Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Επειδή τα φαινόμενα απατούν πάντα
18/01/2017, 11:09 πμ

Επειδή τα φαινόμενα απατούν πάντα

Γράφει ο Γιάννης Παπαγιάννης //

 

tosxedio2Κατερίνα Μαλακατέ «Το Σχέδιο», Εκδόσεις Μελάνι, 2016, σελ. 228

 

Διόλου τυχαία ο τίτλος «Το Σχέδιο» παραπέμπει σε ένα άλλο βιβλίο του 1965, «Το Λάθος» του Αντώνη Σαμαράκη, καθώς, παρά τις υφολογικές και δομικές διαφοροποιήσεις, που εκσυγχρονίζουν την αφήγηση με επιρροές από τη μοντέρνα λογοτεχνία, και στα δύο βιβλία η κεντρική θέση, η οποία αναφέρεται στον συγκαλυμμένο μηχανισμό λειτουργίας των εκσυγχρονισμένων ολοκληρωτικών καθεστώτων, αναδεικνύεται μέσα από μια αστυνομικού – θριλερικού τύπου αφήγηση, η οποία όμως δίνει μεγάλο βάρος στις κοινωνικές – οικονομικές συνθήκες και τον τρόπο διαβίωσης των ηρώων, όπως επίσης και στην τελική έκπληξη – ανατροπή που αναδεικνύει πλήρως την βασική ιδέα. Το μυθιστόρημα της Κατερίνας Μαλακατέ ξεκινάει ως μια ρεαλιστική αφήγηση της σύγχρονης κρίσης για να οδηγηθεί σταδιακά σε μονοπάτια πολιτικής φαντασίας. Ο κεντρικός ήρωας Χάρης, διόλου επιτυχημένος Έλληνας συγγραφέας, θα καταφύγει στο Παρίσι όταν στην Ελλάδα επιβάλλεται δικτατορία μετά από το δημοψήφισμα του 2011(το οποίο δεν πραγματοποιήθηκε ιστορικά ποτέ) και την ανάληψη της εξουσίας από τον Ένα. Ωστόσο η δικτατορία αυτή χρησιμοποιεί σύγχρονες εξουσιαστικές μεθόδους, αφού δεν διώκει, ούτε δολοφονεί τους αντιφρονούντες, κατορθώνει όμως με χρήση επικοινωνιακών και νομοθετικών μέσων να τους κρατά υποταγμένους. Οι άνθρωποι της αντίστασης αποφασίζουν ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μια τέτοια δικτατορία που εμφανίζει δημοκρατικό προσωπείο, εκτός εάν την εξωθήσουν σε βίαιες ενέργειες, οι οποίες θα δείξουν το πραγματικό της πρόσωπο και θα οδηγήσουν σε λαϊκό ξεσηκωμό. Ο Χάρης γίνεται γνωστός στη Γαλλία συγγράφοντας ένα πεζογράφημα για την μακρινή Ελληνική κρίση και ζευγαρώνει με ωραιοτάτη Γαλλίδα, η οποία πρόκειται να του χαρίσει παιδί. Παράλληλα η κόρη του Χάρη, παρατημένη και βιασμένη σωματικά και κυρίως ψυχικά, καταλήγει στην στοργική αγκαλιά του παππού της, του πατέρα του Χάρη, με τον οποίο συνάπτει σκανδαλώδη ερωτική, αιμομικτική σχέση. Μόνο στην τελική ανατρεπτική σκηνή ο αναγνώστης θα καταλάβει σφαιρικά τα δρώμενα και θα αποδειχτεί ότι τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται και πολλά από τα γεγονότα δεν είναι παρά μέρος ενός συνολικού Σχεδίου.

Η αναπόφευκτη σύγκριση με το «Λάθος» αναδεικνύει αφηγηματικές καινοτόμες μεθόδους της συγγραφέως, η οποία, με εμβόλιμους μονολόγους και με φουτουριστικές φαντασιακές εικόνες δανείζεται επιτυχώς και με δημιουργικό τρόπο στοιχεία από τους μοντέρνους, χωρίς ποτέ να γίνει ακατανόητη ή γλωσσικά προκλητική. Ωστόσο η απλότητα και η αληθοφάνεια του κλασσικού μυθιστορήματος του Σαμαράκη δεν υπάρχει εδώ, καθώς οι διαρκείς αναληθοφάνειες, η επιμελημένη ακρότητα των ερωτικών σχέσεων και η απιθανότητα της τελικής εκδοχής του Σχεδίου, από τη μία ελκύουν τον αναγνώστη με την προκλητικότητα και διαφορετικότητά τους, από την άλλη όμως αφήνουν μια αίσθηση ψεύδους και τεχνικής κατασκευής. Σε κάθε περίπτωση όμως, ο προσεκτικός σχεδιασμός, η τολμηρή και σύγχρονη θεματολογία και η απλή γραφή οδηγούν σε ένα αξιοπρόσεκτο αποτέλεσμα, που δεν παρατηρείται συχνά στην Ελληνική πεζογραφία.

 

Κατερίνα Μαλακατέ

Κατερίνα Μαλακατέ

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top