Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Σύγχρονη γλώσσα σε παραδοσιακά μοτίβα
09/12/2015, 12:12 μμ

Σύγχρονη γλώσσα σε παραδοσιακά μοτίβα

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση //

 

giomatari«Το Γιοματάρι της Φράουλας», νουβέλα του Πάνου Μυρμιγγίδη από τις εκδόσεις «Λιβάνη»

 

Με μικρό δισταγμό, ομολογώ, πήρα στα χέρια μου το χειρόγραφο του Πάνου Μυρμιγγίδη, με τον ιδιότυπο αυτό τίτλο «Το Γιοματάρι της Φράουλας», παρότι στο παρελθόν είχα διαβάσει ποίηση του και ενθουσιάστηκα. Ίσως φταίει η προκατάληψη που κυριαρχεί στους κόλπους της κριτικογραφίας, ότι για έναν ποιητή, και δη νέο, η αφηγηματική φόρμα αποτελεί επικίνδυνη πρόκληση και απαιτεί πείρα κι εμπειρία. Κι όμως, από τις πρώτες κιόλας αράδες του, το κείμενο με συνάρπασε και με παρέσυρε αβίαστα στον τρυφερό, συναισθηματικό, όσο και ποιητικό κόσμο του νεαρού συγγραφέα ΠΜ: ένα κόσμο, σύγχρονο μεν, αλλά ταυτοχρόνως διαχρονικό, όχι μόνο ως προς την ιδέα που πραγματεύεται, αλλά κυρίως ως προς τη σύνθεση, τη γλώσσα και τον τρόπο που τον αποδίδει.

Από τις πρώτες κιόλας σελίδες συνειδητοποίησα ότι είχα να κάνω με ένα μεστό λογοτεχνικό κείμενο, όπου ο ποιητικός λόγος, προεξάρχει κι όπου μέσα του εγκιβωτίζεται μια λεπταίσθητη συναισθηματική φόρτιση που συγκινεί, χωρίς όμως υπερβολές και υπερβάσεις. Ακόμα κι όταν ο λιτός, καθημερινός λόγος παίρνει τα ινία, κυρίως υπό τη μορφή των διαλόγων, η ποιητικότητα και ο λυρισμός δεν απουσιάζουν, κι αυτά συγκαταλέγονται στα σημαντικότερα προτερήματα του έργου.

Ο Πάνος Μυρμιγγίδης επιστρατεύοντας τον εσωτερικό μονόλογο, την ανάκληση των αναμνήσεων, την αναδρομική αφήγηση σε αρκετά σημεία, μεταφέρει όλη τη δράση της ιστορίας του στο μυαλό, στη μνήμη, μοιάζει να συνδιαλέγεται με τον εαυτό του και κατ’ επέκταση με τον αναγνώστη του. Θα μπορούσε κανείς να πει μάλιστα πως βρίσκεται σε διάλογο μαζί του και το πετυχαίνει με τη συνέργεια μιας εναργούς, ρέουσας και ταυτοχρόνως ποιητικής γλώσσας που εντυπωσιάζει και που, πολύ συχνά, αντικαθρεπτίζει συναισθήματα και σκέψεις του. Η ιστορία του, ενδεχομένως να μην είναι αυτοσκοπός, αποτελεί όμως το όχημα κι έναν πετυχημένο δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στον ίδιο και τον αποδέκτη του, ή σαν ένα ποίημα εν προόδω, όπου τα στοιχεία του πεζού λόγου εκεί όπου κυριαρχούν, δεν μειώνουν καθόλου την ποιητικότητα του.

Ο ποιητικός στοχασμός διακτινώνεται σε όλο το φάσμα του έργου, μαζί με την εναλλαγή τρυφερότητας, νοσταλγίας αλλά και ανεπαίσθητης ειρωνείας για τις ανατροπές και τις εκπλήξεις της ζωής, ενώ το ερωτικό στοιχείο που υποβόσκει ακόμα και κάτω από τις σκηνές της απογοήτευσης, του πόνου, της εσωτερικής μοναξιάς, του ανεκπλήρωτου συμφύρονται συνεχώς με μια, επίσης, υποβόσκουσα αισιοδοξία που διαφαίνεται πιο έντονα στις περιγραφές των τοπίων. Αυτές συχνά λειτουργούν ως ο καθρέφτης της συνείδησης, ή της ψυχικής διάθεσης του δημιουργού αλλά και των πρωταγωνιστικών μορφών της ιστορίας.

Πρωταγωνιστική μορφή στη νουβέλα είναι ο ίδιος ο αφηγητής, αλλά και ο συλλογισμός του πάνω στη ζωή και τον έρωτα διυλισμένα μέσα από τις προσωπικές του εμπειρίες, συνυφασμένα πάντα με το χρόνο και τις μεταβολές που φέρνει στις ζωές μας, αυτά αποτελούν και το κεντρικό άξονα αλλά και την αφορμή για αυτή την ιστορία . Οι περιφερειακοί χαρακτήρες ακόμα και των δυο νέων γυναικών που τον σημαδεύουν λειτουργούν ως «συμπληρώματα» της δικής του υπόστασης ως ανθρώπου, ως ψυχικής οντότητας, της ωρίμανσής του μέσω της εμπειρίας..

Πάνος Μυρμιγγίδης

Πάνος Μυρμιγγίδης

Ο αναγνώστης, λοιπόν, έχει να κάνει με μια ποιητική, αισθαντική νουβέλα για τη νεανική αγάπη, το ανεκπλήρωτο του έρωτα, που παραμένει για πάντα αναπόδραστος ως σκέψη, ως ανάμνηση που άλλοτε κατατυραννά γλυκά , περιπαιχτικά, και άλλοτε αλγεινά το νου και την ψυχή μας. Για το χρόνο και τις εσωτερικές εκείνες διεργασίες που μας αλλάζουν, μας ωριμάζουν ταυτοχρόνως, δοσμένα πάντα από τη φρέσκια, όσο και ώριμη ματιά ενός νέου, σύγχρονου άνθρωπου, ενώ στοχάζεται πάνω στο παράδοξα της ζωής.

Με μια κυρίως ποιητική γλώσσας που όμως όπως ανέφερα εναλλάσσεται διαρκώς με το «σύγχρονο’ ιδίωμα» των νέων στους διαλόγους, ο συγγραφέας μας δίνει τη δική του οπτική για αυτά τα θέματα που τον σημάδεψαν αλλά και που ταυτοχρόνως έδρασαν καταλυτικά στην ωρίμανσή του. Απέριττος λόγος, λοιπόν, με αιφνίδιες ποιητικές εικόνες που παρεμβάλλονται συνεχώς αντικαθρεπτίζοντας τη διάθεση και τις ψυχικές ανυψώσεις ή καταβυθίσεις του ενώ εξιστορεί τη ιστορία του, αλλά και των ηρώων που τον περιστοιχίζουν.

Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, εντείνει την αμεσότητα του αφηγήματος και συνάμα δημιουργεί μια σχέση οικειότητας και ταύτισης ανάμεσα στον αφηγητή και τον αναγνώστη του.

Σε μια εποχή όπου το ρηχό, το πεζολογικό, το πρόχειρο κυριαρχούν , το μικρό αυτό έργο έρχεται να μας θυμίσει, ότι ακόμα και σε μια εποχή απαξίωσης του λόγου, λεξιπενίας, επίπεδων εκφράσεων, σκέψεων και συναισθημάτων, καταφρόνιας ακόμα της ρομαντικής αντίληψης για τον έρωτα, υπάρχουν ακόμα, ευτυχώς, νέοι συγγραφείς που συγκινούνται, εμπνέονται και δημιουργούν με βάση τα πρότυπα του λυρισμού που τείνουν στις μέρες μας να εξαφανιστούν.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top