Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Μια άλλη εκδοχή των «Μοιραίων»
28/02/2018, 11:45 πμ

Μια άλλη εκδοχή των «Μοιραίων»

Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας //

 

Γιάννης Καψής «Το συναξάρι των απόκληρων», εκδ. Α.Α. Λιβάνη, σελ. 192

 

Δύο χρόνια πριν από τον θάνατο του το 2017 ο πρώην  υπουργός και δημοσιογράφος Γιάννης Καψής κατέθεσε την τελευταία λογοτεχνική δουλειά της ζωής του. «Το συναξάρι των απόκληρων» από τις εκδόσεις Λιβάνη με επεξηγηματικό υπότιτλο «Μια τοιχογραφία του 20ου αιώνα». Σαφώς και δεν πρόκειται για τοιχογραφία αλλά για μια εξαιρετική πεζή εκδοχή των «Μοιραίων» του Κώστα Βάρναλη που χάρισαν ένα μεγάλο μέρος από την κεντρική ιδέα στον συγγραφέα. Όπως όμως αποκαλύπτει ο ίδιος στο σύντομο εισαγωγικό σημείωμα οι ιστορίες των πρωταγωνιστών του βιβλίου βασίζονται σε πραγματικές διηγήσεις και γεγονότα.

Τι είναι το συναξάρι των απόκληρων; Η σύναξη μιας παρέας στην ταβέρνα με το συμβολικό όνομα «Κώστα Βάρναλης» όπου ο ιδιοκτήτες συχνά-πυκνά βάζει στην παρέα του ένα μικρό ηχητικό απόσπασμα από τους Μοιραίους. Ο καθένας έχει μια ιστορία να διηγηθεί που παραπέμπει κυρίως στην εποχή του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, λιγότερο στον εμφύλιο ενώ υπάρχουν αναφορές και στην περίοδο της δικτατορίας. Κοινό σημείο των πρωταγωνιστών οι ρημαγμένες –για διαφορετικούς λόγους- ζωές τους που προσφέρουν στον αναγνώστη πολύ δυνατές συγκινήσεις. Οι περιγραφές είναι ρεαλιστικές, η γλώσσα κοφτή όπως ακριβώς αρμόζει σε ανθρώπους που ουσιαστικά έζησαν και ζουν στο περιθώριο και οι ιστορίες τους κάνουν μάλλον σαφές (με βάση και τον πρόλογο) ότι εφόσον είναι πραγματικές αποδεικνύουν το χιλιοειπωμένο: Ότι η ίδια η ζωή είναι ο καλύτερος σεναριογράφος.

Σκηνές από στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου βρέθηκε ένας από τους «μοιραίους» του Καψή μαζί με τον  πατέρα του, σκηνές από την κατοχική Αθήνα όπου η ζωή δεν άξιζε τίποτα αλλά και από τη δικτατορία αφού δύο «ξέπεφτοι» (η ονομασία που δινόταν στους περιστασιακούς θαμώνες της υπόγειας ταβέρνας) αποδεικνύεται μέσα από τις διηγήσεις τους ότι είναι ένας πρώην βασανιστής του ΕΑΤ/ΕΣΑ και το σακατεμένο θύμα του! Ομολογίες δωσίλογων της Κατοχής παρέα με μια «θαλασσινή» ιστορία αγάπης συμπληρώνουν ιδανικά το παζλ των διηγήσεων.

Η μοναδική γυναίκα της παρέας, μια πόρνη είναι ίσως και ο πιο δυνατός χαρακτήρας του βιβλίου. Εξομολογείται τη ζωή της, την πρώτη της ερωτική συνεύρεση με ένα κατοχικό μαυραγορίτη με εντολή της μάνας της για να σωθεί η άρρωστη αδελφή της που σημάδεψε τη ζωή της σε βαθμό που να αναρωτιέται «έγινα πουτάνα από σύμπτωση ή ήταν κληρονομικό;».

Ένα βιβλίο χωρίς περιττές προσπάθειας διδακτισμού στο οποίο η έννοια του «καλού» και του «κακού» συμπλέκεται, διαπλέκεται και σε ορισμένες περιπτώσεις χάνει ολοκληρωτικά τη σημασία της. Με άλλα λόγια: Ένα βιβλίο που αποτελεί μια πολύ δυνατή ανάλυση και παράθεση αντιφατικών χαρακτήρων με κοινό σημείο αναφοράς τις ρημαγμένες ζωές τους. Ο Καψής πήρε 14 διαφορετικές ιστορίες και κατάφερε να τις πλέξει σε ένα υπέροχο μυθοπλαστικό ιστό.

 

Γιάννης Καψής (1929 – 2017)

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top