Focus σε 5 ασθένειες γένους θηλυκού

Γράφει η Ρίτα Βελώνη //

Ο καρκίνος του μαστού και του τραχήλου της μήτρας, δεν είναι οι μόνες συχνές ασθένειες που απειλούν το λεγόμενο «ασθενές» φύλο. Υπάρχουν και μερικές ακόμα, οι οποίες, παρότι αφορούν και τους άνδρες, απ’ ότι φαίνεται «προτιμούν» τις γυναίκες. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της γυναίκας (8 Μαρτίου) ας κάνουμε Focus σε 5 πολύ γνωστές ασθένειες γένους θηλυκού, αλλά και στη σημασία της έγκαιρης αντιμετώπισης τους .

1. Καρκίνος του μαστού

Αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια στις γυναίκες του δυτικού κόσμου (1 στις 8 θα εμφανίσει στη διάρκεια της ζωής της καρκίνο μαστού). Ωστόσο σύμφωνα με μελέτες που παρουσίασαν οι Παθολόγοι Ογκολόγοι εκπρόσωποι του δικτύου «Women for Ongology» στην πρόσφατη εκδήλωση για την καμπάνια «For Her», στα πλαίσια της οποίας στόχος είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για τον γυναικολογικό καρκίνο: Η μαστογραφία και κυρίως η screening (προληπτική), έχει μειώσει τους θανάτους από καρκίνο μαστού κατά 50% και αποδεικνύεται η καλύτερη «θεραπεία».

Μέτρα που ωφελούν

*Ελέγχετε συχνά (μπροστά στον καθρέφτη), με τις άκρες των δακτύλων ολόκληρη την περιοχή του κάθε μαστού χωριστά, με αργές κυκλικές κινήσεις, πιέζοντας, στην αρχή ελαφρά και μετά πιο δυνατά, κάθε σημείο τους.

*Παρατηρήστε προσεκτικά, αν υπάρχει κάποιο ογκίδιο ή οποιαδήποτε παραμόρφωση στο δέρμα ή έκκριση από τη θηλή του μαστού, καθώς και αν υπάρχει κάποια αλλαγή στο μέγεθος ή στην όψη του στήθους σας.

* Κάντε μια μαστογραφία (ειδική ακτινογραφία του μαστού), η οποία πρέπει να γίνεται για πρώτη φορά μεταξύ 35 και 40 ετών και μετά την ηλικία των 40 ετών μία φορά κάθε χρόνο.

* Ίσως χρειαστείτε και ένα υπερηχογράφημα που χρησιμοποιείται επικουρικά, κυρίως στη διάκριση των κύστεων του μαστού και των αψηλάφητων αλλοιώσεων, το οποίο όμως δεν αντικαθιστά τη μαστογραφία.

Προσοχή: Στις περιπτώσεις καρκίνου, σημαντικό είναι να γνωρίζει κάθε γυναίκα, ότι όσο μικρότερο είναι το μέγεθος του ογκιδίου, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα ίασης. Γι αυτό και οι ειδικοί τονίζουν ότι χρειάζεται τακτικός προληπτικός έλεγχος , ώστε να εντοπίζεται ο καρκίνος στη γένεσή του.

2. Καρκίνο και στον τράχηλο της μήτρας

Αποτελεί το δεύτερο συχνότερο καρκίνο παγκοσμίως σε γυναίκες κάτω των 45 ετών. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προσβάλλει τον τράχηλο, δηλαδή το κατώτερο άκρο της μήτρας που οδηγεί στον κόλπο. Αντίθετα με κάποιες άλλες μορφές καρκίνου, ο συγκεκριμένος καρκίνος δεν είναι κληρονομικός, αλλά προκαλείται πάντα από έναν ιό, τον HPV (ιό των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων).

Μέτρα που ωφελούν

* Σε ότι αφορά την πρόληψη του καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας ήδη είναι διαθέσιμα και στη χώρα μας δυο πολύ σημαντικά εμβόλια. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, ο εμβολιασμός συνιστάται σε κορίτσια ηλικίας 12-15 ετών αλλά και σε νέες γυναίκες έως τα 26 . Τα εμβόλια αυτά, δρουν στα στελέχη εκείνα του ιού HPV, που ενοχοποιούνται για την πλειοψηφία των γυναικολογικών καρκίνων δημιουργώντας προστατευτική «ασπίδα» στην γεννητική και περιπρωκτική περιοχή.

* Για να προλάβετε επίσης τον καρκίνο του τραχήλου ή να μπορέσει να διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο ώστε να είναι ιάσιμος μην αμελείτε και το τεστ Παπ. Η γυναικολογική αυτή εξέταση, που πρέπει να γίνεται μία φορά το χρόνο (μετά τα 25 ή την πρώτη σεξουαλική επαφή) είναι σωτήρια, αφού μπορεί να ανιχνεύει προκαρκινικές αλλαγές στη μήτρα ή και να χρησιμεύσει στον εντοπισμό διάφορων μολύνσεων και φλεγμονών, όπως οι τραχηλίτιδες κ.α.

Προσοχή: Επισκεφθείτε χωρίς καθυστέρηση το γυναικολόγο σας αν εμφανίζετε μικροαιμορραγίες μετά τη σεξουαλική επαφή ή και αιμορραγία άσχετη με την περίοδο. Επίσης, αν εμφανίσετε ξαφνική αιμορραγία ενώ η έμμηνος ρύση έχει σταματήσει από καιρό. Τα παραπάνω είναι σημάδια που πρέπει να κάνουν κάθε γυναίκα να ανησυχεί.

3. Οστεοπόρωση

Είναι μια πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από υπερβολική απώλεια οστικής μάζας. Μια απώλεια που οδηγεί σε εύθραυστα οστά, με αποτέλεσμα τα κατάγματα. Όλοι μπορούν ν’ αναπτύξουν οστεοπόρωση. Όμως, οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο. «Κι αυτό -όχι μόνο γιατί έχουν μικρότερη οστική μάζα απ’ όση οι άνδρες- αλλά και γιατί οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση χάνουν οστική μάζα, επειδή το σώμα τους παράγει λιγότερα οιστρογόνα (ορμόνες που διεγείρουν την απορρόφηση ασβεστίου» εξηγεί ο καθηγητής Ορθοπαιδικής και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης (ΕΛΙΟΣ) Δρ. Γεώργιος Λυρίτης.

Μέτρα που ωφελούν

*Η ήπια άσκηση: Εφόσον μελέτες έχουν δείξει ότι η άσκηση αυξάνει τη μάζα των οστών και ακόμη περισσότερο η άσκηση με βάρη. Επίσης, και το βάδισμα βοηθάει τα οστά. Συνιστάται βάδισμα διάρκειας 20 λεπτών, τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα.

*Το ασβέστιο: Η χρόνια απουσία του από τη διατροφή αποτελεί καθοριστικό παράγοντα ανάπτυξης της νόσου. Γι’ αυτό, βάλτε ασβέστιο στο διαιτολόγιό σας. Το γάλα, το κίτρινο τυρί και το γιαούρτι με λίγα λιπαρά αποτελούν έξοχες πηγές ασβεστίου. Άλλες πηγές είναι: τα ψάρια (κυρίως ο σολομός), οι σαρδέλες, τα καρύδια, τα φασόλια, τα μπιζέλια και γενικά τα σκουρόχρωμα λαχανικά.

* Η βιταμίνη D: Είναι επίσης απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου. Καλές πηγές βιταμίνης D είναι κυρίως το μέλι, ο κρόκος αβγού, το μουρουνέλαιο και το συκώτι.
Προσοχή : Η οστεοπόρωση, δυστυχώς, δεν προειδοποιεί. Ο ερχομός της συνήθως γίνεται αισθητός από ένα κάταγμα κι από τον πόνο που το συνοδεύει. Σε αυτό το στάδιο η πάθηση βρίσκεται σε εξέλιξη. Και προσοχή, γιατί είναι ιδιαίτερα ύπουλη πάθηση, εφόσον ορισμένα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης μπορούν να συμβούν ακόμα και… χωρίς πόνο.

4. Ρευματοειδής αρθρίτιδα

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η οποία χαρακτηρίζεται από πόνο και διόγκωση των μικρών και μεγάλων αρθρώσεων, εμφανίζεται συνήθως σε άτομα μεταξύ 35 και 55 ετών, με τις γυναίκες να προσβάλλονται περίπου 3 φορές συχνότερα από τους άνδρες. Κανείς δεν έχει αποδείξει μέχρι στιγμής τα ακριβή αίτια που οδηγούν στην εμφάνιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, ωστόσο οι διάφορες θεωρίες καταλήγουν στο ότι :ορισμένα γονίδια ίσως παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της. Υπάρχει επίσης η υποψία ότι ένας ιός ή ένα βακτήριο μπορούν να ενεργοποιήσουν τη νόσο η οποία βέβαια δεν είναι μεταδοτική. Όπως επισημαίνουν από την Ελληνική Ρευματολογική Εταιρία: «Η πάθηση ξεκινά με φλεγμονή και πόνο που παρουσιάζεται σε περισσότερες από μια αρθρώσεις κυρίως στους καρπούς, στους αστραγάλους, στα δάκτυλα (χεριών ποδιών). Τα συμπτώματα στην αρχή είναι ελαφρά, όμως αν η νόσος δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές παραμορφώσεις».

Μέτρα που ωφελούν

*Από τις πιο σύγχρονες φαρμακευτικές επιλογές, τα φάρμακα, που ονομάζονται «βιολογικοί παράγοντες», βοηθούν σημαντικά στην πρόληψη της παραμόρφωσης και της ανικανότητας που προκαλεί η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

*Μπορείτε, επίσης, να προλάβετε τον πόνο και τη φλεγμονή, χρησιμοποιώντας νάρθηκες για τις αρθρώσεις και μικρά βοηθήματα στην καθημερινή ζωή (π.χ κόκαλο για τα παπούτσια με μακριά λαβή κοκ.).

Προσοχή: Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει φυσικοθεραπεία ή κάποια έμπλαστρα νέας τεχνολογίας που ανακουφίζουν και καταπραΰνουν τους πονεμένους μυς και τις δύσκαμπτες αρθρώσεις. Ανακούφιση μπορούν να προσφέρουν σαν συμπληρωματικές θεραπείες ο βελονισμός και το μασάζ.

5. Ο υπερθυρεοειδισμός

Πρόκειται για πάθηση που δείχνει να «προτιμά» το γυναικείο φύλο, αφού παρουσιάζει δεκαπλάσια συχνότητα στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες. O υπερθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από περίσσεια παραγωγή και κυκλοφορία θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα, κάτι που έχει ως επακόλουθο την αύξηση του ρυθμού μεταβολισμού του ανθρώπινου οργανισμού. Στην πυροδότηση της νόσου φαίνεται ότι εμπλέκονται η γενετική προδιάθεση, αλλά και παράγοντες όπως το έντονο στρες ή η προσβολή από κάποιον ιό

Μέτρα που ωφελούν

Για να προλάβετε και να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα όσο το δυνατόν καλύτερα: Μην αμελήσετε τις εξετάσεις που θα σας υποδείξει ο γιατρός, Διότι αυτές οι εξετάσεις βοηθούν να προσδιοριστεί η ακριβής αιτία του υπερθυρεοειδισμού και παίζουν καθοριστικό ρόλο για το σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπείας που θα ακολουθήσετε.

Προσοχή: Να θυμάστε ότι: ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται η θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού κατά την διάρκεια της κύησης. Απαγορεύεται αυστηρά η χρήση ραδιενεργού ιωδίου.

Γυναικείες ασθένειες και αριθμοί

Ευρωπαϊκή έρευνα η οποία διεξήχθη σε 15 χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, αποκαλύπτει:

* Κάθε χρόνο στην Ελλάδα περίπου 1000 γυναίκες εμφανίζουν καρκίνο στον τράχηλο και στο ενδομήτριο. Οι περισσότερες από όσες παρουσίασαν κακοήθεια δεν είχαν κάνει ποτέ το τεστ Παπανικολάου.

* Μια στις τρεις γυναίκες (35%) εμφανίζει οστεοπόρωση μετά τα 50, ενώ στην τρίτη ηλικία, η νόσος πλήττει συντριπτικό ποσοστό γυναικών και ένα μικρότερο ποσοστό ανδρών.

* Στην Ελλάδα 1 στις 12 γυναίκες έχει πιθανότητα να αναπτύξει καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον καρκίνο των ωοθηκών είναι 1 στις 70.

* Oι καπνίστριες έχουν 30% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού σε σχέση με τις μη καπνίστριες .

*Η μαστογραφία έχει συντελέσει στη μείωση της θνησιμότητας από τον καρκίνο του μαστού σε ποσοστό που κυμαίνεται από 30-40% σε γυναίκες ηλικίας 40-69 ετών.

*Τα κρούσματα του γυναικολογικού καρκίνου εμφανίζουν αυξητική τάση, η οποία εκτιμάται στο 4% το χρόνο παγκοσμίως.

* Συνολικά, ο κίνδυνος για καρκίνο είναι υψηλότερος κατά 62% στις παχύσαρκες γυναίκες σε σχέση με εκείνες φυσιολογικού βάρους. Μεταξύ των καρκίνων που σχετίζονται με την παχυσαρκία, αυξημένα ποσοστά παρουσιάζουν ο καρκίνος του στήθους και της μήτρας.