Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το στήριγμα της Ποίησης
17/04/2018, 10:50 μμ

Το στήριγμα της Ποίησης

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη // 

 

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ «Των αντιθέτων διάλογοι και με τον ανήλεο χρόνο», εκδ. Καστανιώτη, 2018, σελ. 88

 

Στα τελευταία της βιβλία η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ δημιουργεί μονολόγους και διαλόγους πνευματικής υφής. Μετατοπίζει λιγάκι το ενδιαφέρον της από το ποίημα – με την  τρέχουσα έννοια του όρου -και καταπιάνεται με κείμενα περισσότερο πεζολογικά, αλλά με έντονο το στίγμα της φιλοσοφικής αναζήτησης και χροιάς. Όχι ότι η ποίησή της (περί τα 20 βιβλία) δεν έχει φιλοσοφική υφή στα σημεία, ωστόσο εδώ φαίνεται να διαφοροποιείται λίγο ως προς το ενδιαφέρον της. Έντονη και η θεατρική υφή των τελευταίων έργων που δίνει και τη δυνατότητα μιας ενδεχόμενης παράστασης. Διάλογοι με στοχασμό, με συνομιλητές αφηρημένες έννοιες/τέχνες.

Η Ποίηση συνδιαλέγεται με το Συμφέρον, κι ας είναι ασυμβίβαστα μεταξύ τους. Η Ποίηση αναζητά νέους τρόπους ανανέωσης, καινούριες ανάσες, ενώ το συμφέρον έχει τη δική του λογική και τις δικές του προθέσεις. Τελικά όσο και να συζητάνε άκρη δε βρίσκουν ούτε και συμβιβασμό, επειδή μερικά πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ τελικά.

Όμορφος και ο διάλογος ποίησης -πρόζας. Η πρόζα επισημαίνει την απουσία της ποίησης από τα σχολεία. «Ο χώρος σου δεν είναι πια ο κόσμος όλος. Ούτε στα σχολεία δεν κυριαρχείς πια.» Και η ποίηση απαντά: «Ε, τότε, αν στέρεψε η πηγή μου, τελείωσε η ζωή μου.» Κλείνει ωραία αυτή η κουβέντα, ειρηνικά. Ποίηση και πρόζα «τα βρίσκουν» και αποφασίζουν συνεργασία.

 Ποίηση: […]Ξεχνάμε μήπως τη θεία δημοτική ποίηση, που με τις πιο απλές λέξεις περιγράφει τα δράματα των αγώνων του ’21, τους πανηγυρισμούς για τις μεγάλες νίκες…

Πρόζα: […] ας μην ξεχνάμε, εμείς κι ο κόσμος όλος, πως έχουμε πάνω από το κεφάλι μας μια δύναμη που μας ξεπερνάει όλους, έναν ήχο που μας τρομάζει όσο τον ακούμε, γιατί ξέρουμε πως μόλις σταματήσει πραγματικά σταματάει και η δική μας ζωή. Η δύναμη αυτή είναι η σιωπή.

Απολαυστικές είναι και οι Επανάληψη-Δημιουργία. Διάχυτο χιούμορ και ειρωνεία, αλλά και αλήθεια. Η προσωποποίηση των εννοιών κερδίζει τον αναγνώστη που νιώθει να του γεννιούνται διαρκώς νέα ερωτήματα.

Δημιουργία:[…] Και στον δικό μου κόσμο ό,τι επαναλαμβάνεται έχει αξία. Αλλά οι αξίες κρίνονται και από το πόσο μπορούν να εμπνεύσουν τις νέες γενιές δημιουργών.

Ο χρόνος είναι ανελέητος, κι ίσως οξύνει τις ανισότητες και τις πληγές ανοίγει. Μέσα από την αντίθεση και τη σύγκρουση συχνά ανοίγονται δρόμοι σημαντικοί, αξιόλογοι. Με τη διαρκή συμφωνία τίποτα δεν κερδίζεται ίσως. Μπορεί το Όνειρο της Νύχτας και το Όνειρο της Μέρας να τρώγονται σαν τα κοκόρια, αλλά ο διάλογος αυτός κλείνει με πείσμα από μέρους του Ονείρου της Νύχταs: «Να βρω έναν τρόπο να κάνω τους ανθρώπους να πιστεύουν στα όνειρά τους, όπως τον παλιό καλό καιρό!»

Η Ασχήμια πάντα είχε περιέργεια να συναντήσει την υπέροχη και πλανεύτρα Μοναξιά. Η ίδια ευγνωμονεί τις ελλείψεις της, νιώθει μάλιστα ελευθερία που όλοι την απορρίπτουν. Και αισθάνεται ότι όλα τα καλά υπάρχουν μέσα της. Ενώ η Ομορφιά έχει όλο υποχρεώσεις, δεν μένει ποτέ στην ησυχία της.

 

Κατερίνα Αγγελάκη- Ρουκ

 

Ο διάλογος με τη Μοναξιά του υποκειμένου που γράφει είναι συγκινητική. Λόγια από καρδιάς, λόγια με σοφία, παρατηρητικότητα και καλοσύνη. Η ποιήτρια επισημαίνει εξομολογούμενη: «[…]τώρα έχεις απλωθεί σ’ ολόκληρη η ζωή μου σαν να’ σαι η μόνη μου πραγματικότητα, η μόνη μου αλήθεια.» Και παρακάτω: «Μοναξιά μου, όσο πιο βαθιά μπαίνω μέσα σου, τόσο πιο πολύ νιώθω πως σ’ εσένα ίσως βρω όλα όσα έχω χάσει». Η συμφιλίωση με τη Μοναξιά αποδεικνύεται πολύτιμη, καμία πίκρα, καμία εχθρότητα, κανένα αρνητικό συναίσθημα.

Ακολουθούν κείμενα με γεύση γλυκόπικρη, όπως είναι άλλωστε και η ανθρώπινη ζωή. Απορίες, σκέψεις για τον χρόνο, για την αξία της στιγμής, για τη σωτηρία και τη σκλαβιά, για την αιχμαλωσία, το άγχος, για τα πολλαπλά πρόσωπα της σιωπής: «Άλλη σιωπή κραυγάζει ο θυμωμένος/ άλλη ο παγιδευμένος/ άλλη η προδομένη γυναίκα». Γράφει για το «Τίποτα» και το «άδειο» που συγκατοικούν στους εφιάλτες της, για τη Θλίψη, την Αδιαφορία, τον χωρισμό και το αθεράπευτο τραύμα του Θανάτου.

Με βλέμμα κριτικό, διαπεραστικό, καταθέτει πράγματα πολύτιμα με ωριμότητα και την απαραίτητη απόσταση. Γράφει: «Θέλω να γράψω ένα ποίημα για το άδειο./Και τότε ακούω μέσα μου μια φωνή: «Δεν μπορείς», λέει το άδειο «να μ’ αγγίξεις/ γιατί έχεις χάσει την έννοια του γεμάτου./ Χωρίς τη γνώση του αντίθετου/ η ζωή θα ήταν ακόμα πιο αινιγματική».

Είναι κάπως ένας απολογισμός ζωής, δεν ακκίζεται, ούτε ωραιοποιεί, ζυγίζει σωστά, βλέπει μπροστά, συν- αισθάνεται, κατανοεί την ανθρώπινη φύση και τα τρωτά της.

 

ΑΝΗΜΠΟΡΙΑ

 

Παντοδύναμη αισθανόμουνα όλη μου τη ζωή αν κι

είχα γεννηθεί ανάπηρη. Τώρα βήμα δεν μπορώ να κάνω

χωρίς στήριγμα. Μου κόβεται η ανάσα όσο να

‘ρθει η βοήθεια, αλλά μαζί με πνίγει και μια αίσθηση

δουλείας’ δούλος είμαι των ανθρώπων, αφού θα πρέπει

να δεχτώ τους οποιουσδήποτε όρους τους για να

επιζήσω. Ό,τι συμβαίνει ξαφνικά, σε φέρνει στην πιο

σκληρή πραγματικότητα. Η μέρα έρχεται χωρίς όνειρα,

χωρίς σχέδια, φεύγει βιαστική κι έρχεται η νύχτα

χωρίς φεγγάρι και άστρα. Εγώ δε φεύγω. Όσο μπορώ,

με το πιο δύσκολο τραύμα, το τραύμα της ανημπόριας, θα επιζήσω.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top