Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / ΒΙΒΛΙΟ / Το βιβλίο στην εποχή της κρίσης
20/07/2016, 12:11 μμ

Το βιβλίο στην εποχή της κρίσης

Του Κωνσταντίνου Μούσσα // *

 

booksp

 

Το φαινόμενο της αποκλειστικής αυτοέκδοσης ή και της οικονομικής συνεισφοράς από την μεριά του συγγραφέα, προκειμένου να εκδοθεί το βιβλίο του, είναι εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία συνηθισμένο στις μεγάλες βιβλιαγορές της Ευρώπης (Γαλλία, Ιταλία, Μ. Βρετανία κλπ).

Συγγραφείς ή ακόμη και χορηγοί καλύπτουν τμήμα των εξόδων για το τύπωμα και την κυκλοφορία ενός διηγήματος ή μιας ποιητικής συλλογής, συνήθως νέων, πρωτοεμφανιζόμενων δημιουργών. Η περίπτωση όπου ιδρύματα, τραπεζικοί οργανισμοί και ιδιώτες αναλαμβάνουν την έκδοση πολύτομων επιστημονικών έργων (ιστορικών, γλωσσολογικών κλπ) μελετών και λογοτεχνικών ανθολογιών, είναι διαφορετική.

Στην Ελλάδα ένα μεγάλο ποσοστό εκδοτικών οίκων- ειδικά μικρού και μεσαίου μεγέθους- υιοθετώντας αυτή την πρακτική και προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις ολοένα και πιο μειωμένες πωλήσεις, ζητούν από νέους κυρίως συγγραφείς, έργων περιορισμένου κοινού, πχ. ποίηση, να προαγοράσουν σε χαμηλή τιμή μέρος των βιβλίων τους, ώστε έμμεσα να συνεισφέρουν στο κόστος εκτύπωσης.

Γεγονός είναι, ότι κάτι ανάλογο γίνονταν και στο παρελθόν και μάλιστα από καταξιωμένους λογοτέχνες οι οποίοι πλήρωναν σχεδόν όλο το κόστος εκτύπωσης 100-200 αντιτύπων, σε μορφή ιδιωτικής συλλογής. Σε καμιά περίπτωση όμως, η διαδικασία αυτή δεν μείωνε το κύρος και την αξία του έργου.

Ο δημιουργός δηλαδή, είχε κριθεί, είχε αποδείξει την λογοτεχνική του βαρύτητα, πολλές φορές είχε ήδη δημοσιεύσει σε εφημερίδες και περιοδικά και στη συνέχεια, κάποιος εκδοτικός οίκος αναλάμβανε να τυπώσει το έργο του.

Στις μέρες μας, κινδυνεύουμε από το άκρο της απόλυτης σχεδόν δυσκολίας να εκδώσει κάποιος, να περάσουμε στην απόλυτη ευκολία.

Οι εκδοτικοί οίκοι πιεζόμενοι από την οικονομική κρίση και το, ούτως ή άλλως, χαμηλό αναγνωστικό ενδιαφέρον, ουσιαστικά συναλλάσσονται με τον δημιουργό, θυσιάζοντας μέρος της κρίσης και αξιοπιστίας τους. Γίνονται δηλαδή λιγότερο κριτικοί, επιλεκτικοί και αυστηροί στις αποφάσεις τους.

Το φαινόμενο αυτό αν δεν περιοριστεί άμεσα θα λειτουργήσει μακροπρόθεσμα εις βάρος, όλων των εμπλεκόμενων: Δημιουργών, εκδοτών, αναγνωστών, βιβλιοπωλών, λογοτεχνικών περιοδικών κλπ.

Ειδικά και κυρίως στη Ελλάδα όπου γράφουμε σχεδόν όλοι και διαβάζουμε σίγουρα λίγοι το φαινόμενο αυτό έχει ήδη πάρει επικίνδυνες διαστάσεις.
Οι δημιουργοί θα πρέπει να καταλάβουν πως μια τέτοια κατάσταση μειώνει τελικά την αξία της έκδοσης του έργου τους, αφού σταδιακά όλο και περισσότερο θα θεωρείται προϊόν οικονομικής συναλλαγής και όχι αξιόλογη πνευματική κατάκτηση. Η μετριότητα θα ανταγωνίζεται ασύμμετρα την αρτιότητα, το υψηλό επίπεδο, την πρωτοτυπία και την πραγματική αγάπη για την τέχνη του λόγου σε κάθε της μορφή.

Οι εκδότες από την μεριά τους, μπορεί προς το παρόν να αποκομίζουν κάποια οικονομικά οφέλη εκμεταλλευόμενοι την ματαιοδοξία επίδοξων συγγραφέων, όμως μελλοντικά θα απαξιωθούν, θα χάσουν το κύρος, το στίγμα και την βαρύτητα του ονόματος τους, και θα καταλήξουν απλά τυπογραφεία.

Με δεδομένο μάλιστα ότι το ψηφιακό βιβλίο ή και η εντελώς ανεξάρτητη έκδοση κερδίζουν όλο και περισσότερους οπαδούς, το εκδοτικό αδιέξοδο είναι αναπόφευκτο.

Γιατί κάποιος να μπει στην διαδικασία έκδοσης σε εκδοτικό οίκο, αφού αυτό δεν θα σημαίνει τίποτα ως κύρος και επιβράβευση και αφού ίσως και οικονομικότερα, θα μπορεί να τυπώνει και να κυκλοφορεί ο ίδιος το έργο του, άμεσα, χωρίς δυσκολίες και αναμονές;

Και μάλιστα όταν πλέον είναι σχετικά εύκολο να δει κανείς τα κείμενά του δημοσιευμένα, σε blogs και ηλεκτρονικά περιοδικά.

Οι βιβλιοπώλες-ήδη είχαμε την πτώχευση Παπασωτηρίου και δυστυχώς θα ακολουθήσουν κι άλλες- δεν θα δέχονται να εμπορεύονται βιβλία, ειδικά περιορισμένου κοινού πχ. ποίησης) ενώ αναπόφευκτα θα μεταφέρουν σταδιακά, το βάρος τους σε άλλα είδη λιανικής (γραφική ύλη, παιχνίδια, σχολικά βιβλία και βοηθήματα ύλης) κάτι που ήδη συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό.

Δυστυχώς όμως και εδώ ο ανελέητος ανταγωνισμός από τις γνωστές αλυσίδες βιβλίων ή παιχνιδιών θα οδηγήσει τα μικρά συνοικιακά βιβλιοπωλεία στο οριστικό λουκέτο.

Από την άλλη οι αναγνώστες, ο αριθμός των οποίων έτσι κι αλλιώς είναι περιορισμένος, μοιραία θα χάσουν το ενδιαφέρον τους, αφού σύντομα θα κορεστούν από την υπερπροσφορά νέων βιβλίων αμφιβόλου ποιότητας, τροφοδοτώντας των φαύλο κύκλο λιγότερων εσόδων για όλους και νέων λουκέτων σε εκδοτικούς και βιβλιοπωλεία.

Κάτι ανάλογο συνέβη στο χώρο της παραγωγής και κυκλοφορίας δίσκων. Η ευκολία και η εμπορική και μόνο αξία και απαίτηση, μείωσαν σταδιακά το καλλιτεχνικό επίπεδο της παραγόμενης μουσικής, πλήττοντας ανεπανόρθωτα όλους τομείς της συγκεκριμένης τέχνης.

Η οικονομική κρίση αλλά και οι νέες τεχνολογίες, ήρθαν απλώς να αποτελειώσουν μια ήδη καταδικασμένη, σε παρακμή και καλλιτεχνικό θάνατο, κατάσταση.

Εκατοντάδες ερμηνευτές, μουσικοί και εργαζόμενοι στον χώρο, κατέληξαν άνεργοι ή κακοπληρωμένοι, εταιρείες δίσκων σε πτώχευση η μουσική παραγωγή στο καλλιτεχνικό ναδίρ, και το τελικό προϊόν να καταλήγει να πωλείται στα περίπτερα ή ως ένθετο-δώρο σε περιοδικά και εφημερίδες.

Ας ελπίσουμε όλοι όσοι ασχολούμαστε με τον χώρο του βιβλίου, είτε ως δημιουργοί είτε ως εκδότες, να συνειδητοποιήσουμε την σοβαρότητα του θέματος έγκαιρα, πριν βρεθούμε θρηνούντες επί των λογοτεχνικών ερειπίων της χώρας που γέννησε τον Λόγο και τους μεγαλύτερους δημιουργούς στην ιστορία της ανθρωπότητας.

 

* Ο ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής Κωνσταντίνος Μούσσας γεννήθηκε στον Πειραιά το 1973. Σπούδασε ιατρική και είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, της Φιλολογικής Στέγης Πειραιά και της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών. Έχει εκδώσει τις συλλογές: Σημεία στίξης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2014, και Ιωλκός, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2015, Αγνώστου πατρός, Δωδώνη, Αθήνα 2015, η οποία προτάθηκε για το βραβείο Γ. Αθάνα της Ακαδημίας Αθηνών το 2015, ενώ το θεατρικό του Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, τιμήθηκε από τον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσό με τον Α΄ έπαινο. Πρόσφατα, η συμμετοχή του στον Διεθνή Διαγωνισμό Λογοτεχνίας του Ομίλου για την Unesco, Τέχνης-Λόγου και Επιστημών, στην κατηγορία Ποίηση, τιμήθηκε με το Γ΄ Βραβείο, ενώ διακρίθηκε και από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών, στην κατηγορία Δοκίμιο για το έτος 2015. Το παρόν έτος (2016) μας χάρισε σε δίγλωσση έκδοση της Δωδώνης, την εξαίρετη μετάφραση της συλλογής Ορίζοντες του Marcello Vitale σύγχρονου, σπουδαίου ποιητή της Καλαβρίας.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top