Fractal

Τούλα Καρώνη: Παιδιά μιας επανάστασης

Συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη //

 

Η Τούλα Καρώνη αγάπησε το γαλλικό τραγούδι κι αυτό ήταν το έναυσμα για μια σειρά βιβλίων που αφορούν γάλλους τραγουδοποιούς. Με αφορμή το βιβλίο της για τον Ιβ Μοντάν, μίλησε στο Fractal για το γαλλικό τραγούδι, την μελοποιημένη ποίηση, τον Μάη του ’68 που τους καθόρισε.

 

karwni

 

-Κυρία Καρώνη, διαβάζοντας το βιογραφικό σας διέκρινα μια αγάπη για την γαλλική μουσική. Από πού προέρχεται αυτή η αγάπη;

 Το γαλλικό τραγούδι και η μαγεία του με καθόρισε και με γοήτευσε από τότε που ήμουν μικρή μαθήτρια του γαλλικού ινστιτούτου και σπούδαζα  τη γλώσσα  και τον πολιτισμό της Γαλλίας.

 

-Τι αντιπροσώπευαν οι Γάλλοι τραγουδοποιοί για το μουσικό πεντάγραμμο; Ποιοι ήταν πιο γνωστοί στον κόσμο και ποιοι στο ελληνικό κοινό;

 Οι Γάλλοι τραγουδοποιοί, που διάλεξα να γράψω για το έργο τους και να μεταφράσω τα τραγούδια τους, ήταν παιδιά μιας επανάστασης που ξεκίνησε στο γαλλικό τραγούδι τη δεκαετία του ‘50 και συνεχίστηκε στις δύο επόμενες.Τότε δηλαδή δόθηκε για πρώτη φορά μεγαλύτερη σημασία στο στίχο των τραγουδιών κι έτσι το Παρίσι έχει να παρουσιάσει μεγάλους τραγουδοποιούς- ποιητές όπως τον Ζακ Μπρελ, τον Ζορζ Μπρασένς, τον Λεό Φερρέ. Συγχρόνως διάσημοι ποιητές έδιναν τα ποιήματά τους σε τραγουδιστές όπως ο Ζακ Πρεβέρ, ο Ελυάρ, ο Αραγκόν ακόμα και ο Σαρτρ.Το Σεν Ζερμέν ντε Πρε και οι μπουάτ του στέγασαν όλη τη γαλλική διανόηση. Εκεί συναντήθηκαν όλα τα ρεύματα, οι τεχνοτροπίες και τα φιλοσοφικά κινήματα από τον μαρξισμό, τον υπαρξισμό και τον φροϋδισμό μέχρι τον υπερρεαλισμό και τον ντανταϊσμό.Από πολύ μικρή με εντυπωσίασε η ελευθερία και η πνευματικότητα της αριστερής όχθης.

 

-Εσείς ποιανού  Γάλλου τραγουδιστή αγοράσατε τον πρώτο δίσκο;

Ποιο ήταν το πρώτο βιβλίο που γράψατε για Γάλλο τραγουδοποιό; Ποια  βιβλία έχετε γράψει μέχρι σήμερα για το γαλλικό τραγούδι;

Του Ζακ Μπρελ και το τραγούδι του «Ne me quitte pas».Με τον Ζακ Μπρελ ξεκίνησα να γράφω αυτή τη σειρά των βιβλίων με θέμα το γαλλικό τραγούδι, από τις εκδόσεις «Δρόμων».Συνέχισα με τον Σαρλ Αζναβούρ, τον Ζορζ Μπρασένς, τη Ζυλιέτ Γκρεκό και τώρα με τον Υβ Μοντάν.Στα βιβλία για τον Μπρελ, τον Αζναβούρ και τον Μπρασένς έχω επιλέξει να μεταφράσω τραγούδια τους που τον στίχο-ποίηση έγραψαν οι ίδιοι. Στο ίδιο κλίμα κινείται και η Γκρεκό και ο Μοντάν που μπορεί να μην ήταν οι ίδιοι δημιουργοί μα τραγούδησαν μεγάλους  γάλλους ποιητές. Το κύριο μέλημά μου ήταν να καταγράψω και να παραδώσω στους φίλους της ποίησης και του γαλλικού τραγουδιού  μεταφρασμένους πια τους στίχους των τραγουδιών τους, γιατί έχουν άκρως λογοτεχνική αξία και γιατί με το ύφος, τη γλώσσα και την προοδευτικότητά τους περιγράφουν όλο το πολιτικοκοινωνικό γίγνεσθαι μιας εποχής συντηρητικής. Αυτοί οι καλλιτέχνες επηρέασαν βαθύτατα, με την ποίηση, την ερμηνεία, τον τρόπο ζωής και την φιλοσοφία τους. Με την ιδιότητά  μου ως φιλολόγου προσπάθησα επίσης να προσεγγίσω και να αναλύσω το ποιητικό τους έργο, τη θεματολογία, την τεχνική τους, την ανατρεπτική σκέψη και γλώσσα τους,  να επισημάνω την αξία του τρόπου γραφής των ποιημάτων τους, έτσι που να αποδεικνύεται στον αναγνώστη το γιατί στη Γαλλία όταν λένε «ο ποιητής», ας πούμε, εννοούν τον Μπρασένς.Στην ερώτησή σας για το ποιοι από αυτούς είναι πιο γνωστοί ειδικά στο ελληνικό κοινό θα πω ο Αζναβούρ και ο Μοντάν.

 

-Το τελευταίο από αυτή τη σειρά είναι για τον Υβ Μοντάν , από τις εκδόσεις Δρόμων. Γιατί σας γοήτευσε ο Υβ Μοντάν;

 Ο Υβ Μοντάν τώρα με τη μοναδική ερμηνεία του στα «Νεκρά φύλλα», με έκανε στην εφηβεία μου να γνωρίσω την ποίηση του Ζακ Πρεβέρ και να μαγευτώ τόσο από τον ποιητή όσο και από τον ερμηνευτή, αφού και η ερμηνεία, όταν είναι ειδικά από τον Υβ Μοντάν, είναι ποιητική δημιουργία. Με το πλούσιο ρεπερτόριό του επίσης μου έδωσε την ευκαιρία να μεταφράσω σπουδαίους γάλλους ποιητές, τραγούδια της αντίστασης και παραδοσιακά της Γαλλίας.Ο Υβ Μοντάν εξακολουθεί και σήμερα για μένα να αποτελεί το πρότυπο του ολοκληρωμένου καλλιτέχνη.Ήταν  εξαίσιος τραγουδιστής,  εξαιρετικός ηθοποιός,  σαγηνευτικός άντρας και συγχρόνως  πολιτικοποιημένος άνθρωπος, στρατευμένος στους αγώνες για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη. Ο Υβ Μοντάν είναι το σύμβολο της χρυσής εποχής του γαλλικού Μιούζικ- χολ.Προϊόν σκληρής δουλειάς, κανένας σαν αυτόν δεν τραγουδούσε,  χόρευε και έπαιζε ταυτόχρονα. Ο Μοντάν ξεπέρασε τα σύνορα της Γαλλίας, αποθεώθηκε από το παγκόσμιο κοινό, έγινε διεθνής.Όμορφος άντρας, λατρεύτηκε από τις γυναίκες κυρίως- είναι γνωστός ο έρωτάς του με την Μέριλιν Μονρόε -τραγουδούσε με τη φωνή και το σώμα με μηχανισμούς ακριβείας. Για τους Γάλλους είναι πια μνημείο πολιτισμού.Η Πιάφ με την οποία έζησαν ένα μεγάλο έρωτα τον βοήθησε να καθιερωθεί,  ο  ποιητής και στενός του φίλος Ζακ Πρεβέρ του έγραψε πολυάριθμα αριστουργήματα και η καριέρα του απογειώθηκε.Ο Yβ Μοντάν, ηθοποιός πρώτου μεγέθους ξεχώρισε κυρίως  για τις πολιτικές του ταινίες και τη συνεργασία του με τον Κώστα Γαβρά.Ο βαθιά πολιτικοποιημένος Μοντάν μαζί με τη Σιμόν Σινιορέ αποτέλεσαν για δεκαετίες  ένα θρυλικό ζευγάρι στον κόσμο του θεάματος και της πολιτικής.Από οικογενειακή παράδοση κομμουνιστής πήρε θέση σε όλα τα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα του καιρού του. Μετά όμως από την επέμβαση της σοβιετικής ένωσης στην Ουγγαρία και αργότερα στην Τσεχοσλοβακία ήρθε σε ρήξη με το κόμμα, καταδίκασε τον σταλινισμό και προσχώρησε στην ανανεωτική αριστερά. Η σχέση του με τους έλληνες ξεκίνησε από τότε που στην ταινία «Ζ» έπαιξε το ρόλο του Γρηγόρη Λαμπράκη σε σκηνοθεσία του Έλληνα Κώστα Γαβρά και μουσική του άλλου μεγάλου Έλληνα Μίκη Θεοδωράκη.  Το σπίτι του ήταν καταφύγιο όλων των πολιτικών εξόριστων. Ούγγροι, Έλληνες, Τσέχοι, Χιλιανοί μαζεύονταν εκεί.

 

karwni2-Είναι αλήθεια ότι ο Μοντάν έβαλε την ποίηση στην σκηνή; Κάτι ανάλογο όμως συνέβη και στην Ελλάδα;

 Σχετικά με την μελοποιημένη ποίηση ο Μοντάν τραγούδησε όλους τους μεγάλους Γάλλους ποιητές. Εκτός από τον Πρεβέρ τραγούδησε μελοποιημένο Απολινέρ, Μποντλέρ, Ουγκό, Ελυάρ, Αραγκόν κ.α..

Κάτι ανάλογο είχαμε στην Ελλάδα με τον Μίκη Θεοδωράκη όταν έβγαλε την ποίηση από τα φιλολογικά σαλόνια και την έκανε κτήμα του λαού.

 

Πέρα από την συγγραφή ασχολείστε και με την στιχουργική. Μπορείτε να μας κάνετε μια μικρή αναφορά;

 Γράφω στίχους εδώ και χρόνια πάντα σε συνεργασία με τον συνθέτη Σάκη Τσιλίκη που τυχαίνει να είναι σύζυγός μου. Η τελευταία μας δουλειά για την οποία είμαι πολύ περήφανη είναι το σιντί «Ταξίδι με τον Οδυσσέα». Είναι μια διασκευή της Οδύσσειας του Ομήρου σε στίχους δικούς μου και μουσική του Σάκη Τσιλίκη με βασικό ερμηνευτή στο ρόλο του Ομήρου τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου.

Πιστεύω και έχει καταγραφεί πως είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες δουλειές που κυκλοφόρησαν τον τελευταίο καιρό.

 

-Τι θα προτείνατε στους νέους που ακούν μουσική;

Αν πρέπει να πω κάτι στους νέους που με ρωτάτε θα πω αυτό που έλεγα τόσα χρόνια σαν καθηγήτρια: Παιδεία, αυτό χρειάζεται για να ανακαλύψουν την καλή μουσική, τα καλά βιβλία, την καλή ιδεολογία.

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top