Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η ανατροπή στο φινάλε
15/06/2016, 10:32 πμ

Η ανατροπή στο φινάλε

Γράφει ο Reader’s Digest //

 

xeirografo_antaraΓιώργος Σκούρτης «To χειρόγραφο της Αντάρας- Ο δολοφόνος του ΟκτώΜβρη», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 336

 

Ο Γιώργος Σκούρτης αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις όχι μόνο των ελληνικών γραμμάτων αλλά γενικότερα κάθε κατηγορίας που εμπεριέχει τη λέξη «δημιουργία». Ειδικότερα, στο λογοτεχνικό κομμάτι οι δουλειές του πριν από τρεις και βάλε δεκαετίες αποτέλεσαν σημείο αναφοράς για ένα ελληνικής κοπής «βρώμικο ρεαλισμό», η κοφτή, τραχιά γλώσσα που χρησιμοποιούσε αποτέλεσε επανάσταση για τους συντηρητικούς –κατά βάση- αναγνώστες των τελών της δεκαετίας του ’70 ή των αρχών της επόμενης. Συνειδητά και από άποψη προκλητικός στο λόγο πάντοτε έδινε έμφαση είτε με ευθύ τρόπο, είτε παραβολικά στη σχέση του πολίτη με την εξουσία. Όπως και αν μεταφραζόταν η εμφανιζόταν η δεύτερη.

Πολυπράγμων, ασχολήθηκε με τη συγγραφή θεατρικών έργων, έγραψε στίχους, διατέλεσε –αν δεν με απατά η μνήμη μου- ακόμη και ραδιοφωνικός παραγωγός που κατάφερε να σοκάρει το κοινό του διαβάζοντας κείμενα ερωτικής λογοτεχνίας (ενίοτε και μερικά που φλέρταραν με την πορνογραφία) σε μεταμεσονύκτιες εκπομπές.

Από τότε βέβαια έχει κυλήσει πολύ άμμος στην κλεψύδρα. Και στη σημερινή εποχή ο Σκούρτης αποτελεί κάτι σαν κληρονομημένη παράδοση για τις επόμενες γενιές.

Είμαι από τους πιστούς αναγνώστες της λογοτεχνικής παραγωγής του όλα αυτά τα χρόνια. Κυρίως, γιατί ο τρόπος γραφής του και η χωρίς αχρείαστους μανδύες ηθικολογίας γλώσσα του παραμένει ελκυστική ακόμη και μετά από τόσα χρόνια. Έστω και αν πλέον δεν μπορεί να σοκάρει μια κοινωνία που τα ξέρει όλα, τα έχει δει όλα ή πιστεύει ότι τα ξέρει και τα έχει δει όλα. Η τελευταία του δουλειά «Το χειρόγραφο της Αντάρας, ο δολοφόνος του ΟκτώΜβρη» είναι μέχρι ενός σημείου μια «τυπική» δημιουργία Σκούρτη.

Το storyline του κινείται σε ένα συγκεκριμένο άξονα. Ένας κατά συρροή δολοφόνος διαμελίζει με φρικιαστικό τρόπο πόρνες. Όλα του τα εγκλήματα γίνονται μήνα Οκτώβριο και μια πόρνη η Αντάρα συνεργάζεται με τις διωκτικές αρχές και δημιουργεί μια άτυπη «ομάδα» με επαγγελματίες του είδους που προσπαθούν να ανακαλύψουν τον μακελάρη. Στην ιστορία εμπλέκεται ένας υποψήφιος πρωθυπουργός, ο γιος του, ένας πετυχημένος ζωγράφος (εραστής της Αντάρας), ο πρώην σύζυγός της και ο αρχηγός της αστυνομίας. Στο πλαίσιο αυτό ο Σκούρτης μπορεί επιτυχημένα και χωρίς ακρότητες να κάνει τις προσωπικές του επισημάνσεις για το ρόλο της πολιτικής στην Ελλάδα της κρίσης, τους μεσσίες που θα σώσουν την χώρα από την καταστροφή αλλά και αρκετά σχόλια για τις διαπροσωπικές σχέσεις. Η κεντρική αφηγήτρια, η Αντάρα, μοιάζει ως μια πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα φιλοσοφημένης πόρνης.

Ο Σκούρτης πατάει πάνω στα λογοτεχνικά αλλά κυρίως στα κινηματογραφικά του «δάνεια» τα οποία δεν αρνείται αλλά τα απαριθμεί σε διάφορα σημεία. Όπως στο βασικό έργο που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης το κλασικό Γερμανικό φιλμ «Μ» με ανάλογο θέμα. Εξ’ ου και το Μ του συνοδευτικού τίτλου στο βιβλίο. Κάποιες στιγμές μοιάζει αρκετά επηρεασμένος και από την ταινία Monster.

 

Γιώργος Σκούρτης

Γιώργος Σκούρτης

 

Το βιβλίο μπορούσε να τελειώσει πετυχημένα και αρκούσε μια από τις τυπικές κλασικές ανατροπές του Σκούρτη όπως για παράδειγμα η αντίστοιχη που χρησιμοποίησε σε ένα παλαιότερο βιβλίο του το «Εγώ, ο μπάτσος». Μόνο που αυτή τη φορά επιχειρεί να κάνει κάτι που είναι έξω από τη λογική και το ύφος του και κάπου εκεί φεύγει από τη μανιέρα του. Η επιλογή των πολλαπλών φινάλε, η μόνιμη αποδόμηση των κεντρικών χαρακτήρων που μπορούν να είναι όπως ακριβώς τους περιέγραφε μέχρι εκείνο το σημείο αλλά μπορούν να είναι και κάτι άλλο, η προσπάθεια για συνεχείς ανατροπές και οι διαφορετικές αναγνώσεις του τέλους αντί να απογειώσουν την πλοκή του βιβλίου δημιουργούν ένα αχρείαστο δαίδαλο.

Η αρχική ιδέα των πολλαπλών ανατρεπτικών φινάλε είναι αρκετά ευρηματική μόνο που ο Σκούρτης μοιάζει σαν να χειρίζεται την όλη κατάσταση απλά ως μια έξυπνη ιδέα. Συμπερασματικά, ενώ τα 2/3 του βιβλίου μπορούν εύκολα να ικανοποιήσουν κάποιον που του αρέσει ο συγγραφέας ή απλά τον γνωρίζει με μεγάλη χρονική καθυστέρηση μέσα από το συγκεκριμένο βιβλίο, το τελευταίο τρίτο μετατρέπει την κατάσταση σε ένα λαβύρινθο. Το τελευταίο κεφάλαιο που ανατρέπει όλα τα προηγούμενα σε ένα παντελώς αχρείαστο happyend δίνει τη χαριστική βολή στην όλη κατάσταση. Ο Σκούρτης προσπάθησε να κάνει κάτι ξένο με τα δεδομένα της δικής του γραφής και λογικής και δεν τα κατάφερε.

 

ΥΓ: Η αλήθεια είναι ότι το συγκεκριμένο λογοτεχνικό ύφος χρωστάει αρκετά στον Σκούρτη. Έστω και αν νεότεροι συγγραφείς, όπως ο Χωμενίδης, έχουν καταφέρει όχι μόνο να το υπηρετήσουν με μεγάλη επιτυχία αλλά κυρίως να του αλλάξουν επίπεδο και να το προσαρμόσουν με μεγάλη επιτυχία στα σύγχρονα δεδομένα.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top