοχή στη γλώσσα. Άλλοτε με πιο πεζή προσέγγιση και άλλοτε με προσεγμένη ομοιοκαταληξία και ρυθμό κελαριστό, οι λέξεις εκθειάζουν την στιγμή που… περνά και χάνεται, που συνεπαίρνει και σφηνώνεται βαθιά μέσα στο νου, που γεννά τις επόμενες στιγμές και τις θρέφει.

Ο πόνος, ως πεδίο αλλαγής αλλά και αυτοπροσδιορισμού, είναι διάχυτος σε όλο το βιβλίο. Αυτό το σκεπτικό του δημιουργού ταυτίζεται και με τη διαδικασία της γέννας: η γέννα, τόσο για τον πρόγονο όσο και για τον απόγονο, αποτελεί μύηση στην οδύνη της ζωής. Ως εκ τούτου, ο πόνος μας καθορίζει, μας αναθρέφει, μας ξεσηκώνει. Στο βιβλίο του Δασκαλάκη, ο πόνος είναι πανταχού παρόν χωρίς να στοιχειώνει. Υπάρχει ως καίριο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης, ως βασικός μοχλός υπενθύμισης της περατότητάς μας, ως το σημείο εκκίνησης μιας “άλλης”, καλύτερης ζωής. Το ίδιο και ο φόβος. Πέρα από τα ορμέμφυτα, ο φόβος συντελεί ως κινητήριος δύναμη, μοιάζει να ψιθυρίζει ο Δασκαλάκης, ο φόβος υπάρχει για να μας θυμίζει ότι είμαστε ακόμη ζωντανοί. Σε άρρηκτη συνομιλία με τα παραπάνω βρίσκονται τα λάθη: πόσα υπέροχα, πόσα ανούσια και πόσα καθοριστικά, πόσα είναι τα λάθη που συγκροτούν το ανθρώπινο πλάσμα, πιο πολλά από τα σωστά, πιο σημαντικά, σίγουρα πιο πολύτιμα.

 

Χρήστος Δασκαλάκης

 

Η ποίηση του Δασκαλάκη έλκεται εξίσου από το σκοτάδι και από το φως. Και αυτό δημιουργεί μια συνθήκη ελευθερίας. Με ειδικό βάρος εμφανίζεται ο έρωτας που ανατρέπει τα δεδομένα, γλυκαίνει και πικραίνει, παραπλανεί και τροφοδοτεί. Η ματαίωση του ερωτικού συναισθήματος και όχι μόνο, η προσγείωση του ατόμου στα πιο ορθολογικά και πραγματικά, δίνεται με εξαιρετικό τρόπο στο βιβλίο, τόσο άμεσα συχνά που καθηλώνει.  Το σώμα έχει κι εκείνο πρωταγωνιστικό ρόλο στα “Χιλιόμετρα” όχι μόνο ως όχημα για το ταξίδι αλλά και ως μέσο προσέγγισης της αλήθειας. Το σώμα πεινάει, νυστάζει, δακρύζει, γέρνει, αλλάζει. Το σώμα τονίζει την μεταβολή. Διεκδικεί την αγάπη. Ο ποιητής Δασκαλάκης ανατρέχει στην παιδική ηλικία όχι πάντα νοσταλγώντας αλλά διεκδικόντας, αφήνεται στα χέρια της μνήμης ως σε έναν τόπο διαφυγής συχνά αδιέξοδο. Και αυτή η αντίθεση κινεί το ενδιαφέρον.

Μέσα στον σπαραγμό της αναζήτησης ή της εκδήλωσης αγάπης, ο συγγραφέας έρχεται αντιμέτωπος με τη μοναξιά η οποία άλλοτε εξαφανίζεται κατά τη διαδικασία της ανάγνωσης και άλλοτε ισχυροποιείται. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Δασκαλάκης, στο βιβλίο του “Χιλιόμετρα” δημιουργεί ένα σύμπαν πολυκύμαντο που ελκύει τον αναγνώστη να αφεθεί και να ταξιδέψει μέχρι την τελευταία σελίδα, να επαναπροσδιορίσει τα όρια του και να φτάσει σε νέους τόπους με γνώμονα πάντα τον εαυτό, το σκοτάδι και το φως και την ελπίδα, τις αναπάντεχες θετικές εκπλήξεις της ζωής που καραδοκούν στην επόμενη γωνία.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top