Fractal

Επειδή «δεν γνωρίζουμε ποτέ ποια είναι η αλήθεια» κι αυτό είναι πέρα για πέρα αληθινό

Γράφει ο Φώτης Καλαμαντής //

 

papagiannis_nousΓιάννης Παπαγιάννης, «Το διπλό πρόσωπο του νου», εκδ. Κριτική

 

Είναι ένα μυθιστόρημα – αυτό είναι βέβαιο. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει πραγματική πλοκή ή ο συγγραφέας θα πρέπει να προσθέσει ένα ερωτηματικό αντί τελείας στο τέλος κάθε περιόδου; Όμως πλοκή υπάρχει, αλλιώς το βιβλίο δεν θα διαβαζόταν χωρίς ανάσα σε μια συνεδρία όπως έγινε στην περίπτωσή μου… Αλλά η πλοκή αυτού του βιβλίου είναι φτιαγμένη για απαιτητικούς αναγνώστες. Η ιστορία ξεκινά με μια εκδρομή, οι συγγραφέας κι άλλος ένας νεαρός,  τρία κορίτσια, μια ερωτική συνεύρεση και το επόμενο πρωί το πτώμα της κοπέλας. Ο εφηβικός έρωτας του νεαρού για την Ευγενία, το χρονικό άλμα και ο νεαρός παντρεμένος με την Έρση και καταδιωκόμενος από μια αδιευκρίνιστη απειλή. Και ποιά είναι αυτή η Έρση;

Ένα πολύπλοκο παζλ προσώπων και καταστάσεων καρφώνεται με πινέζες στον τοίχο, όπως κάνει στις αστυνομικές ιστορίες ο συνοφρυωμένος επιθεωρητής, προσπαθώντας να αξιοποιήσει στοιχεία που φαινομενικά  δεν συνδέονται ούτε χρονικά ούτε αιτιολογικά. Κι όμως, κάπως αιωρείται μια διαβεβαίωση ότι όλα αυτά τα δεδομένα, οι εικόνες, τα πρόσωπα, τα μέρη και οι χρόνοι συνθέτουν μια ιστορία! Ο συνδετικός ιστός είναι η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, η κρίση, ο φόβος και ο πόνος των ανθρώπων… Η  τρέλα, το μίσος και ίσως ο έρωτας. Τότε γιατί δεν συνδέονται; Μα αυτή είναι η λύση του αινίγματος!

Το «Διπλό Πρόσωπο του Νου» του Γιάννη Παπαγιάννη είναι μια αλληλουχία από εικόνες που μπορεί κανείς να τις δει μέσα από πολλούς φακούς μιας φωτογραφικής μηχανής, τηλεφακό, ευρυγώνιο, σπανίως κανονικό, αλλά και από πολλές γωνίες και με διαφορετικό φωτισμό ή καθόλου φως. Οι πολλές θεάσεις μιας δήθεν παραμορφωμένης πραγματικότητας συνωστίζονται προσπαθώντας να συγκλίνουν σε μια αποδεκτή εικόνα, προκαλώντας τον αναγνώστη να δώσει τη δική του λύση στο αστυνομικό μυστήριο, ενώ ο συγγραφέας δηλώνει κατηγορηματικά και σχεδόν επιδεικτικά: «Δεν γνωρίζουμε ποτέ ποια είναι η αλήθεια».

Ο συγγραφέας δήθεν ανησυχεί, δήθεν αγχώνεται, δήθεν πειραματίζεται και παρασύρει τον αναγνώστη σ’ αυτή την ιδρωμένη  διαδρομή. Όμως με μια διορατικότερη ανάγνωση γίνεται ολοφάνερο ότι ο συγγραφέας παίζει. Δεν θέλει να τρομάξει αλλά να κλείσει το μάτι, δεν θέλει να προβάλει αδιέξοδα αλλά να αυτοκαταργηθεί, δεν θέλει να το παίξει μεταμοντέρνος, αλλά να δείξει την ανάγκη για μια υπέρβαση πέρα από την μούχλα της «μετανεοτερικότητας»! Η υπερβολή αγγίζει μερικές φορές το όριο του σκοτεινού γκόθικ θυμίζοντας τον Ε. Α. Ποε: Είναι πολύ σκοτεινό, αλλά δε θα σας πω πόσο, είναι απύθμενα δολοφονικό αλλά φανταστείτε το μόνοι σας, κατά το «dreaming dreams no mortal ever dared to dream before» – (κι αυτό σας λέω μόνο!) που δηλώνει σκασμένος στα γέλια ο Πόε στο «Κοράκι».

Γιάννης Παπαγιάννης

Γιάννης Παπαγιάννης

Όσο για τον τρόπο γραφής, ο Γιάννης Παπαγιάννης δημιουργεί δικά του πρότυπα φόρμας. Ευφυής γραφή, στακάτος λόγος, βραχυπερίοδος συνήθως, αλλά όχι μόνο, πλημμύρα εφευρετικών παρομοιώσεων, μια συνωμοσία γραφής με στόχο τον αναγνώστη στο ρόλο του (ενθουσιασμένου) θύματος. Εσωτερικότητα χωρίς επιτήδευση, περιφρόνηση για το μοδάτο στήσιμο, σκηνές θεατρικής δράσης, εκφραστικός ή παραληρηματικός μονόλογος, συζητήσεις διαφορετικής έντασης, αφήγηση και αίσθηση ολοζώντανης σπαρταριστής προφορικότητας. Ο συγγραφέας κερδίζει θριαμβευτικά και παμψηφεί το ακριβό τρόπαιο του γνήσιου προσωπικού ύφους!

Ο Γιάννης Παπαγιάννης προσφέρει κάτι καινούργιο. Χωρίς να είναι αλαζόνας ξέρει ότι δεν έχει ανάγκη από συμπλήρωση ή διόρθωση. Εκτίθεται προσωπικά αγγίζοντας στιγμές στιγμές τον (ευγενή) ναρκισσισμό. Το υλικό του είναι αυτό που είναι, το πιστεύει, το καταγράφει και η καταγραφή αυτή είναι ταυτόχρονα και η ανέκκλητη υπογραφή του που λέει: «Ναι, χρειάζεται ψάξιμο!». Και σ’ αυτή την φιλοπαίγμονα αναζήτηση θέλει να πάρει μαζί του και τον αναγνώστη του: «Γράφω κάτι καινούργιο, έλα να το γράψουμε μαζί, είμαι βέβαιος ότι θα σ’ αρέσει!»

Και ειλικρινά μού άρεσε… Πολύ!

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top