Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το τρένο της μνήμης και της νοσταλγίας
19/07/2017, 12:11 μμ

Το τρένο της μνήμης και της νοσταλγίας

Γράφει η Βιολέττα–Ειρήνη Κουτσομπού // *

 

Γιάννης Ξανθούλης «Την Κυριακή έχουμε γάμο», εκδ. Διόπτρα

 

 

Οι ωραίες στιγμές είναι πάντα μελαγχολικές.

Ξέρεις ότι είναι φευγαλέες,

θέλεις να τις κρατήσεις,

δεν μπορείς.

André Maurois

 

Το παρελθόν δεν είναι νεκρό.

Στην πραγματικότητα

δεν είναι καν παρελθόν.

William Faulkner

 

 

Η Natalie Clifford Barney είχε πει πως «Ο χρόνος χαράζει τα πρόσωπά μας με όλα τα δάκρυα που δεν χύσαμε» στο μυθιστόρημα «Την Κυριακή έχουμε γάμο» ο Γιάννης Ξανθούλης κάνει πραγματικότητα αυτή τη ρήση με το δικό του ανεπανάληπτο τρόπο. Χύνει ο ίδιος αλλά και ο αναγνώστης τα δάκρυα που κρατιόνταν τόσα χρόνια βαθιά μες στην καρδιά κι έκαναν χαραγματιές στα πρόσωπα. Με βαθιά μελαγχολική διάθεση γραμμένο αυτό το βιβλίο, η οποία με μαεστρία επικαλύπτεται από το χιούμορ και την καυστικότητα του συγγραφέα. Ο μικρός Ιορδάνης ξεκινά απ’ την Αθήνα μαζί με τη μητέρα του με προορισμό τη Μακρινή της Αλεξανδρούπολης. Μια μαυροφορεμένη μάνα με ένα υποτιθέμενο πένθος, ένα παιδί ορφανό με αντίστοιχου τύπου ορφάνια, ένας πατέρας αγνοούμενος, το σόι που τους περιμένει με ανοιχτές αγκάλες, ένας γέρος που όλο χάνεται κι όλο βρίσκεται, ένα μέντιουμ, και κάπου στις αποβάθρες εμείς με το εισιτήριο στο χέρι. Πανέτοιμοι ή ίσως όχι, επιβιβαζόμαστε για ένα υπέροχα νοσταλγικό ταξίδι στη μνήμη, στα άδυτα του ψυχισμού ενός υπερήλικα-παιδιού και στην Ελλάδα του 1950.

«Όσο κι αν δεν το ήθελε, κι εκείνη η μέρα θα χανόταν μέσα του, όπως χάνεται ένα αγαπημένο πρόσωπο ή ένα αγαπημένο παιχνίδι…Μα δεν ήταν σε θέση να το σκεφτεί ακόμα τότε, στην ηλικία των θαυμάτων» (σελ. 209)

Το τρένο είναι το «όχημα» εκείνο το οποίο γεφυρώνει δυο τελείως διαφορετικές πλευρές της υπάρξεως. Τη σημερινή του Ιορδάνη Λεοντίου και την παιδική-παρελθοντική του Ιορδάνη Μακρή κι όλο αυτό με αφορμή ένα Κυριακάτικο γάμο που ξαναγεννιέται από τη μήτρα του μαγικού ρεαλισμού με σπέρμα γνήσιας Ελληνικής πένας. Για τον άνθρωπο όλα κάτι σημαίνουν, όλα έχουν νόημα ακόμα και τα πιο τρελά και τα πιο παράλογα. Ένα νόημα που αποδίδεται μέσα από τη γλώσσα, απ’ τη συμβολική λειτουργία των λέξεων, απ’ τα χρώματα που δίνουν, απ’ τη σύνταξη τους στο χαρτί.

«Άφησέ με, Χριστέ μου, που σε βάφτισαν στο συνονόματο μου ποταμό, σε όλη μου τη ζωή όπως είμαι απόψε. Να με αγαπούν και να με ζηλεύουν για το αξίωμα του «κουμπαράκου», να μπορώ να αγαπώ και να φροντίζω τη μαμά μου, που θα είναι πάντα τόσο όμορφη, να ονειρεύομαι τον κυριακάτικο θρίαμβό μου όταν θ αλλάζω τα στέφανα της Νανάς και του Πέτρου, ενώ οι μεγάλοι, αργότερα σε ένα τραπέζι με χιλιάδες καλεσμένους, θα λένε τα δικά τους με λαδωμένα από τους μεζέδες χείλη. Κι όλοι τους, άντρες και γυναίκες, με κάτασπρα μουστάκια μπύρας. Πάντα έτσι, για πάντα…» (σελ. 210)

 

 

Ο Γιάννης Ξανθούλης μας προσκαλεί-προκαλεί να κατανοήσουμε τις λέξεις του βαθύτερα και ουσιαστικότερα απ’ αυτό που ίσως νομίζουμε ότι αντιλαμβανόμαστε. Μας καλεί να πιάσουμε το χέρι του και να μπούμε στο τρένο της ζωής, των πόνων, της αγάπης, των αναμνήσεων, σε όλα αυτά που συνθέτουν αυτό που είμαστε και μέσα από μια όμορφα νοσταλγική ιστορία να αλιεύσουμε τα μαργαριτάρια της προσωπικής μας μνήμης. Ο Ιορδάνης, ο ήρωας μας, καταφέρνει να γίνει ένα όλον στο τέλος, δεν είναι διασπασμένος, κομματιασμένος εαυτός είναι πια ολοκληρωμένος ψυχικά, έτοιμος να παραστεί σε άλλο γάμο αφού όμως έχει αφήσει στα χέρια της εγγονής του το μπαούλο της ψυχής του γιατί όπως ομολογεί ο ίδιος στη μικρούλα του αγαπημένη αν και «όλα ήταν διαφορετικά, Βικτώρια, κι όμως όλα θύμιζαν εμάς» (σελ.366). Εμείς, ως μάρτυρες όλης της ιστορίας ας την κρατήσουμε στο μυαλό μας κι ας την αφήσουμε να λειτουργήσει με το δικό της τρόπο στην καρδιά μας. ‘Ίσως τότε προλάβουμε το τρένο με τα σημαντικά, ίσως να μην χάσουμε το χρόνο, ίσως μας δοθεί η ευκαιρία να φτάσουμε στον προορισμό με όνειρο μια νέα αφετηρία.

 

 

* Η Βιολέττα-Ειρήνη Κουτσομπού [MBPsS (BA, MA, Dip.CounsPsy, MSc) είναι Εκπαιδεύτρια σε Θέματα Ψυχικής Υγείας – Καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top