Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το μεγάλο Εγώ της ελληνικής λογοτεχνίας
03/08/2016, 12:45 μμ

Το μεγάλο Εγώ της ελληνικής λογοτεχνίας

Γράφει ο Μίνως – Αθανάσιος Καρυωτάκης //

 

xameno_nobel_cover1«Το χαμένο Νόμπελ» του Κώστα Αρκουδέα, Εκδ. Καστανιώτη, σελ. 576

 

Ο Νίκος Καζαντζάκης θεωρείται από πολλούς ο κορυφαίος Έλληνας λογοτέχνης όλων των εποχών. Την άνοιξη του 1947 κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, ο γνωστός Κρητικός συγγραφέας μαζί με τον Άγγελο Σικελιανό θα καταθέσουν από κοινού την υποψήφιά τους για το Νόμπελ λογοτεχνίας, το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να αποσπάσει κανένας Έλληνας πεζογράφος. Η κίνηση αυτή θα ωθήσει το κατεστημένο της εποχής να ξεκινήσει έναν ιερό πόλεμο εναντίον του Καζαντζάκη, ο οποίος, μεταξύ άλλων, διαφθείρει του νέους, είναι κουμουνιστής και προκαλεί κακό στην εικόνα της Ελλάδας διεθνώς. Άραγε, άξιζε όντως ο Νίκος Καζαντζάκης το περίφημο βραβείο ή είχαν δίκιο οι πολέμιοί του σχετικά με τις λογοτεχνικές του ικανότητες;

Ο Κώστας Αρκουδέας στο βιβλίο «Το χαμένο Νόμπελ» παρουσιάζει ένα έργο, το οποίο ασχολείται αναλυτικά με την ιστορία του Νόμπελ λογοτεχνίας και την προσπάθεια κατάκτησής του από τον γνωστό Έλληνα συγγραφέα. Μέσα από άρθρα, βιβλία, αποσπάσματα, επιστολές, μαρτυρίες κ.τ.λ. αναδεικνύει ταυτοχρόνως με ενάργεια και την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας ρίχνοντας άπλετο φως στον μύθο που θέλει τον Καζαντζάκη να χάνει το βραβείο λόγω της διχόνοιας των λογοτεχνικών αρχόντων της περιόδου και των μηχανορραφιών τους, που ενέπλεκαν πολλά εξέχοντα πρόσωπα της ελληνικής κοινωνίας εκείνης της περιόδου.

Ο συγγραφέας καταφέρνει να δημιουργήσει ένα αξιοπρόσεκτο έργο, το οποίο δεν αποτελεί αγιογραφία του επίμαχου προσώπου, αλλά μέσα από την έρευνα αναδεικνύει καίρια προβλήματα της χώρας και του λογοτεχνικού κύκλου της, που είναι η μικροψυχία, η εγωπάθεια, ο εγωκεντρισμός, η διχόνοια, η αναξιοκρατία, η διαφθορά, το ρουσφέτι, το βόλεμα και η μανία ορισμένων ανθρώπων σε θέσεις κλειδιά να εξυψώνουν σε δυσθεώρητα επίπεδα το ευτελές τους έργο και να μειώνουν το ανώτερο έργο των συναδέλφων τους. Αυτό είναι και το ομορφότερο στοιχείο του συγκεκριμένου βιβλίου, το παρασκήνιο. Παρελαύνουν από τις σελίδες του συγκεκριμένου έργου σπουδαία πρόσωπα της ελληνικής κοινωνίας όπως ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Παλαμάς κ.ο.κ. Ορισμένοι απ’ αυτούς φαίνεται να στέκονται στο ύψος των περιστάσεων και άλλοι πάλι να υποκύπτουν σε αναίτια και μικρόψυχα λάθη, τα οποία βάζουν μπροστά το Εγώ τους και σε δεύτερη μοίρα τη λογοτεχνία και τον άνθρωπο.

 

Κώστας Αρκουδέας

Κώστας Αρκουδέας

 

Ούτε ο Καζαντζάκης ξεφεύγει ολότελα από τα παραπάνω λάθη. Υπάρχουν στιγμές που φαίνεται να είναι εγωπαθής, βολεψάκιας, εμμονικός, αυτοκαταστροφικός, σνομπ κ.α. Ωστόσο, έχει αφιερωθεί εξ’ ολοκλήρου στην τέχνη του και προσπαθεί να κάνει ό,τι μπορεί για να γίνει καλύτερος και να αφήσει ένα αξιομνημόνευτο έργο στις επόμενες γενιές. Επιπλέον, μέσα από το βιβλίο του Αρκουδέα φαίνεται και ο βαθύς σεβασμός που έτρεφαν γνωστοί λογοτέχνες παγκόσμιου βεληνεκούς για το έργο του. Οι προσπάθειες των ομοεθνών του να μην πάρει το Νόμπελ φαίνεται ότι φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα και τελικά το βραβείο δεν παραδίδεται στον Κρητικό, με αποτέλεσμα τα φώτα της παγκόσμιας λογοτεχνικής σκηνής να μην στρέφονται ξανά στην Ελλάδα.

Εν κατακλείδι, γίνεται αντιληπτό ότι «Το χαμένο Νόμπελ» πρόκειται για ένα αξιόλογο, πολυδιάστατο και περίπλοκο έργο, το οποίο έχει δουλευτεί εις βάθος και είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ασχέτως αν ασχολείται ο αναγνώστης του συστηματικά με τη λογοτεχνία. Δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο το γεγονός ότι ο Καζαντζάκης δεν καταφέρνει να αποσπάσει το αμφιβόλου λογοτεχνικού κύρους βραβείο της Σουηδικής Ακαδημίας ούτε έχει τόσο μεγάλη σημασία η προσπάθεια του Κρητικού συγγραφέα. Είναι συνταρακτικό, όμως, το γεγονός ότι η κοινωνία μας ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει από πότε. Όλες εκείνες οι παθογένειες υπάρχουν μέχρι σήμερα. Άραγε αν βρεθεί ο καινούριος Καζαντζάκης θα στηριχθεί ή θα συνεχίσουμε να βαδίζουμε παρέα προς το σκοτάδι της εγωπάθειας και της κακεντρέχειας;

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top