Απέναντι στη φθορά
Γράφει η Τέσυ Μπάιλα //
Πασχάλης Πράντζιος, «Ξανάγινε τρεις», εκδόσεις Ωκεανίδα
Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ θεωρούσε πως ο χρόνος είναι «η κινούμενη μορφή της ακίνητης αιωνιότητας». Με αυτό ως δεδομένο ο Πασχάλης Πράντζιος αποφασίζει να στήσει μια ιστορία στην οποία ο «ξανακερδισμένος χρόνος» μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήριος δύναμη μιας αναπότρεπτης αλλαγής κυρίως εσωτερικής, αυτής που έρχεται στο τέλος μιας νεότητας, αμαρτωλής ή όχι δεν έχει σημασία, και στην αυγή της ωριμότητας ενός ανθρώπου.
Και αν ο χρόνος είναι για όλους μας αήτητος, «γλύπτης των ανθρώπων παράφορος» κατά τον Ελύτη, η Τέχνη μπορεί να νικήσει την αποδομητική δύναμη του θανάτου, την παρακμή και την απώλεια, αφού εστιάζει στην αρμονική διάσταση της ομορφιάς, στην αναγεννητική δύναμη μιας αθανασίας, που, όταν συμβεί, καταλάμπει.
Οι ήρωες αυτού του βιβλίου μάχονται να νικήσουν τη φθορά, μοιράζονται την αγωνία της παρακμής που αναπόδραστα φέρνει ο χρόνος, βλέπουν τη λογική να συγκρούεται με την παρόρμηση των συναισθημάτων τους, τη νιότη να αντικρίζει την απώλειά της, το ήθος να κατακρημνίζει την ηθική τους, και τους ίδιους να προσεγγίζουν την ανυπαρξία τους. Και επαναπροσδιορίζουν τις φιλοδοξίες τους, τις πράξεις, τα συναισθήματά τους. Και όλα αυτά με αφορμή μια ώρα μόνο, ένα πέρασμα του χρόνου που χάνεται ανεπιστρεπτί. Το χάσμα που επινόησαν οι άνθρωποι στην καταμέτρηση του χρόνου και μαζί στην αντιδιαστολή του παρελθόντος με το παρόν.
Ο Πράντζιος δεν χαρίζεται στους ήρωες αυτού του βιβλίου. Είναι άλλωστε όλοι τους σύμβολα των ανθρώπινων συνειδήσεων και έχουν επιλεγεί προσεκτικά από τον συγγραφέα. Από τον Αντίνοο, τον κύριο ήρωα, που σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση μάς εξιστορεί τις εμπειρίες του, μέχρι και τον τελευταίο ήρωα αυτού του βιβλίου η καταβύθιση του συγγραφέα στον ψυχισμό των ηρώων είναι πασιφανής και γίνεται ενσυνείδητα για να φέρει στην επιφάνεια αδυσώπητους χαρακτήρες και άκαμπτες συμπεριφορές σε μια προσπάθεια να αναδείξει το φάσμα των επιλογών που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος, ώσπου να καταφέρει να κοιτάξει κατάματα τον εαυτό του, να αντικρίσει τον εσώτερο κόσμο του και να αντλήσει από εκεί τα απαραίτητα αποθέματα ψυχής που θα του επιτρέψουν να στραφεί σε μια νέα στάση ζωής.
Αλλά ο Πράντζιος δεν κάνει μόνο αυτό. Δεν επιδεικνύει τους εσωτερικούς μηχανισμούς μιας ωριμότητας που έρχεται καθώς φεύγει ο χρόνος, ούτε το ίδιο το αμείλικτο πέρασμά του. Με τρόπο καταιγιστικό και ταυτόχρονα ρεαλιστικό, σε ένα κείμενο γεμάτο ανατροπές και εντάσεις, φωτίζει αξίες της ζωής που βάλλονται με τα χρόνια ή επανέρχονται στο πέρασμά τους. Στέκεται με αγάπη ακόμη και στις πιο «ανήθικες» πράξεις των ηρώων του, ορίζει τα νέα ήθη της εποχής καταδικάζοντας παρωχημένες ηθικές του παρελθόντος και οδηγεί τους ήρωές αυτούς στα μονοπάτια της αυτογνωσίας. Και παράλληλα, με εξαιρετική δεξιοτεχνία εξαναγκάζει τον αναγνώστη του να βαδίσει δίπλα τους και να αντικρίσει και εκείνος τις δικές του αλήθειες.
Πασχάλης Πράντζιος
Δίνει τη δυνατότητα στους ήρωές του να απεγκλωβιστούν από τα στενά όρια του χρόνου, να διαφύγουν από τα αλύτρωτα δεσμά του και να σκεφτούν πόση ελευθερία τελικά υπάρχει στη ζωή, πόσο ψεύτικη είναι η ρευστή πραγματικότητα μέσα στην οποία καλούμαστε όλοι να ζήσουμε. Τελικά, τι ακριβώς πρόκειται να δούμε όταν κοιτάξουμε την πραγματικότητα.
Το κείμενο είναι γραμμένο έτσι ώστε το αναγνωστικό ενδιαφέρον να παραμένει αναλλοίωτο. Γρήγορες εναλλαγές κινηματογραφικών σκηνών, ένας διάχυτος υπερρεαλισμός, λογοτεχνική γραφή και μια ρέουσα ελληνική γλώσσα είναι τα στοιχεία εκείνα που κάνουν το βιβλίο απολαυστικό. Ο Πράντζιος μοιάζει να έχει αποβάλλει στο έργο του αυτό το χαρακτηριστικό χιούμορ της γραφής του. Η πραγματικότητα είναι όμως πως όλο το κείμενο αποπνέει μια λεπτή, διακριτική ειρωνεία που του χαρίζει μια γοητευτική δυναμική.
Ένα βιβλίο για την ελευθερία, τον χρόνο και την απώλειά του, τον έρωτα και την αγάπη, τη φιλία, τη συντροφικότητα και την προδοσία, την ανθρώπινη οδύνη και την ευτυχία. Τα ανθρώπινα όρια και την κατάλυσή τους. Την αιωνιότητα της μνήμης και τη διαχρονική αναζήτηση μιας ανάμνησης. Ένα βιβλίο για την αξία των επιλογών, τη δικαιοσύνη της ανθρώπινης σκέψης και τελικά τις προσωπικές επιλογές μέσα στην «κινούμενη μορφή της ακίνητης αιωνιότητας».
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Το θέατρο στην ποίηση
Γράφει η Χριστίνα Λιναρδάκη // «Το θέατρο στην ποίηση», ανθολόγηση: Ασημίνα Ξηρογιάννη, επιμέλεια: Ασημίνα Ξηρογιάννη, Αγγέλα Γαβρίλη, Εκδ. Momentum, σελ. 192 Προϊόν τριετούς έρευνας της ποιήτριας, θεατρολόγου και blogger Ασημίνας Ξηρογιάννη, κυρίως όμως της αγάπης της για τα δύο πεδία
Περισσότερα -
Τρία ποιήματα
Της Μαίρης Θεοδοσίου Νικολάου // * ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΕ ΠΛΑΙΣΙΟ Χόρευες μέσα σε μια φωτογραφία τα μαλλιά σου μακριά ανέμιζαν γύρω στα μάτια λαμπύριζε το φλας τα χέρια πάνω από το κεφάλι παραδομένα στον ρυθμό ενός
Περισσότερα -
Θέλετε ένα ποτό;
του Λευτέρη Γιαννακουδάκη // * Το τελευταίο μπουκάλι άδειασε στις πέντε και σαράντα πέντε, λίγο πριν προβάλει ένας αρρωστιάρικος ήλιος πίσω από τα κίτρινα σύννεφα. Γύρισε ανάποδα το χαμηλό ποτήρι βάζοντας από κάτω το στόμα και περίμενε άδικα να
Περισσότερα -
Κατανοώντας την Μικρασιατική καταστροφή
Γράφει η Λεύκη Σαραντινού // Άγγελος Συρίγος, Ευάνθης Χατζηβασιλείου, «Μικρασιατική Καταστροφή», 50 ερωτήματα και απαντήσεις, εκδ. Πατάκη Χωρίς υπερβολή αυτό το τόσο μικρό βιβλίο για τη Μικρασιατική Καταστροφή, για ένα θέμα, δηλαδή, τεράστιο σε ό,τι αφορά τη βιβλιογραφία,
Περισσότερα -
Διήγημα: “Οι ηθοποιοί”
Του Γιάννη Ηλιάκη // * Οι ηθοποιοί Ακούστηκε το κουδούνι και έπεσε σκοτάδι, έγινε ησυχία. Ένα φως τρεμόπαιξε πάνω στην οθόνη. Οι θεατές κράτησαν την ανάσα τους, γούρλωσαν τα μάτια και τέντωσαν τ’ αυτιά τους.
Περισσότερα -
✩ «Νόρα: Το σπίτι της κούκλας» στο θέατρο Altera Pars
Γράφει η Χρυσούλα Νικολάκη // * Το Κουκλόσπιτο είναι θεατρικό έργο του Νορβηγού θεατρικού συγγραφέα Χένρικ Ίψεν με τρεις πράξεις. Έκανε πρεμιέρα στο Βασιλικό Θέατρο της Κοπεγχάγης στις 21 Δεκεμβρίου 1879, ενώ είχε εκδοθεί νωρίτερα εκείνο το μήνα. Το
Περισσότερα -
Ποίηση: Άτιτλον (έρημο τίτλου)
Του Μάνου Μαυρομουστακάκη // * Άτιτλον (έρημο τίτλου) Ζωή με ερήμωσες Σκυφτός κλωτσώ αόρατες πέτρες Οι δρόμοι τής πόλης μου αποκαθήλωσαν τις ταυτότητες τους. Όλοι ίδιοι Όλοι ίδια έρημοι. Τα μαγαζιά γίναν τα ρολλά τους.
Περισσότερα
