Fractal

«Αυτή που αγαπιέται, δεν γερνάει ποτέ»

Γράφει η Τζένη Μανάκη //

 

taxidΆνταλ Σέρμπ «Ταξιδιώτης και φεγγαρόφωτο», Μετάφραση:  Μανουέλα Μπέρκι, εκδ. ΧΙΛΩΝ

 

Ταξίδι αυτογνωσίας, περιδιάβαση από μία υπερβατική, επώδυνα ονειρική εφηβεία προς μία διαταραγμένη ψυχικά ενηλικίωση του ήρωά του, είναι ο κύριος κορμός της αφήγησης του  σπουδαίου Ούγγρου συγγραφέα Άνταλ Σέρμπ στο έργο του «Ταξιδιώτης και Φεγγαρόφωτο».

 

Ο Σέρμπ με πρόσχημα το γαμήλιο ταξίδι του Μίχαγι και της ΄Ερζι, (η οποία χώρισε τον πρώτο πλούσιο σύζυγό της εξαιτίας του ονειροπόλου Μίχαγι),  στην Ιταλία, άλλοτε με σκοτεινή διάθεση  και άλλοτε με αίσθηση ειρωνείας  και χιούμορ που πολλές φορές αγγίζει το γκροτέσκο, περιγράφει τους χαρακτήρες των ηρώων του, εξιχνιάζοντας τις αναζητήσεις, τους στόχους και τα κίνητρα των ανθρώπων της περιόδου του μεσοπολέμου.

«Για τον Μίχαγι το παρελθόν και το παρόν έπαιζαν πάντα παράξενα παιχνίδια, χρωματίζοντας και εμπλουτίζοντας το ένα το άλλο. Του άρεσε να τοποθετείται  με τη φαντασία του σε κάποιο σημείο του παρελθόντος και να ανασυντάσσει από εκείνη την άποψη τη σημερινή ζωή του.»

Σ’ όλη την ψυχικά και σωματικά περιπετειώδη διαδρομή του ήρωα του Σέρμπ, Μίχαγι, με φόντο τις σχέσεις του με δευτερεύοντες ήρωες όπως ο Τάμας, ένας αυτοκαταστροφικός μποέμ, ο Έρβιν, ένας ποιητής γεμάτος πάθη που γίνεται ασκητής, ο Γιάνος, ένας κοσμικός απατεώνας, είναι εμμονικά  παρόντες ο θάνατος και ο  ανεκπλήρωτος έρωτας που ακούει στο συμβολικό όνομα Εύα, όπως παρούσα είναι και η Ιταλία, που προφανώς εμπνέει με τον πλούτο της αναγεννησιακής της τέχνης και το μεσογειακό της κλίμα τούς κεντροευρωπαίους.

Ο Μίχαγι εγκαταλείπει την Έρζι μετά μια βαθιά ψυχολογική κρίση, στη διάρκεια του γαμήλιου ταξιδιού τους.

«…. δεν υπάρχει πιο μοιραίο πράγμα για μια γυναίκα από τη γνώμη των φίλων του συζύγου της»

«Άσε που ακόμα κι ο χειρότερος άντρας είναι ικανός να επηρεάσει έναν άλλο άντρα σ’ αυτά τα θέματα».

Η Έρζι, απελπισμένη, αντιλαμβάνεται την αδυναμία της ν’ ακολουθήσει το όνειρο της προσωπικής της επανάστασης, ρίχνεται από την αγκαλιά ενός εραστή στην αγκαλιά ενός άλλου, μέσα στα πλαίσια αναζήτησης της προσωπικής της αυτογνωσίας. Ο πρώτος σύζυγός της την διεκδικεί. Θα επανακάμψει στην ασφαλή εστία του;  

Η Εύα, μία αινιγματική, μοιραία για όλους γυναίκα, εμμονικό ερωτικό πρότυπο του Μίχαγι, μετά την «συμμετοχή» στο θάνατο του αυτόχειρα αδελφού της, και την περιπετειώδη ζωή της, μένει για τον Μίχαγι ένα ανεκπλήρωτο όνειρο.

Ο Μίχαγι  αφού βίωσε  όλο το αδιέξοδο ταξίδι, σε αναζήτηση των εφηβικών οραμάτων του, εγκαταλείπει την ιδέα του θανάτου που τόσο επιθυμούσε στη νιότη του. Θα συμβιβασθεί στην ωριμότητά του, από τον φόβο του θανάτου, που δεν επιθυμεί πλέον; Θα ενταχθεί στην αστική μπουρζουαζία της Βουδαπέστης όπου ανήκε;

«Στην πόρτα στεκόταν η Εύα. Ο Μίχαγι ξέχασε ακόμα και να χαιρετήσει, τόσο τα έχασε. Έτσι γίνεται πάντα, επιθυμείς κάποιον μανιακά, θανάσιμα, επιθυμείς κάποιον φτάνοντας ακόμα και στα σύνορα της κόλασης και του θανάτου, τον ψάχνεις, τον κυνηγάς, μάταια όμως, και η ζωή σου φυραίνει από νοσταλγία. Από την ώρα που βρέθηκε στη Ρώμη περίμενε αυτή τη στιγμή, ετοιμαζόταν γι’ αυτήν, και τελικά σχεδόν πίστεψε ότι δεν θα μιλούσε ποτέ με την Εύα. Και μετά εκείνη εμφανίστηκε ξαφνικά κι ο Μίχαγι προσπαθούσε να κλείσει στο στήθος του τη φτηνή πιζάμα του, ντρεπόταν που ήταν αναμαλλιασμένος, αξύριστος, ντρεπόταν φρικτά για το σπίτι του, και θα επιθυμούσε σφόδρα να μην βρισκόταν εκεί εκείνη – την παρουσία της οποίας επιθυμούσε τόσο πολύ.»

 

Antal Szerb

Antal Szerb

 

 

«Η Εύα δεν είχε αλλάξει καθόλου. Ο έρωτας διαφυλάσσει μέχρι τέλους, μια στιγμή, εκείνη τη στιγμή που γεννήθηκε και αυτή που αγαπιέται δεν γερνάει ποτέ ….»

Ένα βιβλίο για τον έρωτα και τον θάνατο,  έντονα ρομαντικό αλλά και βαθιά διεισδυτικό, με φιλοσοφική διάθεση, στην ψυχοσύνθεση των ηρώων του. Το έργο του Σέρμπ «Ταξιδιώτης και φεγγαρόφωτο» αποπνέει άρωμα γνήσιας λογοτεχνίας. Θέτει μεταξύ άλλων το βασικό της ζωής ερώτημα αν η ευτυχία πρέπει να αναζητηθεί στην πραγμάτωση των ονείρων της νιότης ή στην ασφάλεια συμβατικών λύσεων της ωριμότητας.O Άνταλ Σερμπ (1901-1945) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Ούγγρους λογοτέχνες του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη από Εβραϊκή οικογένεια αλλά ο ίδιος ήταν καθολικός χριστιανός. Από το 1924 έως και το 1929 έζησε στην Ιταλία, Γαλλία και Αγγλία, λόγω της μεγάλης αναταραχής που υπήρχε στην Ουγγαρία από την κομμουνιστική επανάσταση. Σε ηλικία 32 ετών εκλέχτηκε πρόεδρος της Ουγγρικής λογοτεχνικής ακαδημίας και το 1937 εκδόθηκε το “Ταξιδιώτης και φεγγαρόφωτο” που είναι το πιο γνωστό του έργο παγκοσμίως. Το 1941 ξεκίνησε ένα κολοσσιαίο εγχείρημα για την εποχή, να εκδώσει την ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, το οποίο όμως δεν κατάφερε να ολοκληρώσει γιατί το 1944 μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Εκεί τον Ιανουάριο του 1945, σε ηλικία 43 ετών, πέθανε με φριχτό τρόπο (δάρθηκε μέχρι θανάτου). Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες και συγκαταλέγεται στο πάνθεον των μεγαλυτέρων λογοτεχνών του περασμένου αιώνα.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top