Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Με την πατίνα της απώλειας και του χρόνου
17/01/2018, 12:26 μμ

Με την πατίνα της απώλειας και του χρόνου

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων //

 

Γιάννης Τζανετάκης «Θαμπή πατίνα», Εκδόσεις Πόλις

 

Με την ποίηση έχω μια εντελώς προσωπική σχέση.

Στα χρόνια τα εφηβικά την ανακάλυψα –Ρίτσος, Καβάφης, Λειβαδίτης, Καββαδίας. Με αυτή τη σειρά περπατούσα προς τη νεότητά μου, μα την ίδια τη στιγμή έψαχνα εκφράσεις ερωτικών εξομολογήσεων στην Μυρτιδιώτισσα, στον Ουράνη, στον Χατζόπουλο.

Μετά βρήκα θέση στην παρέα αυτών που αγαπούσανε τα ποιήματα  του Καρυωτάκη, του Λαπαθιώτη. Κάπως αργότερα –πολύ αργότερα- στου Σαχτούρη τις ποιητικές γειτονιές  περπατούσα, στους δρόμους του Σεφέρη διστακτικός στεκόμουνα.

Κι ενώ θεμελίωνα σε θεωρητικό υπόβαθρο της απόψεις μου για την πεζογραφία, πάντα η ποίηση αρνιότανε να υποταχτεί σε καθοδηγήσεις και αντιστεκότανε στις απόψεις άλλων.

Αναγνωρίζω το μέγεθος του Παλαμά, αλλά από το μνήμα του Δροσίνη κάπου, κάπου περνώ για να αφήσω το λουλουδάκι μου. Είμαι απόλυτα βέβαιος για την τελειότητα των σχεδιασμάτων του Σολωμού, αλλά ανατριχιάζω με τον Κάλβο όταν αναγνωρίζει πως: Ποτέ, ποτὲ με᾿ δάκρυα / δεν έβρεξεν εκείνος / των φίλων του το μνήμα, / ούτε το χώμα εφίλησε/ των συγγενών του

Πέρασα τη ζωή μου με την καθημερινή συντροφιά της πεζογραφίας. Αλλά –από τα παράδοξα της ζωής- στενότερη συντροφιά είχα με ποιητές της γενιάς μου ή και λίγο νεώτερους μου. Όλοι τώρα έχουν φύγει –ο Λύτρας, ο Κοντός, ο Βαρβέρης, ο Μπελιές, ο Κωσταβάρας. Μόνο με τον Γιώργο Μαρκόπουλο και την Αθηνά Παπαδάκη  –σπάνια  πια- ανταλλάσουμε κάποιες σύντομες τηλεφωνικές ευχές.

Από εκείνη την ομάδα των ποιητών που δίνανε το ενεργό στίγμα τους στην διαψευσμένη δεκαετία του ’80, κρατώ ακόμα μια ελάχιστη επαφή με τον Γιάννη Τζανετάκη.

Χαμηλόφωνος και αστός ποιητής –αυτή την ποίηση αγαπώ. Στίχοι που κινούνται ανάμεσα στις ανθρώπινες σχέσεις, στις ερωτικές αναζητήσεις, στους οικογενειακούς δεσμούς και αποχωρισμούς και που θυμίζουν τα συναισθήματα που αναπνέανε όταν η Αθήνα ήταν η πρώτη  πόλη μιας χώρας κι όχι μια από τις ευρωπαϊκές  πρωτεύουσες.

 

Γιάννης Τζανετάκης

 

Και δηλώνω  –όχι με κριτική τεκμηρίωση, αλλά με συναισθηματική ανάμνηση- πως ο Τζανετάκης  καθώς μου έστειλε την τελευταία που ποιητική συλλογή – «Θαμπή πατίνα», Εκδ. Πόλις- με έκανε να θυμηθώ στροφές του Βαρβέρη, του Κοντού, του Μαρκόπουλου.

«Το στόμα της  το ίδιο / που φίλαγα / τώρα με πάνω του / έντομα / και χώμα» (Το ίδιο)

Σχεδόν όλα τα ποιήματα της συλλογής έχουν πάνω τους αυτό που και ο τίτλος της δηλώνει –μια πατίνα. Του χρόνου και της απώλειας.

Καθώς η αγαπημένη παρουσία έχει πεθάνει, ο Τζανετάκης, θρηνεί : Κάτω από την πέτρα / κι από το χώμα / ό,τι έχεις μείνει /σε θέλω ακόμα (Σε θέλω ακόμα) και παράλληλα παρακαλά, αναζητά την επιστροφή σε μια άλλη εποχή : «… κοιτάζω τη φθαρμένη πολαρόιντ / ποια από εκείνα τα / παιδάκια του εξήντα / άραγε / σήμερα  να  ΄χουν βγει / απ΄ τη σειρά» (Ναυαρίνου)

Στοίχοι απλοί, λέξεις προσεχτικά διαλεγμένες από  ένα καθημερινό λεξιλόγιο, δήλωση  του πόνου με διακριτική τραγικότητα.  Έτσι είναι φτιαγμένα τα ποιήματα της συλλογής. Κι ανάμεσά τους –δώθε, κείθε- δυο, τρεις  αράδες  δίχως τίτλο να χαράζουν την πατίνα του χρόνου και να αποτυπώνουν ένα ολοκάθαρο σπαραγμό :

Τι πας να κάνεις γύρνα πίσω

Έχω ανάσα να σε ζήσω.

«Θαμπή πατίνα»- Η ποίηση της γενιάς του ’70 έδωσε το παρόν της με μια από τις πλέον αισθαντικές στιγμές της , στα τέλη του 2017.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top