Fractal

Βέρα Μπρίτεν (1893-1970): Μικρό αφιέρωμα στην Αγγλίδα συγγραφέα και εθελόντρια αδελφή νοσοκόμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (Τρίτο Μέρος)

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

– Διαβάστε το Πρώτο Μέρος του αφιερώματος >>

– Διαβάστε το Δεύτερο Μέρος του αφιερώματος >>

 

Κατόπιν αυτών των εξελίξεων, με το θάνατο δηλαδή του Geoffrey Thurlow και των σοβαρών ψυχικών τραυμάτων λόγω της κατάστασης του Βίκτορα Ρίτσαρντσον, η Βέρα αποφάσισε να γυρίσει στο σπίτι της, κι έτσι εκμυστηρεύτηκε στον αδελφό της:  ‘… Από τη στιγμή που ήρθαν τα νέα ότι ο Geoffrey σκοτώθηκε, λίγες μόνο ώρες μετά από εκείνα που έλεγαν ότι ο Βίκτωρ ήταν απελπιστικά τυφλός, ήξερα ότι πρέπει να γυρίσω στο σπίτι. Θα είναι πιο εύκολο να σου εξηγήσω όταν σε δω, κι ακόμα  ίσως  για να σε ενημερώσω σχετικά με κάτι που δεν μπορώ να συζητήσω σε επιστολή. Οποιοσδήποτε άλλος θα μπορούσε να έρθει στη θέση μου εδώ πέρα, αλλά ξέρω ότι κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να πάρει τη θέση μου εδώ στο σπίτι…’.  Ο Έντουαρντ Μπρίτεν, πήγε να επισκεφτεί τον Βίκτορα Ρίτσαρντσον  και στις 7 Μαΐου, είπε στην αδελφή του: ‘… Του είπαν την περασμένη Τετάρτη ότι πιθανότατα δεν θα δει ποτέ ξανά, αλλά είναι υπέροχα χαρούμενος …. Είναι απόλυτα λογικός με κάθε τρόπο και δεν νομίζω να υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι θα ζήσει. Είπε ότι οι τελευταίες του ημέρες ήταν μάλλον πικρές. Δεν έχει παραιτηθεί από την ελπίδα για την όρασή του’.

 

vb1

 

Η Βέρα Μπρίτεν,  μετά από την επιστροφή της στο Λονδίνο, στις 28 Μαΐου 1917, πέρασε τις  επόμενες δέκα μέρες στο πλάι του Βίκτορα Ρίτσαρντσον. Όπως επισημαίνει ο Alan Bishop, οι διανοητικές του ικανότητες δεν ήταν σε καμιά περίπτωση επηρεασμένες. Στις 8 Ιουνίου, ωστόσο, υπήρξε μια ξαφνική αλλαγή στην όλη κατάστασή του. Συγκεκριμένα  στη μέση της νύχτας βίωσε ενός είδους  ‘μικροσκοπικής έκρηξης’ στο κεφάλι, και στη συνέχεια έδειχνε πολύ στενοχωρημένος και με έντονο αποπροσανατολισμό. Όταν η οικογένειά του έφθασε στο νοσοκομείο, ο Βίκτωρ βρισκόταν σε παραλήρημα και τελικά πέθανε από εγκεφαλικό απόστημα στις 9 Ιουνίου  του 1917. Θάφτηκε στο Hove, μια πόλη στη νότια ακτή της Αγγλίας, αμέσως στα δυτικά της πόλεως του  Μπράιτον.  Μετά θάνατον, του απονεμήθηκε ο Στρατιωτικός Σταυρός.

 

Ένα από τα θύματα του δηλητηριώδους αερίου μουστάρδας.

Ένα από τα θύματα του δηλητηριώδους αερίου μουστάρδας.

 

Tον Ιούνιο του 1917, o  Έντουαρντ Μπρίτεν  επέστρεψε στο Δυτικό Μέτωπο,  κι η Βέρα μετά απ’ όλα αυτά που βίωσε, αποφάσισε ότι ήθελε να είναι όσο πιο κοντά μπορούσε στον αδελφό της, κι έτσι τον Ιούλιο επέστρεψε στο καθήκον της επιζητώντας την απόσπαση για το μέτωπο της  Γαλλίας. Στις 30ης Ιουνίου του 1917, ο  Έντουαρντ,  έγραψε στη Βέρα:‘… Έγινε πάλι το απροσδόκητο  και πάλι πάω για άλλη μία 1η Ιουλίου (μάχη του Somme) … Είναι πολύ απότομο και τύχη που είμαι εδώ σε χρόνο, αλλά  πρέπει…’.

 

Συνηθισμένο βρεττανικό χαράκωμα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Συνηθισμένο βρεττανικό χαράκωμα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

 

Στις 3 του Αυγούστου 1917, η Βέρα τοποθετήθηκε σε μια μικρή ομάδα νοσηλευτών που είχαν σταλεί στο 24ο Γενικό Νοσοκομείο στην  Étaples της βόρειας Γαλλίας, και δύο μέρες μετά, έγραφε στη μητέρα της: ‘… Έφτασα εδώ χθες το απόγευμα.  Το νοσοκομείο είναι περίπου ένα μίλι έξω από την πόλη, στην πλαγιά του λόφου, σε ένα μεγάλο ξέφωτο που περιβάλλεται στις τρεις πλευρές από δάσος … Το νοσοκομείο είναι τρομακτικά απασχολημένο και ήμασταν πολύ ευπρόσδεκτες…. Θα εκπλαγείς όταν ακούσεις ότι επί του παρόντος είμαι νοσηλεύτρια σε πτέρυγα Γερμανών αιχμαλώτων. Ο θάλαμός μου προορίζεται αποκλειστικά για τις πιο οξείες χειρουργικές περιπτώσεις των Γερμανών… Η πλειοψηφία των ασθενών συνήθως πεθαίνει, αλλά… δεν έχω δει ξανά τέτοιους φοβερούς τραυματισμούς. Κατά συνέπεια, είναι πολύ άρρωστοι για να είναι επιθετικοί, αλλά ξεχνάς ότι είναι ο εχθρός και  θυμάσαι μόνο ότι είναι ανθρώπινα όντα που υποφέρουν’.

 

Το πολεμικό νεκροταφείο στην Étaples.  Ελαιογραφία του Sir John Lavery (1919).

Το πολεμικό νεκροταφείο στην Étaples. Ελαιογραφία του Sir John Lavery (1919).

 

Η Βέρα έπρεπε να ασχοληθεί ακόμα με τους άνδρες που παρουσίαζαν προβλήματα από τις δράσεις του φυσικού αερίου μουστάρδας.  Έγραψε στη μητέρα της, στις 5 Δεκεμβρίου του 1917: ‘Επί του παρόντος έχουμε πολλές περιπτώσεις από αέριο, οι οποίοι ήρθαν μέσα σε μια ημέρα ή δύο ημέρες πριν.  Μόνο σε αυτή την πτέρυγα, βρίσκονται δέκα… Το μόνο πράγμα που μπορεί κανείς να πει είναι ότι τέτοιες σοβαρές περιπτώσεις δεν διαρκούν για πολύ. Είτε να πεθάνουν σύντομα ή θα βελτιωθούν, συνήθως όμως το πρώτο…’. Στην αυτοβιογραφία της, ‘Διαθήκη της Νιότης’ (Testament of Youth, 1933), η Βέρα αναφέρει: ‘ …Η ένταση είναι πολύ, πολύ  μεγάλη. Ο εχθρός βρίσκεται σε κοντινή απόσταση… στο φωτεινό φως του φεγγαριού,  αεροπλάνα μεταφέρουν πολυβόλα, όλη τη νύχτα δηλητηριασμένοι με αέρια άνδρες πάνω σε φορεία… ουρλιάζοντας και σφαδάζοντας σε μια γκροτέσκο παρωδία ανδρισμού, νεκροί με σταθερά άδεια μάτια και λαμπερά κίτρινα πρόσωπα’.

 

Βρεττανοί στρατιώτες προσωρινά τυφλωμένοι από τα δηλητηριώδη αέρια.

Βρεττανοί στρατιώτες προσωρινά τυφλωμένοι από τα δηλητηριώδη αέρια.

 

Ο θάνατος του ο Έντουαρντ Μπρίτεν

Τον Σεπτέμβριο του 1917, ο Έντουαρντ Μπρίτεν πήρε μέρος σε μια μεγάλη επίθεση, για την οποία έγραψε λεπτομερώς στην αδελφή του, Βέρα. Τον επόμενο μήνα, εστάλη στο Ypres για την επίθεση στο Passchendaele, και ανακοίνωσε στη Βέρα στις 7 του Οκτώβρη 1917: ‘… Φαίνεται πως οι άδειες έχουν σταματήσει προς το παρόν για κάποιο συγκεκριμένο λόγο ή κάτι άλλο και, επίσης, θα πάμε κατά πάσα πιθανότητα στο Ypres και πάλι απόψε για κάποια εργασία, κ.λ.π. το οποίο είναι τόσο απρόσμενο, όπως και ανάρμοστο. Οι καιρικές συνθήκες είναι βρώμικες, κάνει κρύο και βρέχει καταρρακτωδώς και εγώ μόλις άρπαξα ένα βαρύ κρυολόγημα και έτσι δεν είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος με την κατάσταση…’.

 

Η  Ίντιθ Μπρίτεν (Edith Bervon-Brittain, 1868-1948) με το γιο της Έντουαρντ Μπρίτεν (Edward Brittain, 1895 – 15 Ιουνίου 1918), στα 1916.

Η Ίντιθ Μπρίτεν (Edith Bervon-Brittain, 1868-1948) με το γιο της Έντουαρντ Μπρίτεν (Edward Brittain, 1895 – 15 Ιουνίου 1918), στα 1916.

 

Τον Νοέμβριο του 1917, ο Έντουαρντ Μπρίτεν με τη μονάδα του (11th Sherwood Foresters), μετά την ταπεινωτική ήττα του Ιταλικού στρατού στο Καπορέττο, στάλθηκαν στο ιταλικό μέτωπο στις Άλπεις, πάνω από τη Βιτσέντζα. Στις 15 Νοεμβρίου του 1917, έγραψε στη Βέρα: ‘… Βαδίσαμε  μέσα στην πόλη χθες. Είναι παλιά, γραφική, νυσταγμένη με στενά δρομάκια και πικάντικες μυρωδιές. Μας επιφύλαξαν πλούσιας υποδοχής σε όλη τη διαδρομή και μας δώρισαν φιάλες των λεγόμενων θερμός (phiz), με μανιφέστα που εκδόθηκαν από τους δημάρχους των πόλεων,  λουλούδια και κάρτες συχνότερα…’.

 

Ο τάφος του Έντουαρντ Μπρίτεν στο νεκροταφείο της  Granezza.

Ο τάφος του Έντουαρντ Μπρίτεν στο νεκροταφείο της Granezza.

 

Ενώ βρισκόταν στην Étaples, η Βέρα έλαβε ένα γράμμα από τον πατέρα της, ο οποίος την ενημέρωνε ότι η μητέρα της είχε υποστεί πλήρη ψυχολογική κατάρρευση και κλείστηκε αναγκαστικά σε οίκο ευγηρίας στο Mayfair, και ότι ήταν καθήκον της να εγκαταλείψει αμέσως τη Γαλλία και να επιστρέψει στο σπίτι τους στο Κένσινγκτον. Πράγματι θέλοντας και μη, η Βέρα γύρισε πίσω στην Αγγλία τον Απρίλιο του 1918, και κανόνισε τα πράγματα έτσι ώστε η μητέρα της να μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου ‘Letters From a Lost Generation’ (1998), η Βέρα … ‘ανέλαβε την πλήρη ευθύνη του νοικοκυριού, όμως ήταν διαποτισμένη με ισχυρό αέρα δυσαρέσκειας ότι προσπάθησε να ξαναφέρει τον εαυτό της στο πλαίσιο της θαμπής μονοτονίας της ζωής των πολιτών’.

Στις 15 Ιουνίου, 1918, ο Αυστριακός στρατός ξεκίνησε μια αιφνιδιαστική επίθεση με βαρύ βομβαρδισμό της βρεττανικής πρώτης γραμμής κατά μήκος του κάτω μέρους του San Sisto Ridge, στο Οροπέδιο Asiago, σαράντα μίλια βόρεια της Βενετίας στη Βόρεια Ιταλία. Η επίθεση είναι γνωστή ως ‘Η μάχη των Σύννεφων’ (The Battle of the Clouds). Ο Έντουαρντ Μπρίτεν οδήγησε τους άντρες του σε μια αντεπίθεση και είχε ανακτήσει τις χαμένες θέσεις, αλλά λίγο αργότερα, πυροβολήθηκε στο κεφάλι από έναν ελεύθερο σκοπευτή, με αποτέλεσμα να πεθάνει ακαριαία. Θάφτηκε με τέσσερις άλλους αξιωματικούς στο μικρό νεκροταφείο στην Granezza.

 

Οι  θέσεις των τραυμάτων του Έντουαρντ Μπρίτεν, όπως καταγράφηκαν στο αρχείο της υπηρεσίας του. Δεν αναφέρεται όμως ο μοιραίος τραυματισμός στο κεφάλι του.

Οι θέσεις των τραυμάτων του Έντουαρντ Μπρίτεν, όπως καταγράφηκαν στο αρχείο της υπηρεσίας του. Δεν αναφέρεται όμως ο μοιραίος τραυματισμός στο κεφάλι του.

 

Από τα παραλειπόμενα της ιστορίας του,   θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ο  Alan Bishop επισημαίνει πως ο διοικητής του, Αντισυνταγματάρχης Charles Hudson, διέταξε  έρευνα σχετικά με την ομοφυλοφιλία του Έντουαρντ Μπρίτεν: ‘… Λίγο πριν από τη μάχη στην  οποία σκοτώθηκε, ο Έντουαρντ είχε βρεθεί αντιμέτωπος με μια έρευνα και, κατά πάσα πιθανότητα με ένα στρατοδικείο, όταν το τάγμα του βγήκε από τη δέουσα γραμμή, λόγω μιας περίεργης  εμπλοκής του με τους άνδρες της μονάδας  του. Παραμένει ένα ενδεχόμενο το γεγονός ότι, αντιμέτωπος με την ντροπή του στρατοδικείου, ο Έντουαρντ βάδισε στη μάχη επιδιώκοντας σκόπιμα να σκοτωθεί…’!

 

Η κοινοποίηση της θέσης του τάφου του Έντουαρντ Μπρίτεν, όπως εστάλη από τη στρατιωτική υπηρεσία στον πατέρα του.

Η κοινοποίηση της θέσης του τάφου του Έντουαρντ Μπρίτεν, όπως εστάλη από τη στρατιωτική υπηρεσία στον πατέρα του.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top