Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το μαγεμένο τριαντάφυλλο της Όπερας
20/12/2017, 12:09 μμ

Το μαγεμένο τριαντάφυλλο της Όπερας

Της Βιολέττας-Ειρήνης Κουτσομπού // *

 

Gaston Leroux «Το Φάντασμα της Όπερας», Μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Διόπτρα, σελ. 360

 

Στο Παρίσι οι ζωές μας είναι

ένας χορός μεταμφιεσμένων.

Gaston Leroux

 

Αρκετές κινηματογραφικές και θεατρικές μεταφορές έχουν κρατήσει τον συγγραφέα Gaston Leroux και το βιβλίο του «Το Φάντασμα της Όπερας» στο μυαλό των αναγνωστών σε όλο τον κόσμο για πάνω από οχτώ δεκαετίες. Μέσα από το βιβλίο και τους «απογόνους» του σε άλλα μέσα ενημέρωσης, αυτή η ιστορία του παραμορφωμένου αοιδού που στοιχειώνει την λαβυρινθώδη όπερα του Παρισιού και την αγάπη του για τη νέα και όμορφη Κριστίν Ντααέ έχει γίνει μέρος του σύγχρονου πολιτισμού, ένας μύθος που ζωντάψε σαν άλλο άγαλμα του Πυγμαλίωνα. Ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, το Φάντασμα είναι μια μορφή δύναμης και οργής, τρόμου και μυστηρίου. Στέκεται στο φημισμένο κελάρι του υποσυνείδητου. Από τα βάθη της ψυχής του ανεβαίνει η μουσική των παθών που δύσκολα τολμούμε να αναγνωρίσουμε αλλά και να ακολουθήσουμε. Είναι το Εκείνο (Id) που πονάει για να φτάσει το Ιδανικό, ο αχρείος που διψά να αγαπηθεί, ο άγνωστος φόβος που φτάνει να αγγίξει ή ακόμα και να σπάσει τις καρδιές μας. Είναι συγγενής του Σιρανό, του Κουασιμόδο, του Δράκουλα, του King Kong. Όλοι αυτοί που ενσαρκώνουν το αρχέτυπο της ασχήμιας, τα Τέρατα που λιώνουν για μια Πεντάμορφη.

Ο Leroux επισκέφθηκε αρκετές φορές την Όπερα του Παρισιού, δουλεύοντας ως κριτικός θεάτρου και γνώρισε την αρχιτεκτονική και την ιστορία του. Ξεκίνησε το 1861, η όπερα ολοκληρώθηκε το 1879 και περιλάμβανε δαιδαλώδης διαδρόμους και κλίμακες, ιδιωτικές σουίτες για τον τότε αυτοκράτορα Ναπολέοντα III, στάβλους για άλογα, αίθουσες αλλαγής για 500 ερμηνευτές, αποθηκευτικούς χώρους για κοστούμια και μια υπόγειο λίμνη στο χαμηλότερο επίπεδο. Η ατμόσφαιρα του κτιρίου έγινε πιο μυστηριώδης από τις φήμες ότι ένα φάντασμα ή κάποιος άγνωστος στοίχειωνε τα βάθη του και ήταν υπεύθυνος για αρκετούς ανεξήγητους θανάτους. Ο Leroux δούλεψε πολλές από αυτές τις λεπτομέρειες στο μυθιστόρημά του, συμπεριλαμβανομένου του πως ο κύριος πολυέλαιος της όπερας είχε πέσει στο ακροατήριο το 1896.

Ο συγγραφέας επηρεασμένος από το μυθιστόρημα του Ουγκώ «Η Παναγία των Παρισίων» δημιούργησε τον κέντρικό του ήρωα τον Έρικ. Ο Έρικ είναι ένας θαυμάσιος μουσικός με μια υπέροχη φωνή, αλλά είναι τόσο άσχημος που από τη γέννησή του η μητέρα του απαίτησε να φοράει μάσκα. Χτίζει ένα σπίτι για τον εαυτό του στην υπόγεια λίμνη κάτω από την Όπερα και περιστρέφεται στους διαδρόμους χωρίς να βλέπει, αφήνοντας σημειώσεις υπογεγραμμένες “OG” (Opera Ghost) δίνοντας εντολές στη διοίκηση για το πώς θα λειτουργήσει το θέατρο. Ερωτεύεται με πάθος και εμμονή την Κριστίν η οποία, όμως, αγαπά το Ραούλ, έναν νεαρό ευγενή. Η Κριστίν φτάνει να κατανοήσει τον Έρικ, το κάλεσμά του για αγάπη κι εγγύτητα και τελικά τον λυπάται. Κι εμείς όμως, ώς αναγνώστες, δεν μπορούμε να αισθανθούμε φόβο και μίσος για αυτό το τέρας που είχε την ατυχία να γεννηθεί με μεγάλη καρδιά μα και με μια φοβερά παραμορφωμένη όψη.

 

Gaston Leroux

 

Θεωρώντας ότι το βιβλίο είναι μια σύνθετη αφήγηση που ακολουθεί μια σειρά ιστοριών και χρησιμοποιεί ένα μείγμα συμβάσεων, πρέπει να αναμένεται η παρουσία μιας σειράς παγκόσμιων εννοιών ή θεμάτων. Ως βιβλίο-μυστηρίου, προσφέρει ιδέες για το σωστό και το λάθος, τη δικαιοσύνη και την εκδίκηση. Ως ρομαντικό μυθιστόρημα, αμφισβητεί τις ιδέες της αληθινής αγάπης και της απαγορευμένης αγάπης, καθώς και τις διαφορές μεταξύ ρομαντισμού και σεξουαλικότητας, αγάπης και πάθους. Ως τραγωδία, διερευνά παγκόσμιες αρχές όσον αφορά την αυτοδιάθεση και το πεπρωμένο. Ως έργο λογοτεχνίας στην κατηγορία τρόμου, μας κάνει να βυθιστούμε στο βιβλίο με ενδιαφέρον για το παράξενο, την επιθυμία μας για ενθουσιασμό αλλά και την απόλυτη ανάγκη μας για ασφάλεια και προστασία.

Ομοίως, η ιστορία ασχολείται με τις παγκόσμιες εμπειρίες όπως την απόρριψη, την απομόνωση και την προδοσία, τα ανθρώπινα συναισθήματα συμπεριλαμβανομένης της αγάπης, του πάθους και της λατρείας αλλά κάνοντας λόγο και για τις ψυχολογικές συνθήκες όπως η εμμονή και η τρέλα. Επίσης, απεικονίζει τα ιδεώδη της θυσίας, του ελέους και της λύτρωσης. Η ιστορία είναι πραγματικά τόσο για πάθος όσο και για την συμπόνια: Μας υπενθυμίζει ότι το πάθος είναι κάτι που αισθανόμαστε για μας, μέσα στον εαυτό μας και ότι η συμπόνια είναι κάτι που αισθανόμαστε έξω από τον εαυτό μας για έναν άλλο. Ο Έσσε κάπου στο βιβλίο του «Ντέμιαν» λέει: « Πολλοί δεν καταφέρνουν ποτέ να γίνουν άνθρωποι». Ο Leroux μας υπενθυμίζει ότι η ύπαρξη του ανθρώπου είναι ουσιαστικά το να είναι πραγματικά ανθρώπινος.

 

 

* Η Βιολέττα-Ειρήνη Κουτσομπού [MBPsS (BA, MA, Dip.CounsPsy, MSc) είναι Εκπαιδεύτρια σε Θέματα Ψυχικής Υγείας – Καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top