Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Στον παφλασμό της νύχτας
26/12/2018, 1:53 μμ

Στον παφλασμό της νύχτας

Γράφει η Χρύσα Φάντη //

 

Ιουλίτα Ηλιοπούλου “Το ψηφιδωτό της νύχτας”, σελ. 64, Εκδόσεις Υψιλον, 2018

 

Βρεγμένες από τη θάλασσα/Φωνές παιδιών/Σε μιαν αυλή που άνοιξε/Για μια στιγμή/Το πορτάκι στην ευτυχία/Κι ύστερα πάλι απέμεινε/Ο φράχτης, το σπίτι παντού/Κλειστό/Αφήνοντας απ’ έξω/Ολοένα και πιο δυνατό/Τον βαθύ παφλασμό της νύχτας.

(Βρεγμένες από τη θάλασσα, σελ. 7)

 

ΤΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ συγκροτεί το όγδοο ποιητικό βιβλίο της Ιουλίτας Ηλιοπούλου (έχουν προηγηθεί άλλα εφτά, όλα από τις εκδόσεις Ύψιλον).

Η συλλογή περιλαμβάνει σαράντα οκτώ ποιήματα με αναφορές στη νύχτα και τα ακούσματά της, νύχτα της ποίησης  και της ταπείνωσης, της εξοχής και της πόλης, της ραστώνης και της εγρήγορσης, της λυρικής έξαρσης και της στοχαστικής αναζήτησης, νύχτα του έρωτα και της πνευματικής των πραγμάτων μέθεξης.

Ποίηση που πυροδοτεί την έκπληξη και τον στοχασμό:

Στα σκοτεινά γκρεμνά της πιο νύχτας/ Μια μόνη απ’ τις πέτρες ανάμεσα/ Λευκή παπαρούνα/ Αφοπλίζει τ’ αστέρια/Δικαιοσύνη//. (ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΙΙΙ, σελ. 15) Μια μακριά αλυσίδα οι άνθρωποι/ Που φορά στον λαιμό του/Πνίγει και πνίγεται/[..] Πικρία για κείνους που άδικα χάνονται υπεράριθμοι επιβάτες μιας λέμβου άυλης που στάλθηκε να διασώσει […] (ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΠΡΩΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, σελ. 16)

Ποίηση λυρική, εικονοπλαστική και ταυτόχρονα γλωσσοκεντρική:

[…] Μια κούκλα με βλέμμα μπλε, η Αγάπη, κι ένας πατέρας που ράβει τα κουρτινάκια στο καροτσάκι της  λίγο πριν ξημερώσει […] (ΑΕΡΑ, σελ. 9)

Και με την ίδια εικόνα σύμβολο να επαναλαμβάνεται  στο τελευταίο ποίημα της συλλογής:

[…] Μια κούκλα που ξέβαψε απ’ τον καιρό  − η Αγάπη/ […] (Ωσάν Αρχή, σελ. 58)

Η Αγάπη κι ο Έρωτας ως:

Οι λέξεις που σου στέλνω/ Και μου τις επιστρέφεις μελωδία:/ Έρωτας// [ΕΡΩΤΑΣ, σελ. 18)

[…] Σιωπή. Μες στου απέραντου μουσείου τη νύχτα/ […] Ώσπου ξαφνικά ─ σαν ν’ ανοίγουν  οι προθήκες οι γυάλινες ─/ και κατρακυλούν/ χάντρες που έφεραν την αφή των χεριών/ Ίσαμε εδώ/ […] (ΖΩΗ, σελ.19)

Δύναμη και πρωτοτυπία, φράσεις ευφρόσυνες με ρυθμικές επαναλήψεις και συνηχήσεις:

 

Μισάνοιχτα παράθυρα/Να πλέουν έξω βραδιάζοντας/ Οι καημοί[…]// Να πλέουν/ Σκέπασέ με εμέ με με εεεε/ Έξω βραδιάζοντας/ Οι καημοί…//. (ΗΧΩ, σελ. 21)

 

Απαλά να διαλύονται στου νερού το επίπονο/Ελαεεελααα //(ΠΙΑΝΟ, σελ. 39) Μωβ γαλάζια χρυσά/Σκαλοπάτια αόρατα//[…]Μωβ γαλάζια χρυσά/Σκαλοπάτια αόρατα// (ΡΥΘΜΟΣ, σελ. 41)

 

Ακόμα λευκή και διάφανη/Αχνά υφασμένο φόρεμα/Που το φούσκωσε ο άνεμος//[…]Ακόμα λευκή και διάφανη/Θεά/Η παλιά στρογγυλή σελήνη// ( ΘΈΑ- ΘΕΆ, σελ. 24-25).

 

Τι κόμισε καινούριο εις τας Αθήνας;/ […] Τι κόμισε καινούριο; Τι;/ […](ΩΣΑΝ ΑΡΧΗ, σελ. 58)

 

Στίχοι πυκνοί σε νοήματα, χαμηλόφωνοι και συχνά αυτοαναφορικοί:

Θηρίο ή θεός/Που αρνείται το σκοτάδι της/Και συμμαζεύει το δωμάτιο και τα χαρτιά της.// […](«Αέρα»)

Ευφάνταστοι και αλληγορικοί, με πινελιές των παιδικών της χρόνων εκεί που η μνήμη γυρνά και βάφει τους τοίχους, τα σκεπάσματα, το αύριο, και συντηρεί το αγιόκλημα πάνω στη μάντρα του σπιτιού που γκρεμίστηκε, και την προδοσία του χρόνου που άθελά του άφησε να τον φυγαδεύσουν σοφοί κι αλήτες στα ρολόγια κι έφυγε ακροπατώντας μην τον αντιληφτεί άλλος κανείς και φωνάξει: Ημέρααα /Όπως άλλοτε, αέρα αέρα κι ορμούσαν στον θάνατο/ Θηρία ή θεοί//. (ΑΕΡΑ, σελ. 9)

ΤΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ δείχνει προς μια αλήθεια πιο σφαιρική, έναν τρόπο προσέγγισης ικανό να μας βγάλει από τα στενά πλαίσια του σύγχρονου αδιέξοδου εγωτισμού.  Κυρίαρχη και εδώ η φύση αλλά και το σπίτι ως χώρος πραγματικός και πρωτίστως συμβολικός, εστία γεμάτη φωνές ακόμη κι όταν δείχνει ερημωμένη:

 

Βαθιά στους ύπνους πάντοτε/Το ίδιο ερημώνει σπίτι/ […] Κι ωσάν φιμωμένο ζώο βρυχάται υπόκωφα/ […] (ΕΦΙΑΛΤΗΣ, σελ. 17)

 

Στραμμένο στο φως//Και όμως. Με κλειστές πόρτες – παράθυρα […]// Γεμάτο ως πάνω ─ τα κάδρα, οι λύπες, τα έπιπλα −// Κι εντελώς άδειο […]//Πιο πολύ κι απ’ των νέων ενοίκων τώρα τα ξένα/ τα βήματα/Που από κάμαρη σε κάμαρη αργά, ηχούν/Προδοσία//. (ΣΠΙΤΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ, σελ. 43)  

 

Αθόρυβα γλιστρούν στην αμμουδιά/ […] Μικρά – όπως τα όνειρα τα ’χτισαν για να κατοικηθούν/ Από φιλιά – τα σπίτια/ […](ΣΠΙΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΜΟΥΔΙΑ, σελ. 44)

 

 […] Ώσπου νύχτα πάντα κλειδώνουν διπλά όλο το σπίτι/ Κι ένα πρωί σαν να χάθηκαν/Καρέκλες, ρούχα στα σύρματα, σάκοι, σωσίβια/[…]. (ΤΕΛΟΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ, ΣΕΛ. 45)

 

Ιουλίτα Ηλιοπούλου

 

Έκδηλη σε όλα σχεδόν τα ποιήματα της συλλογής η θλίψη και η αθωότητα ενός παιδιού έξω από ηλικία και χρόνο:

 

«Χωρίς παιδί/ Να επιχειρεί μοναχικές καταδύσεις στο κενό/ Ένα κενό ─ παρ’ όλα αυτά – γεμάτο παιδικές παρηγοριές/  Και τόπους τόπους/  Όνειρα /[…] (Χωρίς παιδί. Σελ. 53)  

Παιδιά που πηδούν το σχοινάκι/ Κι άλλα αβαρή σε μιας αιώρας το κύρτωμα/Κι άλλα που πριν γεννηθούν τάζουν/ ─ Για μίας μητέρας αγκαλιά πεινώντας − / Ασημένια, χρυσά τάματα […] (ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ, σελ. 56-57) ποίημα που (διόλου τυχαία) χαρίζει τον τίτλο του στη συλλογή, εικόνα και σύλληψη που συγκλονίζει.

 

ΤΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ της Ιουλίτας Ηλιοπούλου,  Θρύψαλα πολυέλαιου θεού μια τεράστια αίθουσα χορού/ Ίδια η μνήμη να φωτίσει…  ιχνηλατεί δρόμους μοναδικής ενσυναίσθησης, πιο κοντά στην αλήθεια του Άλλου.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top