Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Του νεκρού αδελφού: 41 γράμματα από το μέτωπο του Εμφυλίου
11/12/2014, 8:16 πμ

Του νεκρού αδελφού: 41 γράμματα από το μέτωπο του Εμφυλίου

Γράφει η Niemands Rose // *

 

stoforosΚώστας Στοφόρος- «Του νεκρού αδερφού: 41 γράμματα από το μέτωπο του Εμφυλίου»

 

Πριν λίγες μέρες κλήθηκα να παρουσιάσω το βιβλίο του Κώστα Στοφόρου «Του νεκρού αδερφού: 41 γράμματα από το μέτωπο του Εμφυλίου» στον φιλόξενο χώρο του Revolt στα Εξάρχεια. Αναρωτιέμαι αν θα είχα μπει στη διαδικασία να αναζητήσω το συγκεκριμένο βιβλίο, αν δεν με είχαν καλέσει να μιλήσω γι’ αυτό. Το πιθανότερο είναι πως όχι (εκτός κι αν εκπονούσα μια δεύτερη διατριβή, αυτή τη φορά στη θεματική του εμφυλίου). Κι εκεί θα ήταν το λάθος μου.

Όπως δηλώνει εύγλωττα ο τίτλος, πρόκειται για ένα ιστορικό ντοκουμέντο που αφορά τη μαρτυρία ενός ανθρώπου που πολέμησε στο μέτωπο του Εμφυλίου. Αν και υπάρχει ένα ογκωδέστατο σώμα της πληροφορίας που αφορά στη συγκεκριμένη περίοδο της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, ωστόσο αυτή η έκδοση έρχεται να φωτίσει μια ιδιαίτερη πτυχή ενός δράματος που χτίστηκε και συνεχίζει να χτίζεται με άξονα τον Εμφύλιο Πόλεμο στην Ελλάδα.

Ο ήρωας του βιβλίου είναι «ένας από τους 13.000 νεκρούς οπλίτες», όπως γράφει στην εισαγωγή ο συνόνοματός του συγγραφέας, σε μια δήλωση που μας επανεφέρει στην ωμή αποτύπωση των αριθμών. Ο «νεκρός αδερφός» δεν αντιπροσωπεύει στο συγκεκριμένο πόνημα άλλον έναν αρχετυπικό κοινωνικό αγωνιστή που θα περίμενε κανένας να συναντήσει στις σελίδες ενός βιβλίου γραμμένου από τον Κώστα Στοφόρο, που έχει στρατευτεί με την Αριστερά. Ο Κώστας Στοφόρος, για να προβώ σε μια σύντομη σύσταση του συγγραφέα, γεννήθηκε στη Ρώμη το 1960. Σπούδασε οικονομικά και παρακολούθησε μαθήματα κινηματογράφου. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Έχει γυρίσει μια σειρά ντοκιμαντέρ και έχει γράψει μια σειρά βιβλίων με ποικίλη θεματολογία. Γράφει στην εφημερίδα «Ο Δρόμος της Αριστεράς».

Αντίθετα, λοιπόν, ο ήρωας του βιβλίου είναι κατά κάποιον τρόπο ένας αντιήρωας, όπως σκιαγραφείται από τον ανιψιό του: «Τα γράμματά του , απολύτως αντιηρωικά. Δεν περιέχουν καμία κραυγή για τα πεπρωμένα της φυλής. Δεν δηλώνουν κανένα πάθος για τη συντριβή του εχθρού. Και συνεπώς είναι ενοχλητικά!»

Και πράγματι, προχωρώντας στα ντοκούμεντα, στα 41 γράμματα που έγραψε ο Κώστας Στοφόρος από το μέτωπο του Εμφυλίου με κύριους παραλήπτες τα αδέρφια του Γιώργο και Θύμιο, διακρίνουμε την αγωνία ενός ανθρώπου που αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του στην Οδοντιατρική για να βρεθεί στα χαρακώματα μίας μάταιης και τραγικής εμπειρίας. Διατυπώνει ξανά και ξανά την επιθυμία του να πάρει απόσπαση από το τάγμα στο οποίο υπηρετεί. Δεν θέλει να πεθάνει για το «έθνος» που ξεκληρίζει το άλλο μισό έθνος. Οι ψίθυροί του, γιατί διαφαίνεται μέσα από την επιστολογραφία του ως ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων, είναι κραυγές μιας αγάπης για τη ζωή.

Ο οπλίτης Κώστας Στοφόρος, ως νέος είχε οργανωθεί στην ΕΠΟΝ και αυτό δεν ήταν προφανώς άγνωστο στους συγχωριανούς του. Έτσι, όταν κηρύχθηκε επιστράτευση, τον βρήκε στο δεύτερο έτος των πανεπιστημιακών του σπουδών για τις οποίες είχε μοχθήσει σκληρά. Είτε θα λιποτακτούσε και θα συντασσόταν με τους αντάρτες ή θα συμβιβαζόταν. Επέλεξε την πιο πεπατημένη ατραπό, να καταταγεί στον τακτικό στρατό, με τραγική κατάληξη όμως. Το παρελθόν του, ως νεαρός ΕΠΟΝίτης, τον στιγμάτισε. Αν και κατείχε υψηλό μορφωτικό επίπεδο για τα δεδομένα μάλιστα της εποχής, ωστόσο, όπως αφήνει να διαφανεί στα απελπισμένα γράμματά του, αντί να μεταταχθεί σε ένα στρατιωτικό σώμα που θα πρόσφερε υγειονομικές υπηρεσίες, τον στέλνουν να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή. Και σκοτώνεται στα 24 χρόνια του. Οι υπαινιγμοί είναι διάχυτοι στις επιστολές προς την οικογένειά του. Υπαινιγμοί για τους καταδότες γιατί πρόκειται για αλληλογραφία που περνάει τις συμπληγάδες της λογοκρισίας.

Πρόκειται λοιπόν για ένα ιστορικό ντοκουμέντο που φωτίζει μια παραγνωρισμένη πτυχή του δράματος του Εμφυλίου, που προανέφερα, αυτή του καθημερινού ανθρώπου που χάθηκε στο άνθος της νιότης του πολεμώντας χωρίς να πιστεύει στον εμφύλιο σπαραγμό, χωρίς να έχει βιώσει την παρηγοριά της πίστης σε έναν μεγάλο σκοπό. Και τον συνέθλιψε ο μεγάλος οδοστρωτήρας της Μεγάλης Ιστορίας. Μέσα στα μεγάλα μεγέθη, στους μεγάλους ήρωες, τα μεγάλα γεγονότα, την Ιστορία με γιώτα κεφαλαίο, τις στρογγυλεμένες και βολικές αλήθειες, έχει αξία, πολύ μεγάλη – για να μεταχειριστώ κι εγώ αυτόν τον επιθετικό προσδιορισμό που ασκεί διαχρονικά τέτοια γοητεία- να έρχονται στο φως οι μικρές, αλλιώτικες ιστορίες των ανθρώπων, τις επισκιασμένες από τα μεγάλα γεγονότα και τις γραμμικές ερμηνείες. Έχουμε να κάνουμε με ένα ιστορικό τεκμήριο που αποδομεί την έννοια του ηρωισμού, διασαλεύει το εθνικό ιδεώδες, φέρνει στο επίκεντρο τον άνθρωπο, είναι βαθιά αντιπολεμικό και γι’αυτό πρόκειται για μια ελεγεία της ανθρώπινης μοίρας και παραδόξως ταυτόχρονα έναν ύμνο προς τη ζωή. Και γι’ αυτό θα ήταν λάθος μου να μην αναζητήσω να το διαβάσω.

 

stoforos

 

 

* H Niemands Rose είναι συγγραφέας και μπλόγκερ (http://niemandsrose-niemandsrose.blogspot.gr)

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top