Για το ετοιμόρροπον του κόσμου και τις ισορροπίες του καθενός
Γράφει ο Γιάννης Τζανής //
“Αντίσταση στο ετοιμόρροπον“, Βασιλικής Β. Παππά, ποιήματα, Θεσσαλονίκη 2015.
Η ποιητική συλλογή της Βασιλικής Παππά «Αντίσταση στο ετοιμόρροπον» είναι ένα βιβλίο 56 σελίδων, λιτό και καλαίσθητο στην εμφάνιση αλλά και στο περιεχόμενο. Περιλαμβάνει 19 ποιήματα, με μετάφραση στα γαλλικά της Αγλαϊας Χασκοπούλου.
Στην αρχή της συλλογής υπάρχει ένα εισαγωγικό κείμενο του Γενικού Προξένου της Γαλλίας και διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης κ. Cristophe Le Rigoleur, ο οποίος αναφέρεται στην ποίηση, στην κατάδυση του ποιητή στον κόσμο και στη μαγεία των λέξεων, των ήχων και της μουσικής για να ζωγραφίσει με λέξεις και ρυθμούς τα τοπία και τους πίνακές του. Ευχαριστεί τη Βασιλική Παππά για το δίγλωσσο βιβλίο της, που αποτελεί δώρο στη Γαλλοφωνία.
Υπάρχει επίσης ένα προλόγισμα από τον κ. Λευτέρη Β. Τζόκα, πρόεδρο της ΄Ενωσης Ελλήνων Λογοτεχνών, ο οποίος αναφέρεται στην ιδανική συνεργασία της ποιήτριας με τη μεταφράστρια που καταλήγει σε πολύ καλό αποτέλεσμα, διατυπώνει κάποιες κρίσεις και απόψεις για την ποίηση της Βασιλικής Παππά, που είναι πλημυρισμένη «απ’ τη συγκινησιακή φόρτιση της ψυχής της».
Α) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ – ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ
Η συλλογή κινείται σ’ ένα κλίμα σύγχρονης πραγματικότητας, σ’ έναν κόσμο που βρίσκεται σε βαθιά κρίση σε όλους τους τομείς και κυρίως στις αξίες, σε έναν κόσμο όπου τα προσωπικά αισθήματα, τα προβλήματα, οι αγωνίες και απογοητεύσεις ταλανίζονται σε τεντωμένο σχοινί και σε αδιέξοδα σταυροδρόμια. Άλλοτε με λυρισμό, άλλοτε με στοχαστικότητα και φιλοσοφική διάθεση που κάποτε έχουν υπαρξιακή διάσταση κι άλλοτε με δραματικούς τόνους και χρώματα ζωγραφίζει τον πίνακα αυτής της πραγματικότητας και αντιστέκεται, όπως δείχνει και ο τίτλος της συλλογής, στο «ετοιμόρροπον» αυτού του κόσμου που έχουν ανατραπεί βασικές ισορροπίες του.
Μερικοί τίτλοι ποιημάτων της είναι χαρακτηριστικοί του κλίματος αυτού. «λάβα», «Κύριε ανέκραξα», «Ψευδαισθήσεις», «Ανείπωτη οδύνη». Εντύπωση πάντως μας προκαλεί το γεγονός ότι τα 9 από τα 19 ποιήματα της συλλογής είναι άτιτλα. Η Βασιλική Παππά ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα ονόματα και έγραψε ολόκληρο βιβλίο για τη «σημειολογία των ονομάτων» και ξέρει καλά τον ρόλο τους και τη λειτουργία τους. Ίσως, μέσα σ’ αυτόν τον ρευστό, απρόσωπο και επικίνδυνο κόσμο, αρνείται να τιτλοφορήσει τα προσωπικά της αισθήματα, τα μύχια της ψυχής της. Οι τίτλοι πάντων τους οποίους χρησιμοποιεί είναι δυνατοί και χαρακτηριστικοί.
Με το πρώτο ποίημα της συλλογής μας βάζει στο κλίμα στο οποίο κινείται. Ο τίτλος «Λάβα» ανεβάζει απ’ τη μνήμη στη φαντασία μας ένα ηφαίστειο που κοχλάζει και εκτοξεύει απειλές.
Λάβα
Ξύπνησε Και μαζί του ξύπνησαν οι ανασφάλειές μας Πανικοβλήθηκαν οι γήινοι θνητοί Μεγάλη η έξοδος, ανθρώπινο ένστικτο επιβίωσης Άνοιξε τον ασκό της εύθραστης ύπαρξής μας Πόσο μικροί είμαστε;
και το επόμενο άτιτλο (σ. 16)
Untitled
Kάθε μέρα που περνά ένας μικρός θάνατος Η αυριανή μέρα αναμονή του θανάτου Κι εγώ ένας διαβάτης αναζητώντας το πλήρωμα…
Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα έντασης ταλανίζονται στο εκκρεμές τα προσωπικά και πανανθρώπινα αισθήματα που αποτελούν και τα ιδιαίτερα θέματα της συλλογής.
Η Αγωνία που διατρέχει το βιβλίο ακόμη και στις αισιόδοξες στιγμές.
Ο φόβος, η ανασφάλεια και η οδύνη της απώλειας και του θανάτου. Σε αρκετά από τα ποιήματα εμφανίζεται ο φόβος για τον θάνατο και η οδύνη για την απώλεια αγαπημένων προσώπων που άφησε αγιάτρευτες πληγές. Αναφέρονται κάποτε συγκεκριμένα προσφιλή συγγενικά πρόσωπα (μητέρα, αδελφός, σύντροφος), μια αλλεπάλληλη σειρά κεριών που καίνε τη μνήμη και επιβάλλουν την εσωστρέφεια της ποιήτριας. Μια γόνιμη όμως στροφή στα κατάβαθα της ψυχής, στο μυστικό εργαστήριο της δημιουργίας από όπου θα πηγάσει και λίγο φως μέσα στο σκοτάδι.
«Ανείπωτη οδύνη» (σ. 40). Αν και έφυγε νωρίς Για σένα είναι σαν χθες. Μιλάς για εκείνον κι η φωνή σου Ακούγεται απαλή και πληγωμένη. Δύσκολο να εκφράσεις την απώλειά του. Κι όμως έχεις να πεις πολλά. Απλά, δεν ήρθε ακόμα το πλήρωμα του χρόνου. Μεγάλη η οδύνη Καθώς δεν είναι λίγοι οι θάνατοι. Μητέρα, αδερφός, σύντροφος. Μακρόχρονη η περίοδος εσωστρέφειας. Όμως θα αρχίσεις να ανοίγεσαι Καθώς λένε, ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός. Να’ σαι σίγουρη, έρχονται γόνιμα χρόνια. Κοίτα μπροστά… Ο Φρεντ σ’ ανοιγοκλείνει το μάτι… 23/4/2007
Το αίσθημα απουσίας, η μοναξιά, η εγκατάλειψη και η ερημία που διατρέχουν το βιβλίο είναι άλλα ιδιαίτερα θέματα. Είναι επόμενο, φυσικά. Τέτοιο κλίμα βαρύ, τέτοιες κακοτυχίες, τόσοι θάνατοι, αυτά τα αισθήματα θα προκαλούσαν.
«Διαδρομή» (σ. 28) Περπατώ κάθε μέρα μόνη Στην ερημιά του κόσμου Χωρίς αναπαμό. Μόνη συντροφιά Τα βήματά μου και εσύ Που σίγουρα θα φανείς Στο τέλος της διαδρομής…
και το επόμενο άτιτλο (σ. 30)
Untitled
Μοναξιά, πόνος, θλίψη. Βαρύς, δυσβάσταχτος Ο σταυρός των δοκιμασιών. Στενό σοκάκι, αλλά σίγουρα διακριτό Καλώς ήρθες στον κόσμο μου… Love me, baby one more time Η κραυγή της απόγνωσης… All you need is love.
Παρά τη θλίψη και τη μοναξιά που κατατρύχουν την ποιήτρια, ένας διακριτικός ερωτισμός διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής ανάμεικτος με ζοφερές μνήμες αλλά και στιγμές ανάτασης και ευτυχίας, φωτεινές χαραμάδες και συγκρατημένες προσδοκίες.
το ποίημα «άτιτλο» (σ. 32)
Untitled
Ανέσπερο φως η ύπαρξή σου. Τόσο κοντά και τόσο μακριά. Θολή παρουσία Στο βάθος του ορίζοντα Ήλιος που ματώνει Στη δύση του. 7-12-2008
και το τελευταίο ποίημα της συλλογής «Ταξίδι» (σ. 48)
Ταξίδι
Ταξιδεύω… Ταξιδεύω στη λίμνη των ματιών σου Μακριά από την ευτέλεια των καιρών Και τη χυδαία εποχή μας. Ταξιδεύω Νομοτελής κι ελεύθερη Ανακυκλώνοντας στα όνειρά μου Την αρχέγονη ομορφιά σου. Ταξιδεύω κι ονειρεύομαι Ότι η μέρα που έρχεται Θα κομίσει Χαρμόσυνη είδηση…
H ποιήτρια Βασιλική Παππά
Τα ανεκπλήρωτα όνειρα και οι προσδοκίες των νέων, γενικά των ανθρώπων και ιδιαίτερα της ποιήτριας είναι ένα άλλο θέμα σε αρκετά σημεία της συλλογής.
Αυτό όμως που αποτελεί ένα βασικό θεματικό άξονα της συλλογής είναι η αγωνιστικότητα και η απόφαση αντίστασης που χαρακτηρίζουν αρκετά ποιήματα. Η δίψα για δικαιοσύνη και ελευθερία, η αντισυμβατικότητα, ο ασυμβίβαστος αγώνας ξεπροβάλλουν φωτεινές εκρήξεις σε αρκετά σημεία. Απ’ αυτήν την αγωνιστικότητα πηγάζει και η συγκρατημένη αισιοδοξία του βιβλίου. Η Βασιλική Παππά καταγγέλλει τον κόσμο και το κλίμα του, τον περιγράφει αλλά δεν τον αρνείται, ξεδιπλώνει τα αισθήματα και την πικρία της αλλά τελικά βγάζει τις πληγές της στον ήλιο για να γιατρευτούν, αγωνίζεται, περιμένει και χωρίς εξάρσεις ελπίζει. Το τελικό μήνυμα της συλλογής δεν είναι απαισιόδοξο.
το ποίημα «Αδιαπραγμάτευτος» (σ. 42)
Διψάς για δικαιοσύνη. Διψάς για κοινωνική δικαιοσύνη. Τα βάζεις με πρόσωπα φαρισαϊκά. Ενοχλείσαι από την παθητικοποίηση. Στηλιτεύεις τα κακώς κείμενα. Ταράζεις τον εφησυχασμό μας. Δεν προσκύνησες ποτέ σε κανένα… Μια μέρα είπες: “Δεν είναι έντιμο να λουφάζεις…” Γι’ αυτό ξεχωρίζεις, μέσα από τα πλήθη Αμέριμνων γλεντοκόπων.
και το επόμενο «Ο απέναντι» (σ. 44)
Όνειρα, πόθοι, αγώνας Μια ζωή, κι εσύ απέναντι. Αντισυμβατικός, απέναντι Στην πεπερασμένη μου φύση Που παλεύει για την ανάσταση… 18-1-2007
Β) ΥΦΟΣ, ΤΡΟΠΟΣ ΓΡΑΦΗΣ.
Όλη η συλλογή χαρακτηρίζεται από ένα ύφος εξομολογητικό, χαμηλό τόνο, κάποτε ψιθυριστό ή βουβά σπαραχτικό, χωρίς μεγαλοστομίες και θριαμβικές κορώνες και κραυγαλέους θρήνους. Η Βασιλική Παππά μας εξομολογείται με ειλικρίνεια και αυθορμησία, κουβεντιαστά, χαμηλόφωνα, αλλά ρυθμικά, με λυρική και κάποτε δραματική διάθεση, τους καημούς, τις αγωνίες, τις πίκρες και τις χαρές αλλά και τις μύχιες προσδοκίες και ελπίδες που σηκώνουν δειλά τα μάτια προς τον ήλιο.
Με τρόπο λιτό, κάποτε επιγραμματικό, επιλεγμένες λέξεις, λόγο απλό και κατανοητό, αλλά καίριο και δραστικό, ποιητικές εικόνες ζωντανές και ξεκάθαρες, κεντάει βελονιά τη βελονιά επάνω στον καμβά της ψυχής της, ψήγματα της σύγχρονης πραγματικότητας, για να την κάνει πιο υποφερτή και ίσως λίγο καλύτερη.
Συγχαίρουμε τη Βασιλική γι’ αυτήν την πρώτη ολοκληρωμένη ποιητική συλλογή, με την οποία πάτησε καλά στο πρώτο σκαλί και περιμένουμε τα επόμενα βήματά της.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Μια βαθιά φιλοσοφημένη ποιητική συλλογή!
Γράφει η Αθηνά Ν. Μαλαπάνη // * Πηνελόπη Ζαλώνη, «Το κέρασμα», εκδ. Βακχικόν Η νέα ποιητική συλλογή της Πηνελόπης Ζαλώνη, μιας πνευματικά πολυδιάστατης προσωπικότητας, αποτελεί ένα Κέρασμα στη βαθυστόχαστη και φιλοσοφημένη ποίησή της. Μια ποίηση σοφά μελετημένη, με
Περισσότερα -
«Θραύσματα επιστολής» της Μαριάννας Παπουτσοπούλου ☆ Αύγουστος του ’22, διηγήματα για την Μικρασιατική Καταστροφή
«Θραύσματα επιστολής» Διήγημα της Μαριάννας Παπουτσοπούλου ☆ Αύγουστος του ’22, διηγήματα για την Μικρασιατική Καταστροφή Επιμέλεια αφιερώματος: Ελένη Γκίκα «Αγαπημένη, λατρεμένη μου Λιλή! Πάνε δυο μέρες τώρα που είμαστε χωρίς νερό, από «κόλυβα»[1] όμως
Περισσότερα -
Ποίηση: «Ο τελευταίος εχθρός»
Του Θανάση Πάνου // * Από την ποιητική συλλογή «Φίλοι στα Άχυρα» -Καλημέρα … γνωστή η όψη σας, ποιο είναι το όνομά σας; -Καλημέρα; Πόνος είναι το όνομά μου… -ω! να σας γράψω ένα στίχο τότε… «πιο
Περισσότερα -
✩ «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι» του Τενεσί Ουίλιαμς στο θέατρο «Νέος Ακάδημος»
Γράφει ο Παύλος Λεμοντζής // Πρόλογος Από τα πιο ευαίσθητα κείμενα του Τενεσί Ουίλιαμς, το αινιγματικό και αυτοψυχαναλυτικό αυτό έργο του μεγάλου Αμερικάνου συγγραφέα, γράφτηκε το 1958 και πρωτοπαρουσιάστηκε την ίδια χρονιά στο Μπρόντγουεϊ με τεράστια επιτυχία.
Περισσότερα -
Ψάξε με!
Γράφει η Ελένη Γκίκα // Ο τίτλος της βραδιάς ήταν «Η Αλίκη δε μένει πια εδώ» όπως ο τίτλος της πρώτης ποιητικής συλλογής της Μυρτώς. Και σε ένα βράδυ που θύμιζε ποιητική ευλογία και αρχέγονη ιεροτελεστία με έναν
Περισσότερα -
Διήγημα Fractal: “Υποκλοπή”
Του Γιώργου Δουατζή // * Έγραφε πάντοτε με πειθαρχία καθημερινά με αυστηρό χρονοδιάγραμμα. Τέλος Μαΐου θα τελείωνε κι αυτό το μυθιστόρημα, με τον ιδιοφυή κατά τη γνώμη του τίτλο: Οι μέρες που δεν κύλησαν ποτέ. Άλλωστε, είχε πλησιάσει
Περισσότερα -
Διήγημα: «Χωρισμοί …»
Της Τζένης Μανάκη // * Πέρασε πάνω από χρόνος μέχρι να καταφέρω επιτέλους να πείσω την Αλέξα για τα αδιέξοδα της σχέσης μας. Έκλαιγε σαν μικρό παιδί καθώς την αποχαιρετούσα οριστικά μ’ ένα καλοδουλεμένο λογίδριο που ματαίως, όπως
Περισσότερα
