Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το αγαπημένο μου βιβλίο από τον Βασίλη Αλεξάκη
08/03/2017, 11:02 πμ

Το αγαπημένο μου βιβλίο από τον Βασίλη Αλεξάκη

Γράφει η Εύα Στάμου //

 

tha_se_xexnaw_kathe_mera Βασίλης Αλεξάκης «Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα», Εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ. 280

 

«Για ποιον γράφετε;» «Έχετε συγκεκριμένο αποδέκτη στο μυαλό σας όταν αφηγείστε την ιστορία σας;» Συνηθισμένες ερωτήσεις που απευθύνουν οι δημοσιογράφοι, οι κριτικοί, αλλά και οι αναγνώστες, στους συγγραφείς.

Στο μυθιστόρημα Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα, ο αποδέκτης των αφηγήσεων είναι σαφής: ο Βασίλης Αλεξάκης εκμυστηρεύεται στη πεθαμένη από δωδεκαετίας μητέρα του, τόσο γεγονότα από την προσωπική και επαγγελματική του ζωή, όσο και τις σκέψεις του για μια σειρά από συμβάντα, πολιτικά, κοινωνικά, οικογενειακά.

Η σκιαγράφηση της μητέρας αποκαλύπτει μια γυναίκα γοητευτική, με πνευματικές ανησυχίες αλλά και αφοσιωμένη στην οικογένειά της, μια έξυπνη, ενδιαφέρουσα, ευγενική συνομιλήτρια που ο συγγραφέας θαυμάζει.

Χρησιμοποιώντας το τέχνασμα της συνομιλίας, ο Αλεξάκης δημιουργεί την εντύπωση ότι γίνεται βαθιά εξομολογητικός κι αφήνει τον αναγνώστη να αναρωτιέται σε ποιο ποσοστό το κείμενο είναι αυτοβιογραφικό και αν πράξεις και λέξεις που αποδίδονται στους ήρωες του βιβλίου και στον ίδιο τον συγγραφέα συνιστούν ουσιαστικά προϊόν μυθοπλασίας.

Το 2004, όταν γράφεται το βιβλίο, ο Αλεξάκης είναι 62 ετών, πλησιάζει δηλαδή την τρίτη ηλικία, και αποφασίζει να δομήσει  το προσωπικό του αφήγημα ανασυνθέτοντας μνήμες που πηγάζουν από την εποχή της εφηβείας, της νεότητας και της μέσης ηλικίας, με άξονα τις συζητήσεις αλλά και τις επιστολές που αντάλλαξε με την αγαπημένη του μητέρα  όταν φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο στο Παρίσι.

Πολλά από τα ορόσημα του βίου του Αλεξάκη -πανεπιστήμιο, στρατός, πρώτη δουλειά, έκδοση πρώτου βιβλίου, πρώτο παιδί– παρουσιάζονται μέσα από τα λόγια που αντάλλασσε με την μητέρα του, ξαναζωντανεύουν ακόμα και  μέσα από τις σιωπές τους, και τελικά νοηματοδοτούνται  από τον τρόπο που ο ίδιος ερμηνεύει τις αντιδράσεις της μητέρας του.

 

(Φωτό: Τάκης Σπυρόπουλος)

(Φωτό: Τάκης Σπυρόπουλος)

 

Ο συγγραφέας σχηματίζει με τις λέξεις του το παζλ μια ζωής γεμάτης εναλλαγές, μικρές και μεγάλες περιπέτειες, συνδέοντας αριστοτεχνικά το προσωπικό με το κοινωνικό, χωρίς περιττούς συναισθηματισμούς, διατηρώντας τις αποστάσεις του τόσο από την πεθαμένη μητέρα, όσο και από τον νεότερο εαυτό του. Αποφεύγοντας την δραματοποίηση και την εμμονή στον διανοητικό λογισμό πάνω σε υπαρξιακά θέματα του βίου, επιτυγχάνει να τα αναδείξει με διαύγεια χάρη σε λεπτομερείς περιγραφές απλών ζητημάτων και συνηθειών  που συνθέτουν την καθημερινότητα.

Η ανατομία της σχέσης μάνας-γιού και η δυσκολία του συγγραφέα να αποχωριστεί τη μητέρα του κάθε φορά που ξεκινά για ένα μικρό ή μεγάλο ταξίδι, ο εγωκεντρισμός του (ένα θέμα που τίθεται ανοικτά από τον Αλεξάκη), η μητρική γλώσσα και η νέα γλώσσα, η χώρα καταγωγής και η χώρα που τον υιοθέτησε, οι όψεις και οι πτυχές του παρελθόντος που διαμορφώνονται όχι μόνο από την άποψη που έχει ο ίδιος για τα γεγονότα της ζωής του, αλλά και από την οπτική όσων βρίσκονται πολύ κοντά του, είναι τα κεντρικά θέματα του μυθιστορήματος.

Σκηνές από τον έγγαμο και τον επαγγελματικό του βίο, περιγραφή των σπιτιών που έχει ζήσει στην Τήνο, την Αθήνα, το Παρίσι, η λεπτομερής αναφορά σε συνήθειες που διαμορφώθηκαν σε διαφορετικές ηλικίες και για διαφορετικούς λόγους -όπως το κάπνισμα της πίπας του- η αγάπη για τα ελληνικά και το πάθος του για την γαλλική γλώσσα, η επιθυμία επιστροφής στην πατρίδα, η παντοτινή συνομιλία με την νεκρή μάνα αποτελούν τα βασικά νήματα που ενώνονται δημιουργώντας αυτή την τέλεια υφασμένη ιστορία.

Ποιος είναι όμως ο σκοπός του δημιουργού που αποφασίζει να παντρέψει σε τέτοιο βαθμό μυθοπλασία και αυτοβιογραφία; Μήπως η διατήρηση της μνήμης; Ο ανασχεδιασμός της προσωπικής του ιστορίας με γνώμονα την σχέση με την μητέρα του; Ή η προσπάθειά του να δώσει νόημα σε μια ολόκληρη ζωή φωτίζοντας τα γεγονότα, τις επιλογές και τις αποφάσεις του με τον τρόπο που ο ίδιος έχει διαλέξει;

Νομίζω έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτό που ο συγγραφέας αναφέρει κάπου στη μέση του μυθιστορήματος και το οποίο αποτελεί ίσως μία μορφή απάντησης στα παραπάνω ερωτήματα: «Ανακάλυψα ότι οι λέξεις έχουν την ιδιότητα να σβήνουν τις ιστορίες που γράφουν».

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top