Fractal

Τα στοιχειωμένα παιδικά παιχνίδια είναι επικίνδυνα για τους μεγάλους

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

to-spiti-me-tis-kouklesM.J.Arlifge «Το σπίτι με τις κούκλες», Μετάφραση: Σοφία Τάπα, εκδ. Διόπτρα, σελ. 416

 

Οφείλω να το ομολογήσω: εκείνο που με τράβηξε στα βιβλία του ήταν κατ’ αρχάς οι τίτλοι που μου θύμιζαν παιχνίδι: «Α Μπε Μπα Μπλομ», «Γύρω Γύρω Όλοι», «Το σπίτι με τις κούκλες» και «Αν σε πιάσω καίγεσαι», ο M.J.Arlidge από το πρώτο βιβλίο απέδειξε ότι γνωρίζει καλά πόσο επικίνδυνα μπορεί να γίνουν τα στοιχειωμένα στον χρόνο παιδικά παιχνίδια για τους μεγάλους.

Η επιθεωρήτρια Έλεν Γκρέις, παιδί και γυναίκα συγχρόνως, μοναχική από πεποίθηση, αντιδραστική στους κανόνες θα χρειαστεί να τα ξαναβάλει με έναν καθηλωμένο στον στις παιδικές πληγές και στον χρόνο δολοφόνο. Και με αφετηρία το πτώμα μιας νεαρής εξαφανισμένης κοπέλας που αποκαλύπτεται σε απόμερη παραλία, ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για μια σειρά από παρόμοιους φόνους: κορίτσια υιοθετημένα ή σε ανάδοχες οικογένειες που ξαφνικά εξαφανίζονται, ωστόσο ενημερώνοντας τακτικά το προφίλ τους στο τουίτερ ή στο φέις μπουκ, αφήνουν ενίοτε και μηνύματα στην θετή τους μητέρα ή στον πατέρα. Η αποξενωμένη οικογένεια, καθησυχασμένη τρόπον τινά, διαλυόταν όταν έφτανε η στιγμή της αλήθειες, ενώ όλα έδειχναν ότι οι εξαφανισμένες για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αποτέλεσαν ή αποτελούν κυριολεκτικά «ζωντανές κούκλες» για την διαστροφή του δολοφόνου: όμοιο τατουάζ, πανομοιότυπα ρούχα και μαλλιά, κι ένα κουκλόσπιτο απομίμηση ενός άλλου σπιτιού που στοιχειώνει στη συνείδηση του δολοφόνου και μέσα στον χρόνο. Το παλιό θύμα συνήθως είναι και ο μελλοντικός θύτης, ισχυρίζονται οι ψυχαναλυτές κι όσο κι αν δεν είναι απόλυτο, στη ζωή εξάλλου δεν υπάρχουν υποθηκευμένες ζωές, εντούτοις αυτή η εξίσωση επαληθεύεται δυστυχώς και ειδικά όσον αφορά το συγγραφικό μοτίβο και την εμμονή του M.J.Arlidge με ατμοσφαιρικό χρώμα και τόνο.

Η καταδίωξη είναι κι εδώ εσωτερική κι εξωτερική, πάντα διπλή. Το επικίνδυνο παιχνίδι είναι ανεξέλεγκτο επειδή είναι ανεξέλεγκτος ακριβώς και ο ψυχισμός του δολοφόνου.

Ο συγγραφέας γνωρίζει καλά την αμφίδρομη πλοκή, με καταιγιστική δράση που πηγαινοέρχεται μέσα στον χρόνο. Οι ζωντανές κούκλες του κινδυνεύουν έγκλειστες, κι ενώ προστίθενται καινούργιες χαμένες αποκαλύπτεται εντούτοις εκείνη η μία που τον στοιχειώνει στο παρελθόν και από το τραύμα της φτάνει να γίνεται στο παρόν δολοφόνος.

Κινηματογραφική δράση, καταλυτική πλοκή, ανατροπές μέχρι την τελευταία στιγμή, σκηνικά που θα μείνουν αλησμόνητα στον αναγνώστη και ένα οικογενειακό δράμα που αποτελεί το μοτίβο, τελικά, του δολοφόνου. Όλα τα θύματά του μοιάζουν με εκείνο το πρώτο για το οποίο δεν ευθύνεται εκείνος.

 

M. J. Arlidge

M. J. Arlidge

 

Με τα όρια θύτη- θύματος να μας φέρνουν ως κοινωνία απέναντι των ευθυνών, η ιστορία αποτελεί μια παράμετρο της κοινωνικής αποξένωσής μας και της απομόνωσής μας μέσα στη ζωή, σε εποχή που θεοποιείται το μέρος κι αμφισβητείται το όλον.

Το κλειδί είναι στο κίνητρο και η σωτηρία, εντέλει, δεν λυτρώνει κανένα. Η εκρηκτική ύλη βρίσκεται και πάλι στον οικογενειακό πυρήνα, είναι το παιδί με υποθηκευμένη ζωή που αναζητά ό,τι έχασε, χρησιμοποιώντας το σαν κούκλα ζωντανή και εφόσον απογοητευθεί, το χαλά σαν παιχνίδι, όπως ακριβώς κάνει το παιδί, δηλαδή, το σκοτώνει. Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται, κι αυτό είναι συγγραφική επιδίωξη και εμμονή: κάθε φράση, κάθε κεφάλαιο εμπεριέχει και την αυτοακύρωσή του, την ανατροπή και, φυσικά, ο συγγραφέας, όπως έχουμε ξαναπεί, δεν αφήνει στο βάθρο του τίποτα: οικογένεια, αναδοχή, κοινωνική συνοχή και συνενοχή, δικαιοσύνη, έχουν όλα ανατραπεί, το μόνο που μένει είναι μια ιδιωτική εκδοχή ζωής, η- πραγματικότητα- του- δράστη η καλειδοσκοπική, καθηλωμένη και στρεβλή που ωστόσο αποτελεί τη δική του νοηματοδοτική εκδοχή. Αλλά κανείς δεν γλιτώνει από την όντως ζωή.

Μια ιστορία που επιβεβαιώνει ότι το σύγχρονο αστυνομικό μυθιστόρημα είναι κοινωνιολογικός και ψυχολογικός γρίφος στις μέρες μας και βασίζεται σε ό,τι στην εποχή μας, εντέλει, νοσεί: οικογένεια και παιδί, η απομόνωση είναι βασικό μοτίβο και το κλειδί, ο άνθρωπος* ούτε Θεός ούτε θηρίο είναι και τρελαίνεται μόνος.

Κι ίσως κι η κρίση, τελικά, να είναι αυτό το χαμένο «μαζί», η ενότητα που υπήρξε και χάθηκε σαν παιδικός παράδεισος μέσα στον ιστορικό χρόνο.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top