Fractal

Από το προσωπικό και το ιδιωτικό, στο πανανθρώπινο

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //

 

vizyinosΓεώργιος Βιζυηνός «Το αμάρτημα της μητρός μου», επιμέλεια σειράς: Φώτης Δημητρακόπουλος, Επικαιρότητα 1998, σελ. 50

 

Αγαπητοί τηλεθεατές καλησπέρα σας! Ένα τραγικό συμβάν ανοίγει το σημερινό δελτίο ειδήσεων του Μega. Mια νεαρή μάνα, πάνω στη Βιζύη της Θράκης, αφαίρεσε άθελά της τη ζωή του μωρού της. Όταν αντιλήφθηκε  τί είχε κάνει, πήρε το κυνηγετικό όπλο του άντρα της και αυτοκτόνησε. Η άτυχη μάνα πλάκωσε με το σώμα της το μωρό της κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου και εκείνο πέθανε από ασφυξία. Το γεγονός έχει συγκλονίσει όχι μόνο τη μικρή κοινωνία του  χωριού, αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα. Αυτό είναι το Συμβάν. Μόνο που η μάνα του Βιζυηνού δεν αυτοκτόνησε. Αλλά κουβαλούσε αυτό το αμάρτημα για όλη της τη ζωή. Και αυτό ήταν που καθόριζε όλες τις πράξεις της. Και αποτελούσε το μεγάλο αίνιγμα για τον γιο της τον Γιωργή- που είναι και ο αφηγητής της ιστορίας- μέχρι τη στιγμή της ομολογίας της.
Αυτό είναι το Συμβάν. Θα μπορούσαμε σήμερα να το δούμε στις στήλες μιας εφημερίδας που διαβάζεται από χιλιάδες κόσμο. Θλιβερό και μοιραίο. Πολλά τέτοια θλιβερά και μοιραία συμβαίνουν στις μέρες μας. Άλλα γίνονται αντικείμενο μελέτης από ειδικούς επιστήμονες. Άλλα δίνουν υλικό στους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν: άλλος ένα γλυπτό, άλλος ένα ποίημα, άλλος μια ταινία, άλλος ένα ζωγραφικό πίνακα, άλλος ένα μυθιστόρημα. Ο Βιζυηνός πήρε το Συμβάν και το έκανε μεγάλης έκτασης διήγημα. Στην περίπτωση του το Συμβάν ήταν άρρηκτα δεμένο με τη ζωή του. Η μάνα του Βιζυηνού άθελά της σκότωσε το μωρό της. Ο Βιζυηνός θα αφηγηθεί στον κόσμο γλαφυρά, παραστατικά και με θεατρικότητα την τραγική αυτή ιστορία της οικογενείας του. Θα γράψει ένα αυτοβιογραφικό κείμενο που αποτελεί όμως ένα εξαιρετικό έργο τέχνης, που συνιστά ένα λογοτεχνικό κομψοτέχνημα, που ερεθίζει τη σκέψη του αναγνώστη, ακόμα και σε αυτές τις πεζές μέρες που διανύουμε και είμαστε λίγο ή πολύ πληγωμένοι από τα τεκταινόμενα, διαβρωμένοι από κακά αναγνώσματα, αλλοτριωμένοι ίσως, προβληματισμένοι σίγουρα. Θα βάλει τη δική του μητέρα κεντρική ηρωίδα του έργου του. Το θέμα είναι να διερευνούμε πώς ο Βιζυηνός παίρνει μια οικογενειακή ιστορία, ένα τραγικό συμβάν και έχει την ικανότητα και τη μαεστρία να το μετατρέπει σε Τέχνη.

 

amartima

 

Είναι ο μαγικός σχεδόν τρόπος που φιλτράρει τα πράγματα και εκφράζεται εντέχνως ώστε το έργο του να αφορά όλους, αλλά και να μην καταντά γραφικό ή να καταλήγει να είναι μελοδραματικό. Πρέπει να ελέγχουμε πως από το ειδικό, το ατομικό, το προσωπικό, το υποκειμενικό πετυχαίνει να το καθολικεύει, να το απλώνει, να το κάνει αντικειμενικό τρόπον τινά και υπόθεση όλων. Πώς το Συμβάν και η πληροφορία μπορούν να μετατραπούν σε Λογοτεχνία και μάλιστα κορυφαία λογοτεχνία. Ο Βιζυηνός και τα διηγήματά του το διδάσκουν αυτό. Ο συγγραφέας παίρνει τις κατάλληλες αποστάσεις, έντεχνα μετασχηματίζει το προσωπικό του υλικό και γεννάει κάτι απίστευτα ενδιαφέρον που αγγίζει τις ψυχές μας, μιλάει μέσα μας, σε μια γλώσσα μικτή (καθαρεύουσα και δημοτική), αλλά που διαθέτει πλαστικότητα και αλήθεια. Οι διάλογοι στην δημοτικοί, λοιπόν. Η αφήγηση στην καθαρεύουσα. Κάποιοι είπαν ότι αν ήταν όλα τα κείμενά του μόνο στην δημοτική, θα ‘χε το έργο του νωρίτερα αναγνωριστεί. Σημασία έχει ότι αναγνωρίστηκε τελικά, για να δώσει στους μεταγενέστερους εργαλεία πολύτιμα αναφορικά με την τέχνη της συγγραφής. Κι ας ήταν μετά τον θάνατό του.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top