Fractal

Μια πάλη Διαφωτισμού – Αντιδιαφωτισμού

Γράφει ο Παναγιώτης Γεωργουδής //

 

 

Πηγή: www.efsyn.gr

 

«Ενας φυσά απ’ ανατολή κι άλλος από τη δύση, πάσκει ο Βορράς και μάχεται το Νότο να νικήσει,

Ψηλά σηκώνει το σπαθί, στην κεφαλή ξαμώνει ο Ρώκριτος και με πολλήν αντρειά το χαμηλώνει»

«Ερωτόκριτος»

 

 

Στη συνέντευξη Βαρουφάκη – Σόιμπλε, ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών μίλησε ως εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού ενώ, αντίθετα, ο κ. Σόιμπλε εκπροσώπησε δυνάμεις ενός αναδυόμενου Ανορθολογισμού | EPA/ MICHAEL KAPPELER

Στη συνέντευξη Βαρουφάκη – Σόιμπλε, ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών μίλησε ως εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού ενώ, αντίθετα, ο κ. Σόιμπλε εκπροσώπησε δυνάμεις ενός αναδυόμενου Ανορθολογισμού | EPA/ MICHAEL KAPPELER

 

 

Στην αντιπαράθεση της ελληνικής κυβέρνησης με τη σκληρή ομάδα του μεταμοντέρνου νεοφιλελευθερισμού στην Ευρωπαϊκή Ενωση, δεν κρίνεται μόνο το παρόν και το μέλλον της Ελλάδας, κρίνεται ταυτόχρονα η πολιτισμική κληρονομιά των ευρωπαϊκών λαών, που δημιουργήθηκε με κινήματα, επαναστάσεις, υψηλή τέχνη, επιστήμη, στοχασμό και φιλοσοφία. Οι κατακτήσεις των εργαζομένων. Αυτά συμπύκνωσαν το κοινό ευρωπαϊκό όνειρο και την ουσία της δημοκρατίας που τώρα κατεδαφίζουν αμετροεπείς ηγετίσκοι της σκληρότερης μορφής κεφαλαίου και σκοταδισμού.

Στη συνέντευξη Βαρουφάκη – Σόιμπλε, ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών μίλησε ως εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και των μεγάλων αξιών που αυτός συμπύκνωσε με ρίζες στην απελευθερωτική σκέψη της αρχαίας Ελλάδας. Αντίθετα, ο κ. Σόιμπλε εκπροσώπησε δυνάμεις ενός αναδυόμενου Ανορθολογισμού, που με την τυφλή αγορά και την ανεξέλεγκτη τεχνοκρατία, ως νεοφιλελεύθερη τεχνοεπιστήμη μαζί με τον εκδικητικό προτεσταντισμό, βυσσοδομούν ανοιχτά εναντίον του ανθρωπισμού και της δημοκρατίας.

Ο φιλόσοφος Χάμπερμας, ανήσυχος προ πολλού, υποστήριζε: «Η Γερμανία έχει στραφεί στην κατεύθυνση ενός ισχυρού εγωκεντρισμού». Στην αριστοτεχνική ομιλία του, ο κ. Βαρουφάκης, που πρέπει να διδάσκεται σε σεμινάρια πολιτικού στοχασμού, έκανε σαφείς υπαινιγμούς στον Καντ και στον Γκαίτε, αναδεικνύοντας τον ριζοσπαστισμό των καθολικών ιδεών ως αίτημα αναγκαίου επαναπροσδιορισμού της ευρωπαϊκής πολιτικής αρχιτεκτονικής σήμερα. Ο κ. Σόιμπλε εμφανίστηκε ως εκφραστής ενός Αντιδιαφωτισμού.

Αρκετές θέσεις του Καντ, στο έργο του «Προς την αιώνια ειρήνη», είναι ανατρεπτικές για τον καπιταλισμό και θεμελιώνουν μια παγκόσμια ομοσπονδία κρατών στη βάση της ισότητας, ανεξαρτήτως θρησκείας, με κατάργηση των στρατών, των πολέμων, ιδιαιτέρως των οικονομικών, ως σεβασμό στην ηθική του ανθρώπινου προσώπου. Στο άρθρο 3 του προαναφερόμενου έργου, ο Καντ ορίζει ότι «οι μόνιμοι στρατοί οφείλουν με τον καιρό να εξαφανιστούν εντελώς».

Ο Γερμανός φιλόσοφος επιχειρηματολογεί με μια καθολικότητα η οποία έχει εκρηκτική επικαιρότητα: «Διότι απειλούν ασταμάτητα άλλα κράτη, καθώς δείχνουν διαρκώς έτοιμοι για τη διεξαγωγή πολέμου… Σε αυτό προστίθεται το γεγονός ότι η μίσθωση των ανθρώπων για να σκοτώνουν ή να σκοτώνονται φαίνεται να εμπεριέχει τη χρήση των ανθρώπων ως απλών μηχανών και οργάνων στα χέρια ενός άλλου (κράτους), η οποία δεν είναι συμβατή με το δικαίωμα της ανθρωπότητας στο πρόσωπό μας».

Αυτό που κεραυνοβολεί όμως τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και ειδικώς τη γερμανική συνιστώσα του κεφαλαίου είναι η θέση του Γερμανού φιλοσόφου πως «μεταξύ των τριών δυνάμεων, της δύναμης των όπλων, της δύναμης των συμμαχιών και της δύναμης του χρήματος, η τελευταία είναι ενδεχομένως το πιο αξιόπιστο όργανο πολέμου». Η άγρια λιτότητα με τους χιλιάδες νεκρούς μέσω των μνημονιακών πολιτικών σε μια περίοδο ασύλληπτου συσσωρευμένου πλούτου των ολίγων συνιστά γενοκτονία των λαών.

Ηδη από το 1795, ο Καντ θέτει ζήτημα ότι «κανένα κράτος δεν πρέπει να αναμειγνύεται με βίαιο τρόπο στο πολίτευμα και τη διακυβέρνηση ενός άλλου κράτους». Στη μνημονιακή πολιτική έχουμε κατάλυση του ελληνικού Συντάγματος και υπαγόρευση των όρων εξαθλίωσης της ζωής των πολιτών. Ο Γκαίτε, στο μεγαλόπνοο έργο του «Φάουστ», που χάραξε τον νεότερο ευρωπαϊκό πολιτισμό, μέσα στην πολυπλοκότητα των νοημάτων και των συμβόλων που χρησιμοποιεί, εκθειάζει την Ελληνική Επανάσταση του 1821 ως πολυσήμαντη κληρονομιά της Ευρώπης, βάζοντας τους Γερμανούς να υπερασπίζονται την ελληνική γη!

«Γερμανέ, της Κορίνθου τα παράλια/ Με τείχη κι άρματα να υπερασπιστείς. Τα τρανά της Αχαΐας ακρογιάλια, Γότθε, λέω εσύ να επωμιστείς.

Στην Ηλιδα να σύρει των Φράγκων η ορδή/ Και τη Μεσσήνη οι Σάξονες να σώσουν/ Να θερίσουν τις θάλασσες οι Νορμανδοί/ Και την Αργολίδα τρανή να παραδώσουν.

Ευτυχής τότε ο καθένας σας θα ζήσει/ Με τα όπλα θα υπερασπίζεται το βιος/ Κι η Σπάρτη μόνο θα υπερισχύσει/ Της βασίλισσας ο θρόνος ο παλιός.

Και θα σας βλέπει όλους να τρυγάτε/ Μια χώρα εύκαρπη πολύ/ Και γονατιστοί μπροστά της θα ζητάτε/ Επιβεβαίωση, δίκιο, συμβουλή» (μτφρ. Π. Μάρκαρης, εκδ. Γαβριηλίδης).

Ο Γκαίτε έχει προηγουμένως συνδέσει ιδιοφυώς την αρχαία ελληνική πολιτισμική κληρονομιά με την εποχή του και θέτει ως μέγα καθήκον των ευρωπαϊκών λαών και ειδικώς των Γερμανών να υπερασπιστούν την Ελληνική Επανάσταση ενάντια στους Οθωμανούς και την Ιερά Συμμαχία του Μέτερνιχ, έτσι «γονατιστοί» μπροστά στην Ελλάδα να ζητούν πνευματική, ηθική και πολιτική «επιβεβαίωση, δίκιο και συμβουλή», δηλαδή σοφία.

Ο υπαινιγμός Βαρουφάκη προς Σόιμπλε για τον Γκαίτε ασφαλώς εμπεριείχε το ειδικό περιεχόμενο και το διαχρονικό πνευματικό μήνυμα του μεγάλου Γερμανού ποιητή, το οποίο αντικειμενικά λειτουργεί ως αντεστραμμένος καθρέφτης αξιών στη σημερινή γερμανική πολιτική έναντι της χώρας μας, καθρεφτίζοντας τον νέο Μέτερνιχ στις παρούσες συνθήκες. Ενα δεύτερο ζεύγος αντιθετικών συμβολισμών στον «Φάουστ» είναι ο αρχαίος Ευφορίων με φτερά, γιος του Αχιλλέα και της Ελένης, που συμπυκνώνει ως ποιητικό σύμβολο την ανθρώπινη αρμονία, ενώ αντίθετα ο Ευφορίων γιος του Φάουστ και της Ελένης ένα απροσάρμοστο ον, «γυμνό, χωρίς φτερά», εκφράζει τις αρνητικές πλευρές της νεωτερικότητας και προαναγγέλλει την επέλαση της ισοπεδωτικής μετανεωτερικότητας.

«Δαιμόνιο γυμνό, χωρίς φτερά, Φαύνος δίχως ζώου τη χροιά/ Πάνω στο χώμα ευθύς πηδάει, μα το χώμα αντιδράει/ Και στα ύψη τον πετά, ώσπου στο δεύτερο, το τρίτο άλμα/ Το θόλο τον ψηλό αγγίζει». Η ενόραση του μεγάλου ποιητή για το πολιτικό και πολιτισμικό μέλλον των λαών περιγράφει το επερχόμενο καταστροφικό ον που το απορρίπτει ακόμα και το χώμα. Πλάθει όμως ως παράδειγμα-αντίβαρο τον αρχαιοελληνικό Ευφορίωνα «Με χρυσή λύρα στο χέρι, σα μικρός πανόμοιος Φοίβος. Είναι κόσμημα, είναι φλόγα μεγάλου πνεύματος, τρανού;». Αυτή πρέπει να είναι η πορεία της ανθρωπότητας σύμφωνα με τον Γκαίτε, διότι «στις φλέβες του μέσα θα κυλάνε» «αιώνιες μελωδίες»

 

 

 

Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top