Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Στον απύθμενο κυκεώνα της παράνοιας και των ψυχώσεων
13/02/2019, 10:08 πμ

Στον απύθμενο κυκεώνα της παράνοιας και των ψυχώσεων

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

Sebastian Fitzek, “Το δέμα”. Μετάφραση: Δέσποινα Κανελλοπούλου. Εκδόσεις Διόπτρα. Απρίλιος 2018, Αθήνα.

 

Στο σημείωμα του νεαρού Γερμανού συγγραφέα Σεμπάστιαν Φίτζεκ, που βρίσκεται στο τέλος του παραπάνω βιβλίου του, διαβάζουμε πως από την κυκλοφορία  της ‘Θεραπείας’ μέχρι σχετικά πρόσφατα, έλαβε κάπου σαράντα χιλιάδες επιστολές από ενθουσιασμένους αναγνώστες των βιβλίων του οι οποίες περιείχαν άκρως προσωπικές τους ιστορίες, πως συγκεκριμένα τα βιβλία του συνόδεψαν αρκετούς απ’ αυτούς σε εντελώς προσωπικές στιγμές, και ότι τελικά, καταλήγει, ‘… η συγγραφή είναι το ωραιότερο επάγγελμα του κόσμου’. Φυσικά είναι απόλυτα ειλικρινής στις δηλώσεις του αφού έως σήμερα είναι γνωστό ότι μεταφράστηκε σε μεγάλο αριθμό χωρών με κυκλοφορίες βιβλίων που αριθμούν συγκεντρωτικά κάποια εκατομμύρια αντιτύπων, αλλά πράγματι θα ήταν αποκαλυπτικό, ταυτόχρονα,   να ακούγαμε που συγκεκριμένα εστιάζεται, σε μεγαλύτερο βαθμό, το ενδιαφέρον των αναγνωστών του. Μια πρόχειρη και γρήγορη απάντηση στο ερώτημα είναι ότι παρά το σχετικά νεαρόν της ηλικίας του εμφιλοχωρεί με μεγάλη μαεστρία στον βυθό ανθρώπων με έντονα ψυχικά τραύματα οι οποίες όμως, για τον ένα ή άλλο λόγο, βρέθηκαν σε συνθήκες ακραίων συναισθηματικών καταστάσεων.

 

 

Το εν λόγω βιβλίο του (Το δέμα, Das Paket) κυκλοφόρησε στη χώρα του, στα 2016.  Θα το ονομάζαμε με σχετική μάλλον άνεση, νουάρ και αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά εδώ πρόκειται μάλλον για όλα αυτά, μαζί με έντονες, το σπουδαιότερο,  πινελιές ψυχολογικού περιεχομένου. Ο συγγραφέας φαίνεται πως είναι κάτοχος πολλών ειδικών λεπτομερειών της επιστήμης της ψυχιατρικής, έχει ο ίδιος πεισθεί ότι το βασικότερο πρόβλημα με τις ψυχικές ασθένειες είναι η αδυναμία αυτοδιάγνωσης, σίγουρα έχει διαβάσει λίγα σκόρπια στοιχεία της συγκεκριμένης επιστήμης, ή πιθανόν να έχει ως πολύτιμο σύμβουλο σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της συγγραφικής δραστηριότητας έναν ειδήμονα του δύσκολου θέματος που διαπραγματεύεται, δεδομένου ότι πολλές από τις πτυχές του είναι εν πολλοίς δύσκολες, δυσδιάγνωστες και επικίνδυνες στην  προσέγγιση. Κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος, είναι η νεαρή ψυχίατρος Έμα Στάιν, γύρω από την οποία υφαίνεται η όλη ιστορία. Σε όλες τις σελίδες του  κειμένου, είναι χαρακτηριστικό το γεγονός της  ανατροπής η οποία από τη μια μεριά πατάει γερά στην ψυχιατρική, αλλά από την άλλη εμπλέκεται και η αστυνομική ιστορία. Ένα δρομολογημένο, ή ίσως τυχαίο ψέμα, της ψυχιάτρου σε συνέδριο της Γερμανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας όπου αναφερόταν για τη μέθοδο, το ρόλο  και τα αποτελέσματα της γνωστής, επιστημονικά τεκμηριωμένης και παμπάλαιας μεθόδου της ηλεκτροσπασμοθεραπείας, με ή χωρίς γενική αναισθησία, στην περίπτωση ασθενών οι οποίοι πάσχουν από βαριά μορφή ψύχωσης  και κατάθλιψης, στο Βερολίνο, την πατρίδα του συγγραφέα, σηματοδοτεί την απαρχή ανομολόγητων και ανεξέλεγκτων λεπτομερειών που επηρεάζουν όλους τους λίγους, ούτως ή άλλως, χαρακτήρες και πρωταγωνιστές του σκοτεινού βιβλίου. Το ηθελημένο ή όχι κατά συνθήκην ψεύδος εκείνης της βραδιάς, θα σημαδέψει την πορεία της πρωταγωνίστριας αλλά και ολάκαιρης της υπόθεσης του βιβλίου. Η συνέχεια, σε τρίτο πρόσωπο, είναι ένας κυκεώνας ψυχολογικών και αστυνομικών γεγονότων γεμάτα από αιφνίδιες ανατροπές, τις οποίες ειδικά σε κάποιες περιπτώσεις είναι κάπως δύσκολο να παρατηρήσει ή να πιστέψει κανείς, αφού η δαιμόνια υπερβολή φαίνεται πως  υπερίπταται και κυριαρχεί  του όλου σεναρίου. Μια σημαντική και συχνή ψυχική νόσος γύρω από την οποία περιστρέφεται ο καμβάς του βιβλίου είναι η παράνοια και οι πολυποίκιλες εκφάνσεις της και κυρίως των κλινικών της εκδηλώσεων οι οποίες επηρεάζουν όχι μόνο το   άτομο που ασθενεί, αλλά και τους πέριξ αυτού ευρισκόμενους. Η Έμα στο τέλος της βραδιάς, αντί να κατευθυνθεί στο σπίτι της, κάνει χρήση μιας ευμενούς συγκυρίας και ευγενικής παροχής, συγκεκριμένα δωρεάν παραμονής στο πολυτελές ξενοδοχείο για τους προσκεκλημένους ομιλητές, όπου φιλοξενείται και λαμβάνει χώρα το ενδιαφέρον ψυχιατρικό  συνέδριο της χώρας της. Η συνέχεια περιλαμβάνει την καταγγελία και κατάθεσή της για βιασμό και βίαιο κόψιμο των μαλλιών της από έναν άγνωστο, ο οποίος  είχε πολύπλευρο και πλούσιο παρελθόν στις συγκεκριμένες ενέργειες στην πόλη του Βερολίνου, παρά το γεγονός ότι η Έμα ως ψυχίατρος γνώριζε αρκετά καλά την συμπτωματολογία της βαριάς παράνοιας. Την παραμονή εκείνη της Έμα στο ξενοδοχείο, ακολουθεί η παράδοση εκ  μέρους του γνωστού διανομέα της περιοχής της ενός μικρού δέματος στο σπίτι της, το οποίο όμως είχε άλλον αποδέκτη, ένα γείτονά της, άγνωστο σε αυτή ως τώρα, και ο οποίος απουσίαζε εκείνη τη στιγμή από το σπίτι του.

 

Ο Ζαν-Μαρτέν Σαρκό (Jean-Martin Charcot, 1825 –1893) σε επίδειξη ύπνωσης σε μια υστερική ασθενή του νοσοκομείου Salpêtrière, η οποία υποστηρίζεται και συγκρατείται από τον γνωστό γιατρό Τζόζεφ Μπαμπίνσκι (Joseph Babinski, 1857-1932).

 

Από εκεί, ξεκινά  ουσιαστικά η αφήγηση και το ξεδίπλωμα της υπόθεσης η οποία σε πολλά σημεία και τακτά χρονικά διαστήματα ανατρέπεται, εν όλω ή εν μέρει, βυθίζοντας τον αναγνώστη σε πέλαγος θεωριών και υποθέσεων για την αναζητούμενη αλήθεια. Βασική παράμετρος αποτελεί στο σενάριο, επίσης, η παιδική ηλικία της ψυχιάτρου και η καθημερινή αντιμετώπισή της, τότε, από τον πατέρα της, και ειδικότερα πάνω στο λίαν ευαίσθητο θέμα της παιδικής κακοποίησης. Στο κείμενο βρίσκονται διάχυτες αναφορές για φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία ψυχικών παθήσεων και κάποιες φορές των αλληλεπιδράσεων αυτών με άλλα, καθώς και της ειδικής συμπτωματολογίας για την οποία ενοχοποιούνται. Βαθύ ψυχολογικό θρίλερ, απρόβλεπτο σε βαθμό υπερβολής ορισμένες φορές, απίθανο σε προσπάθεια πρόγνωσης και αποκάλυψης του ενόχου από τον ανυποψίαστο αναγνώστη για όσα διαδραματίστηκαν, παρασύρει σε τακτά χρονικά διαστήματα τον αναγνώστη, ο οποίος προσπαθεί εναγωνίως να καταλήξει σε ένα ασφαλές συμπέρασμα. Παράνοια, ψευδαισθήσεις, πιθανές υποθέσεις, μεγάλες αλήθειες και συχνότερες καθημερινές απάτες, ατομικά αδιέξοδα, ψυχιατρικά και συγγραφικά τεχνάσματα, υποψίες, βαθύτερα κίνητρα, χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τον συγγραφέα με σκοπό να κάνει πιστευτό και αληθινό το σενάριο που δρομολόγησε με περισσή αισιοδοξία. Ένα φιλόδοξο σενάριο ψυχολογικού θρίλερ που πατάει διάπλατα περισσότερο στην ανεξέλεγκτη και αχαλίνωτη φαντασία του συγγραφέα διανθισμένο με αστυνομικές και ψυχιατρικές εκφάνσεις, παρά σε ‘ρεαλιστική’ φαντασία και μυθοπλασία!

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top