Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το πρωτοπόρο μουσικό όραμα του Στρατή Καλογερίδη
31/10/2018, 9:03 πμ

Το πρωτοπόρο μουσικό όραμα του Στρατή Καλογερίδη

Γράφει η Μαρία Βρέντζου //

 

«Η πολιτισμική ποιητική δημιουργία του Στρατή Καλογερίδη» του Αγησίλαου Αλιγιζάκη, ιδιωτική έκδοση, 2018, σελ. 96

 

Ο γνωστός στην πόλη του Ηρακλείου γιατρός και πολιτισμολόγος Αγησίλαος Αλιγιζάκης με το συγγραφικό του πόνημα «Η πολιτισμική δημιουργία του Στρατή Καλογερίδη» προσφέρει ένα ερευνητικό έργο για τη ζωή και το έργο του εν λόγω Κρητικού μουσικού μέσα από το οποίο σκιαγραφείται το ιστορικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό πλαίσιο της ανατολικής Κρήτης στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα.

Ο Στρατής Καλογερίδης γεννιέται το 1883 στη Σητεία. Γόνος αστικής οικογένειας, σε ηλικία 10 ετών, μαθαίνει μαντολίνο ενώ ακολουθεί η εμπειρική μαθητεία στο βιολί από ντόπιους μουσικούς. Το 1899, σε ηλικία 16 ετών, φεύγει για σπουδές χημείας στην Τουλών της Γαλλίας όπου παραμένει για επτά συναπτά έτη και παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα βιολιού στο γαλλικό ωδείο. Τελικά επιστρέφει στην Ελλάδα το 1907 και εγκαθίσταται μόνιμα στο Μεγάλο Κάστρο.

Η μόνιμη διαμονή του στο Μεγάλο Κάστρο τον φέρνει σε επαφή τόσο με το λαϊκό όσο και με το αστικό στοιχείο. Υπάρχει μια έντονη πολιτισμική επιρροή της Ανατολής μέσω των Ελλήνων, Αρμενίων και Εβραίων καλλιτεχνών που προέρχονται κυρίως από την Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη και της ισχυρής μουσουλμανικής κοινότητας που αποτελεί περίπου το 40% του πληθυσμού, με τα καφέ αμάν, τους αμανέδες και τους καρσιλαμάδες. Παράλληλα πάμπολλα είναι τα γλέντια της παραδοσιακής κρητικής μουσικής στις αυλές, στις πλατείες, στους γάμους και στις βαφτίσεις ενώ ταυτόχρονα συντελείται μία φάση εξευρωπαϊσμού και έντονης αστικοποίησης με τα καφέ σαντάν και τις χοροεσπερίδες όπου χορεύονται βαλς, πόλκα και άλλοι ευρωπαϊκοί χοροί. Τέλος, ο χαρισματικός αυτός μουσικός γνωρίζει την νεοελληνική εθνική μουσική με τις οπερέτες, τις καντάδες και τις επιθεωρήσεις. Έτσι μέσα σ’ αυτόν τον κοσμοπολιτισμό εξελίσσεται μουσικά, παίζοντας σε χοροεσπερίδες, συναυλίες αλλά και κρητικά γλέντια και συγχρόνως ανοίγει το φωτογραφείο του από το οποίο βιοπορίζεται.

Ο Καλογερίδης πρώτος εισάγει το ευρωπαϊκό μουσικό άκουσμα στην κρητική μουσική. Επίσης, χάρη σ’ αυτόν, μεγάλο μέρος της προφορικής μουσικής παράδοσης της Ανατολικής Κρήτης εναρμονίζεται στο πεντάγραμμο. Με την επιστροφή του από τη Γαλλία, επηρεάζεται η επόμενη γενιά Κρητικών μουσικών, οι οποίοι αρχίζουν να προτιμούν το βιολί από την λύρα, που κυριαρχούσε μέχρι τότε. Αξίζει να σημειωθεί ότι λόγω της δισκογραφίας του στα μέσα του 1930 γίνεται πανελλήνια γνωστός καθώς η Ελληνική Κρατική Ραδιοφωνία χρησιμοποιεί τις κοντυλιές του στη Fa ως ραδιοφωνικό σήμα αλλά και στις καντάδες του συναντάμε το μουσικό ύφος της οπερέτας.

 

Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης

 

Συμπερασματικά λοιπόν συνάγεται ότι ο Στρατής Καλογερίδης λειτουργεί ως μουσική γέφυρα ανάμεσα στην Κρήτη και την Ευρώπη, στην Ανατολή και τη Δύση, στους μουσουλμάνους και τους χριστιανούς. Γεννιέται και μεγαλώνει ως Οθωμανός υπήκοος τον 19ο αιώνα, στη συνέχεια γίνεται Ευρωπαίος μέτοικος με την εγκατάστασή του στη Γαλλία για σπουδές, ενώ το επαγγελματικό του παρόν στο Μεγάλο Κάστρο στις αρχές του 20ου αιώνα συνδέεται με τη μετάβαση της Κρητικής κοινωνίας σε ένα νεοελληνικό παρόν.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top