Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το πιο διάσημο πρόσωπο, που κανένας δεν ήξερε
08/11/2017, 12:20 μμ

Το πιο διάσημο πρόσωπο, που κανένας δεν ήξερε

Του Μιχάλη Τρούλη //

 

Γιώργος Νικ. Σχορετσανίτης «Το πιο διάσημο πρόσωπο του κανένας δεν ήξερε. Μάργκαρετ Γουώκερ (1915-1998)», Αθήνα 2017, εκδ. «Οδός Πανός», σελ. 192.

 

Ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης γεννήθηκε στα Τρίκαλα Θεσσαλίας. Εργάζεται ως Διευθυντής Χειρουργικής στο Παν/κό Νοσ/μείο Ηρακλείου. Παράλληλα ασχολείται με την ιστορία της ιατρικής, τον πολιτισμό και τη λαογραφία άλλων λαών και ταξιδεύει συχνά σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Σε κάποια από τα ταξίδια του ανακάλυψε «το πιο διάσημο πρόσωπο, που κανένας δεν ήξερε», τη Μάργκαρετ Γουώκερ (1915-1998).

Οι εκδόσεις Οδός Πανός εκτίμησαν αυτήν την ανακάλυψη και τη συμπεριέλαβαν στον κατάλογο των ποιοτικών επιλογών τους, μένοντας σταθερές στην πορεία τους, από τον Ιανουάριο του 1981, που ο Γιώργος Χρονάς έκανε τα πρώτα βήματα με «…με τα γκαρσόνια, τους στρατιώτες, τους ναύτες και τα παιδιά του δρόμου, τους απλούς ανθρώπους που ταίριαζαν στη φτώχεια μας».

Η Μάργκαρετ Γουώκερ (1915-1998), το «πιο διάσημο πρόσωπο, που κανένας δεν ήξερε», άφησε το στίγμα της στην κοινωνική και πνευματική ζωή, ως λογοτέχνις, ποιήτρια, καθηγήτρια Πανεπιστημίου και κοινωνική αγωνίστρια, αγγίζοντας ταυτόχρονα αρκετές πολιτικές πτυχές του 20ού αιώνα στις Ηνωμένες Πολιτείας της Αμερικής, που απασχόλησαν και απασχολούν όλες και όλους τους Αφροαμερικανούς.

Μερικά από τα θέματα που συναντούμε στο έργο της είναι: η φυλή, το φύλο και οι κοινωνικές τάξεις, η φεμινιστική συνείδηση, η μαρξιστική επίδραση, το κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα και το Κίνημα των Γυναικών και του Μαύρου Φεμινισμού.

Η περιγραφή του εαυτού της από την ίδια δείχνει τον χαρακτήρα της, σε πρώτο πρόσωπο: «Κανείς δεν μπορεί να μου πει τι να γράψω, γιατί σε κανέναν δεν ανήκω κι ούτε μου τραβά κάποιος τα λουριά. Δεν γράφω για να κερδίσω χρήματα ή το ψωμί μου. Η διδασκαλία είναι η αποστολή μου. Το γράψιμο είναι η ζωή μου, αλλά είναι μια ενασχόληση που κανένας δεν μπορεί να αγοράσει. Από αυτήν την άποψη πιστεύω ότι είμαι ελεύθερος άνθρωπος, ηλίθια ίσως, αλλά είμαι ο εαυτός μου και επίσης ελεύθερη…».

Αυτή η περιγραφή είναι η μεγάλη απόδειξη ότι η επιθυμία της για κάθε είδος ελευθερία, ήταν ουσιώδες, αναπόσπαστο και βασικό στοιχείο του είναι της.

Ολόκληρο το έργο της επικεντρώνεται κυρίως στο παρελθόν και παρόν των αφροαμερικανών στην  Αμερική, και ειδικότερα στις αφροαμερικανίδες.  Αυτή η επιλογή την ανέδειξε ως σημαντική και απροκάλυπτα πολιτική συγγραφέα, που τόλμησε και αμφισβήτησε την εξουσία και τη δύναμη σημαντικών ανδρών ομοτέχνων της.

Η περιοδική απουσία της από τη λογοτεχνική σκηνή, εξαιτίας των οικογενειακών υποχρεώσεών της και της καριέρας της στο πανεπιστήμιο, επέτρεψε στους επικριτές της είτε να την ξεχάσουν είτε να την αμελήσουν, αφήνοντάς την στο λογοτεχνικό περιθώριο των καιρών. Η Μ. Γουώκερ άρχισε να εκτιμάται ιδιαίτερα από τους κριτικούς, όταν το 1942 έλαβε από το Πανεπιστήμιο Γέιλ το βραβείο του νεότερου ποιητή για την ποιητική της συλλογή «For My People». Ήταν η πρώτη μαύρη γυναίκα που κέρδιζε εθνικό βραβείο για γραπτό κείμενο. Κι όμως, ακολούθησε πάλι σιωπή… Μετά από 24 χρόνια είδε το φως της δημοσιότητας το μοναδικό της μυθιστόρημα Jubilee, 1966, και φάνηκε στους κριτικούς της εποχής σαν ένας παράξενος «εισβολέας», από μια προηγούμενη γενιά!

 

Γιώργος Νικ. Σχορετσανίτης

 

Στις δεκαετίες του 1970 και 1980, η Μ. Γουώκερ κατέφυγε στην ποίηση… και ήταν επίμονα τελειομανής, γεγονός που έκανε και τον αριθμό των δημοσιευμάτων της πολύ λιγότερο και μικρότερο σε έκταση, απ’ όσο θα μπορούσε στην πραγματικότητα να είναι. Δεν νοιαζόταν για πιθανές ευκαιρίες, που θα έβρισκε στον αστικό βορρά. Γι’ αυτό δεν πήγε στη Νέα Υόρκη για να αποκτήσει πρόσβαση σε μεγάλους εκδοτικούς οίκους ή να ελκύσει την προσοχή των κριτικών. Τα πονήματά της δημοσιεύθηκαν στον Νότο, με αποτέλεσμα μικρότερες κυκλοφορίες και συνεπώς μικρότερη δημοσιότητα… Ένα χρόνο μετά τη δημοσίευση του εμβληματικού έργου της «Για τους ανθρώπους μου» (For My people), μάλλον υποτιμήθηκε αρκετά από τους σύγχρονους άνδρες ομότεχνούς της, κυρίως με σεξιστικά σχόλια, από προκατάληψη ή διάκριση για το φύλο της. Η ίδια όμως έδειχνε να αδιαφορεί… Για παράδειγμα, η σεξουαλικότητα δεν αποτελεί κεντρικό ζήτημα στο έργο της, ενώ η θρησκευτική συνείδηση είναι σχεδόν πάντα σκηνικό στο μεγαλύτερος μέρος του. Η Μ. Γουώκερ ζούσε με τα δικά της πρότυπα, τα οποία βρίσκονταν, κατά κάποιο τρόπο, σε αντίθεση με την εποχή της. Έκανε συνεχώς έκκληση για κοινωνική αλλαγή, ως προς την ισότητα των φύλων, της κοινωνικής τάξης και του φύλου, αλλά ήταν μάλλον συντηρητική σχετικά με τα ηθικά ζητήματα. Στο έργο της βρίσκονται διάσπαρτα σύμβολα και εικόνες από την ιστορία, τη θρησκεία, τον αφροαμερικανικό λαϊκό πολιτισμό και από τις πολιτικές της δραστηριότητες κι αυτό ακριβώς το μείγμα θεμάτων και μορφών αποτελεί πηγή σύγχυσης για κάθε κριτικό, ο οποίος προσπαθεί να ταξινομήσει το πολυποίκιλο, αλλά άκρως ενδιαφέρον έργο της. Η εμπλοκή της με τον ακαδημαϊκό κόσμο και χώρο και όχι αποκλειστικά με τον κόσμο της τέχνης και της λογοτεχνίας, τελικά, ίσως της δημιούργησε κάποια προβλήματα ταυτότητας. Στην ουσία όμως, αν και πέρασε όλες τις ημέρες της στον ακαδημαϊκό χώρο, ποτέ δεν αισθάνθηκε αιχμάλωτη απ’ αυτόν!

Ο ριζοσπαστικός στοχασμός, η αγωνιστικότητα, η δημιουργικότητα και η αποτελεσματικότητα της Μ. Γουώκερ υπήρξαν τα κύρια κίνητρα, που ενέπνευσαν τον Γεώργιο Νικ. Σχορετσανίτη να παρουσιάσει την προσωπικότητά της και να δώσει μια σύντομη, αλλά ουσιαστική αποτίμηση του έργου της.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top