Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Όλα είναι fractal
14/12/2016, 12:06 μμ

Όλα είναι fractal

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

wstiko_kymaΝίκος Δαββέτας «Ωστικό κύμα», εκδ. Πατάκη, σελ. 157

 

«Και τότε την είδε. Την ομοιοπαθή της. Αυτή που θα υποδυόταν αργότερα. Σαν να της έλεγε καταπρόσωπο η μοίρα: Κοίτα την, κοίτα την καλά, οι κινήσεις, οι μορφασμοί της θα σου χρειαστούν, θα χρειαστεί να την αντιγράψεις κάποτε […] Μες στις φωτιές και την κάπνα, η άγνωστη αδελφή της στα γόνατα πεσμένη, γωνία Νίκης και Καραγεώργη Σερβίας, να φωνάζει: “Ο γιος μου, πού είναι, πού τον πάτε; Ο γιος μου… μη μου τον κρύβετε!”».

Ο Νίκος Δαββέτας γνωρίζει το «ωστικό κύμα» των πάντων από το πρώτο βιβλίο του, από την πρώτη ιστορία του, όλα κι όλοι στον κόσμο ετούτο είναι «σε σχέση». Σε σχέση και απόλυτη συνάρτηση ένας πίνακας ζωγραφικής με μια πολιτική πράξη, η Τέχνη με την Ιστορία, οι εχθροί με τα θύματα, το παρελθόν με το μέλλον, η επιστήμη με την πεζή ή αγία καθημερινότητα.

Και εκτός τούτου κατέχει και κάτι άλλο εγγενώς στη γραφή του και στις φίνες εμμονές του: τον τρόπο να ξεδιπλώνει σαν σπείρα σε χωροχρόνο με αφετηρία το επίμαχο γεγονός, όπως επί του παρόντος, μια τρομοκρατική επίθεση, στις ζωές των ηρώων του, στην καρδιά και την ανάσα της εποχής του. Κατά συνέπεια η κεντρική έκρηξη μοιάζει να είναι η πρόφαση: για εκείνο που υπήρξε κι ευθύνεται, για όλο το πάθος, το λάθος.

Στο «Ωστικό κύμα» του κατά συνέπεια η κομβική εικόνα για την μητέρα του φοιτητή είναι εκείνη η σκηνή που ξέχασε. Με μιαν άλλη μητέρα σε αντίστοιχη ενέργεια που, ως πρόβα τζενεράλε γι’ αυτήν την ίδια, θρηνεί τον γιο της. Αλλ’ η στιγμή την βρήκε σαν σφήκα μεσ’ στην κουζίνα της, ήταν η διαφορά της ώρας και η χωροχρονική απόσταση, όμως την ώρα που συνέβη εκείνο, εκείνη στο μπράτσο και στην κουζίνα της το ένοιωσε. Μετά άντεξε εκούσα άκουσα και τον απόηχο: ο δίμετρος γιος της σχεδόν δεν υπήρξε.

Έτσι σε μαύρο φόντο και σε συζυγική διάσταση θα πάρει αντίστροφα τη ζωή για να καταλάβει αν ήταν δικό της όλο εκείνο ή βρέθηκαν τυχαία στο λάθος σημείο τη λάθος στιγμή, διανύοντας όλο το πλέγμα της ζωής της και της ζωής τους, της ανοχής και της αντοχής της και της δική του επανάστασης, εξάλλου, το να συνεχίσει να ζει το χρωστούσε, ήταν τρόπον τινά η επανάστασή της, ζωτικόν άλλοθι έστω, αλλά αυτή είναι η ζωή:

«Όταν προσπαθείς να ζήσεις φυσιολογικά είναι μια πράξη αντίστασης. Δεν σημαίνει ότι λησμονείς, ότι διαγράφεις το πένθος, σημαίνει ότι δεν αφήνεις τους δολοφόνους να νικήσουν. Να πετύχουν αυτό που θέλουν κατά βάθος, να καταργήσουν τον πολιτισμό, τα έργα μας, τα ήθη, την οργάνωση της κοινωνίας μας».

Μέχρι που το φράκταλ της πραγματικότητας θα της χτυπήσει την πόρτα, ο γιος της ήταν εντέλει με τους θύτες, δεν υπήρξε το θύμα, όπως κι αυτή δεν είναι το θύμα, εκείνος ήταν μια ζωή μπροστά στη μύτη της, το πάθος του έβραζε και όφειλε να το δει:

«Στην πραγματικότητα, άργησε να συνειδητοποιήσει ότι ο γιος της ποθούσε, όσο τίποτα στον κόσμο, να στρατευτεί σε έναν αγώνα, να υπηρετήσει έναν μεγάλο σκοπό».

Υπάρχουν εποχές που «ο μεγάλος σκοπός» είναι αποδεκτός και ξεκάθαρος, αλλά υπάρχουν και εποχές σαν τη δική μας, με τα όρια του καλού και καλού, αθώου κι ενόχου , θύτη και θύματος τελικά να συγχέονται, άλλωστε και τα γεωγραφικά σύνορα εδώ και χρόνια έχουν καταλυθεί.

 

Νίκος Δαββέτας

Νίκος Δαββέτας

 

Ο έρωτάς του στο Λονδίνο των σπουδών του θα είναι μια συμφοιτήτρια αλλόθρησκη, ωστόσο με το ίδιο πάθος:

«Μπορούσε πια να κεντήσει το σάβανό της, με την ίδια λαχτάρα που οι συνομήλικές της κεντούν το νυφικό τους». Και

«Τι να φοβηθώ;» είπε στον νεαρό Έλληνα που τη συνόδευε κουβαλώντας την πάνινη τσάντα της Τέητ Γκάλλερυ γεμάτη μολότοφ. «Η ζωή δεν είναι μόνο ειρήνη, αγάπη, φιλιά. Μας σκοτώνεις, σε σκοτώνω, μας πολεμάς, σε πολεμάω… Σημασία δεν έχει πόσα χρόνια θα ζήσεις σε τούτη τη γη, αλλά αν θα ζήσεις την αιωνιότητα μαζί με τον Θεό ή χώρια Του».

Το ίδιο πάθος για ένα Πάθος, για μια δικαιοσύνη που ποτέ ως τώρα σ’ αυτό τον κόσμο δεν υπήρξε τόσο θολή.

Το αποτέλεσμα, ένα μικρό αριστούργημα, με την δυναμική μιας βόμβας, μετά απ’ αυτό θα είσαι έστω και αναγνωστικά ένας άλλος κι εκείνο στο οποίο κλείνεις τα μάτια σου ως τώρα, τελικά, θέλεις δεν θέλεις, θα το δεις!

Έτσι μια οικογενειακή ιστορία με έναν γιο που σπουδάζει και θύτης και θύμα σε μια τρομοκρατική πράξη διαλύεται γίνεται σύμβολο μιας κοινωνίας που βιώνει ενδεχομένως ως μπούμεραγκ την προηγούμενα λανθασμένη της ζωή. Ο ιστός έχει εδώ και χρόνια πλεχτεί και στηθεί. Θερίζουμε τώρα. Το αποτέλεσμα μιας λάθος εκτίμησης, μιας ερήμην ζωής, έστω μιας ενοχικής ανοχής.

Διαβάζεται απνευστί και το «ξαναδιαβάζεις» εντός σου για μέρες. Το οδυνηρό είναι ότι πρόκειται και για τη δική μας ζωή.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top