Fractal

Ταξίδι στο Ουζμπεκιστάν με τον Γιώργο Σχορετσανίτη

Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης //

 

Γιώργος Σχορετσανίτης, «Περιδιαβαίνοντας στις μυθικές πολιτείες του Ουζμπεκιστάν», εκδόσεις Οδός Πανός, Αθήνα 2018.

 

«Οι λέξεις μπορεί να αποτρέψουν καταστροφικές συγκρούσεις, οι λέξεις μπορεί να αποκαταστήσουν τους νεκρούς στη ζωή» (Αλισέρ Ναβάϊ, Ουζμπέκος ποιητής, 1441-1501). Η γνωριμία με τη μακρινή Δημοκρατία του Ουζμπεκιστάν, στην καρδιά της Κεντρικής Ασίας, ίσως να είναι ευκολότερη αν η προσέγγιση γίνει μέσω του πολιτισμού της, σύμφωνα με την παραπάνω ρήση. Με αυτό το κριτήριο ο ιατρός, ταξιδιώτης και συγγραφέας Γιώργος Σχορετσανίτης επιχειρεί να περιγράψει στο ελληνικό φιλομαθές κοινό τον τόπο και την ιστορία της μακρινής ασιατικής χώρας.

Τασκένδη, Σαμαρκάνδη, Μπουχάρα και Χίβα, αλήθεια, είναι οι μυθικές πολιτείες του Ουζμπεκιστάν που περιδιάβηκε ο συγγραφέας του πονήματος, καθώς όλοι λίγο-πολύ τις έχουμε ακούσει από τις διηγήσεις του Μάρκο Πόλο, τα παραμύθια της Χαλιμάς, κ.ά. προσφιλή αναγνώσματα. Κομβικοί σταθμοί στο Μεγάλο Δρόμο του Μεταξιού στάθηκαν πύλες και συνάμα μονοπάτια γνώσης και πολιτισμού μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Άπω Ανατολής. Επίσης, οι κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου έφτασαν μέχρι την Βακτρία (νότια τμήματα Ουζμπεκιστάν και Τατζικιστάν), φέρνοντας σε επαφή τον ελληνικό με τον τοπικό πολιτισμό.

Οι Μογγόλοι, οι Άραβες και οι Ρώσοι κατέκτησαν αυτή τη χώρα αφήνοντας τα πολιτισμικά τους αποτυπώματα. Οι τελευταίοι προσάρτησαν το Ουζμπεκιστάν στη Ρωσική αυτοκρατορία τον 19ο αιώνα και στον 20ο (1922) η χώρα έγινε μια από τις δημοκρατίες της ΕΣΣΔ για να ανεξαρτητοποιηθεί στις 1/9/1991.

Αξιόλογα είναι τα θρησκευτικά μνημεία της χώρας, τα τζαμιά, καθώς η χώρα είναι ισλαμική δημοκρατία, με κατοίκους τουρκικής καταγωγής. Το Κοράνιο Οσμάν, το αρχαιότερο Κοράνιο στον κόσμο, το οποίο φυλάσσεται στο τζαμί Telyashayakh στην πρωτεύουσα Τασκένδη, αποτελεί πόλο τουριστικής έλξης και προσκύνησης. Η Τασκένδη («η πόλη της πέτρας») είναι γνωστή στους Έλληνες από το 1949, χρονιά λήξης του Εμφυλίου Πολέμου, καθώς χίλιοι περίπου αγωνιστές του Δημοκρατικού Στρατού εγκαταστάθηκαν εδώ, μόνιμα. Στην πρωτεύουσα βρίσκεται και ο τάφος του Ταμερλάνου.

 

Γιώργος Σχορετσανίτης

 

Η Χίβα, μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, ήταν διάσημη για το σκλαβοπάζαρό της (16ος-19ος αιώνας), ενώ η Μπουχάρα, επίσης μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, εκτός από τα χαλιά της, ήταν γνωστή για τα αμύθητα πλούτη της. Η Σαμαρκάνδη, η δεύτερη σε μέγεθος πόλη του Ουζμπεκιστάν, με μισό εκατομμύριο κατοίκους, ιδρύθηκε το 700 π..Χ και είναι μια από τις αρχαιότερες συνεχώς κατοικημένες πόλεις στον κόσμο.

Ο συγγραφέας στο τέλος του βιβλίου παραθέτει και την πολιτική-στρατιωτική σύγκρουση της Ρωσίας με τη Μεγάλη Βρετανία για την κατοχή του Ουζμπεκιστάν, η οποία έμεινε στην ιστορία με την ονομασία  «Το μεγάλο παιγνίδι» (1813-1907) με τους αγγλο-αφγανικούς πολέμους. Σήμερα υπάρχει το «Νέο Μεγάλο Παιχνίδι», όρος ο οποίος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις διπλωματικές-πολιτικές-οικονομικές «συζητήσεις» μεταξύ Η.Π.Α., Ρωσίας, Κίνας, Τουρκίας και Πακιστάν για τον έλεγχο των τοπικών ενεργειακών αποθεμάτων και στρατιωτικών βάσεων.

Εν κατακλείδι θα λέγαμε ότι ο ακάματος περιηγητής και φιλομαθής  ερευνητής του πολιτισμού Γιώργος Σχορετσανίτης στο παρόν πόνημα συστήνει με λεπτομέρεια, πλούσια εικονοποιεία και εναργή επιστημονική τεκμηρίωση τον πολιτισμό και την ιστορία του Ουζμπεκιστάν. Το έργο του αποτελεί γέφυρα πολιτισμού Ελλάδας-Ουζμπεκιστάν, καθώς φέρνει κοντά δυο γεωγραφικά μακρινούς λαούς που όμως μοιράζονται την ίδια δημοκρατική αξία, σύμφωνα με τον ποιητή Αλισέρ Ναβάϊ: «Όταν ο ακρογωνιαίος λίθος της εξουσίας είναι η δικαιοσύνη, ακόμα και η κατεστραμμένη γη σύντομα θα ανθίσει».

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top