Fractal

Για να βγεις από τον λαβύρινθο, κάποιες φορές, χρειάζεται να γυρίσεις πίσω…

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Federico Axat «Τελευταία έξοδος», Μετάφραση: Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 496

 

«Πάντα ένιωθα έλξη για τους λαβυρίνθους. Υπάρχει κάτι στον τρόπο σκέψης μας που μοιάζει με διαφυγή από λαβύρινθο»
«Ή σαν να παγιδευόμαστε μέσα του»
«Ακριβώς! Για παράδειγμα, στον λαβύρινθο του Χόουκμουν έμπαινες από μια δίοδο που οδηγούσε κατευθείαν στο κέντρο, και εγώ, για κάποιον λόγο, πίστευα πως, αν διάλεγα πάντα το μονοπάτι που θα με κρατούσε μακριά από εκείνο το σημείο, θα μπορούσα να βγω. Φυσικά ποτέ δεν μπόρεσα να τα καταφέρω»
«Γιατί για να βγεις χρειάζεται κάποιες φορές να γυρίσεις πίσω. Αυτό είναι;»

Με τη συλλογιστική λαβυρίνθου, την τεχνική σκακιστικής βαριάντας, σχεδόν επιστημονική γνώση ψυχολογίας και αριστοτεχνικό στήσιμο αρχιτεκτονικής δομής ο αργεντινός Federico Axat υπογράφει ένα εντυπωσιακό μυθιστόρημα. Είναι το τρίτο του αλλ’ έχει ήδη σε περισσότερες από 35 γλώσσες μεταφραστεί.

Φανατικός αναγνώστης του Στίβεν Κίνγκ και θαυμαστής της Χάισμιθ όπως διαβάζουμε, διαθέτει την φρενήρη φαντασία του Στίβεν Κίνγκ και την ζοφερή ατμόσφαιρα και το ψυχολογικό εύρος όσον αφορά τους χαρακτήρες, της Πατρίτσια Χάισμιθ.

Και επειδή – καθόλου τυχαίο- ο Federico Axat που γεννήθηκε 1975 στο Μπουένος Άιρες είναι και πολιτικός μηχανικός, όσον αφορά την δομή, παραδίδει μια ιδιοφυή μυθιστορηματική κατασκευή. Σε κύκλους, σαν την ψυχαναλυτική θεραπεία του ήρωά του. Και σε βαριάντες, όπως η ιδιαίτερη σκακιστική του ροπή.

Εντυπωσιακή, φυσικά, αν και εξαπατητική, η αρχή.

Ένας άντρας, ο Τεντ Μακέι, που έχει μια γυναίκα που λατρεύει και δυο υπέροχες κόρες, με επιτυχημένη επαγγελματική ζωή και με όγκο στο κεφάλι, ετοιμάζεται να αυτοπυροβοληθεί. Αλλά κάποιος του χτυπά επίμονα το κουδούνι και του φωνάζει πως ξέρει τι κάνει, γνωρίζει αυτό που πρόκειται να συμβεί. Κάπως έτσι για τον Τέντ Μακέι θα εισβάλει ο Λιντς στη ζωή. Μαζί με την αδελφότητα των αυτοχείρων, που τιμωρεί αυτούς που δεν μπόρεσε να τιμωρήσει η δικαιοσύνη και η ζωή.

Στην πορεία, πρόσωπα που εισβάλουν στην ιστορία με προσωπεία, κτήρια και εργοστάσια παλιά το καθένα με ειδική κατασκευή, ψυχιατρεία, αναμνήσεις, μια πολύπλοκη παιδική ζωή και μια εξαιρετική ψυχίατρος θα έρθουν να προστεθούν μεταλλάσσοντας διαρκώς την ιστορία και την πλοκή. Με τους κυματισμούς και το αντιμάμαλο, με την λαβυρινθώθη υφή της ανθρώπινης ψυχής.

Μια ιστορία χαμαιλέων με ένα οπόσουμ να μπαινοβγαίνει που αλλάζει διαρκώς συστατικά, πρόσωπο και μορφή. Πραγματικότητα και φαντασία, δράση και παραλήρημα, παρελθόν και παρόν, εναλλάσσονται με τα προσωπεία και τα πρόσωπα και παραδίδουν σε κάθε κεφάλαιο μια ιστορία- αν και πρόκειται για την ίδια ιστορία- διαφορετική.

Τα μεγάλα ατού του βιβλίου: χαρακτήρες, ατμόσφαιρα, οι λαβυρινθώδεις χώροι, ο πολυμήχανος μηχανισμός της ανθρώπινης ψυχής. Ο τρόπος που συνηθίζει να χτίζει τις άμυνές της και να μεταβιβάζει επιθυμίες, απωθημένα, φοβίες και ενοχή.

Τα σύμβολα με τα οποία μπαινοβγαίνει ο ήρωας στην πραγματικότητα και στο μύθο του: το πέταλο που του θυμίζει το παιδί θαύμα που υπήρξε στο σκάκι και το οπόσουμ που είναι ως όφις που βγάζει τον Αδάμ εκτός παραδείσου, η ασύλληπτη συγγραφική φαντασία και η επιστημονική τελικά δομή: εκ των υστέρων τίποτα δεν περισσεύει, κάθε ψηφίδα που αν τοποθετεί αλλού προσφέρει άλλη μορφή στο παζλ, διαθέτει εν τέλει, τη δική της σταθερή θέση, η βαριάντα για το φινάλε δεν μπορεί παρά να είναι μία, η βασική, η μόνη αληθινή.

 

Federico Axat

 

Όταν πρωτοξεκίνησα να διαβάζω το βιβλίο χαμογέλασα με την επισήμανση ότι δεν πρέπει να αφηγηθούμε το τέλος. Τελειώνοντάς το κατανοώ εντελώς το γιατί.

Από την εποχή του Σομόθα [Κλάρα στο μισοσκόταδο, Το σπήλαιο των ιδεών, Γράμματα ενός ασήμαντου δολοφόνου, Η θεωρία των χορδών, Η γυναίκα με το νούμερο 13] είχε την δυνατότητα ένα βιβλίο να μου αρέσει τόσο και ταυτοχρόνως να με εκπλήττει διαρκώς κάθε στιγμή. Η ιστορία σαν σπαζοκεφαλιά χωρίς καθόλου να διαθέτει έστω και ίχνη μεταφυσικής, ας μη ξεχνάμε πως ο λαβύρινθος του μυαλού μας εκτελεί στη ζωή συνεχώς τις δικές του σκακιστικές βαριάντες, αντιστρέφει για μας εντελώς μια ζωή! Αποδεικνύοντας αυτό που στο τέλος όλοι αποδεχόμαστε, ότι το τέλος υπήρχε εκεί μαζί με την αρχή. «Πεθαίνουμε στα σαράντα από μια σφαίρα στην καρδιά που τη φυτέψαμε όταν ήμαστε είκοσι» έτσι δεν έχει πει ο Καμύ.

Και αυτό ο Federico Axat το κατορθώνει: το να γυρίσει σαν το πουλόβερ ανάποδα τον χρόνο και την διαδρομή. «Γιατί για να βγεις χρειάζεται κάποιες φορές να γυρίσεις πίσω». Αυτό είναι. Διαβάστε το. Ο συγγραφέας έχει πολλά να μας πει.

Ψυχολογικό θρίλερ, υπαρξιακό δράμα, μυθιστόρημα φαντασίας και δράσης, σκακιστική παρτίδα για δεινούς παίχτες, η ρευστότητα της αλήθειας και της πραγματικότητας, η αλληλοεπιρροή των πάντων στους πάντες, όλα όσα συμβαίνουν, είναι στο ίδιο παζλ, και να θυμάστε, βρίσκονται εκεί απ’ την αρχή. Στο στρίφωμα της Μποβουάρ ο κόκκος άμμου είναι η Σαχάρα, όπως έχει ισχυριστεί ο Φλωμπέρ, και κάθε πρόταση εμπεριέχει με αλλόκοτο τρόπο το όλον, το τέλος υπήρχε εκεί εξ’ αρχής. Οι αναμνήσεις μας είναι το δυσκολότερο οχυρό που μπορεί να κατακτηθεί. Αλλά είναι το μόνο που μπορεί να επαληθεύσει την εξίσωση της ανθρώπινης διαδρομής.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top