Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ιστορίες για το φως και τη σκιά
24/05/2017, 11:58 πμ

Ιστορίες για το φως και τη σκιά

Γράφει η Αγγέλα Γαβρίλη // *

 

Γιώργος Σαφελάς «Τα Πρόσωπα της Λύτρωσης», Εκδόσεις NIGHT READ, σελ. 128

 

Λύτρωση είναι η απελευθέρωση από τα δεινά, αλλά και η ψυχική κάθαρση από αυτά. Άρα είναι μια διαδικασία που εμπεριέχει τη δράση, τα όσα πρέπει να πράξεις για να λυτρωθείς, αλλά και τη μετάβαση στη συνέχεια σε μια νέα συνθήκη ζωής. Αλλά για να λυτρωθείς, πρέπει να έχεις πρώτα πληρώσει τα λύτρα: αυτή είναι η ρίζα της λέξης, εκ του λύω. Πληρώνω λοιπόν το τίμημα για να λυθώ, να απελευθερωθώ. Κι αυτό ακριβώς παρακολουθούμε σχεδόν εκ των ένδον, στην πρώτη συλλογή ιστοριών του Γιώργου Σαφελά που συνθέτουν μια σπονδυλωτή αφήγηση ψυχολογικής φαντασίας, με μεγάλες αντιθέσεις φωτός-σκιάς.

 

Οι βασικοί ήρωες έχουν πια πληρώσει τα βαριά λύτρα, σε αυτό το σημείο της ζωής τους τούς συναντάμε, αλλά πρέπει να κάνουν το επόμενο βήμα, της απελευθέρωσης. Όλοι τους ζουν κατά κάποιο τρόπο παράλληλες ζωές, με φόντο το αστικό τοπίο της Αθήνας της κρίσης: ο Άλφα έχει πίσω του μια πολύ σκοτεινή οικογενειακή κληρονομιά, ένα βαρύ οικογενειακό κάρμα, που το πήρε στις πλάτες του σε ηλικία που δεν μπορούσε να αντέξει αυτό το βάρος. Ζει σαν ζωντανός-νεκρός, αφού κάθε συναίσθημα μέσα του το έχει νεκρώσει για να μην πονάει πια. Ο Τιμόθεος επίσης έχει χάσει αυτό που αγαπούσε περισσότερο, τη δουλειά του ως κοινωνικός λειτουργός, και αντιμετωπίζει τα πάντα με συναισθηματική απάθεια. Ο Ζιντ, μετανάστης από μια αφρικανική χώρα, έχει δει και βιώσει ακραίες καταστάσεις και αρκείται πλέον να επιβιώνει, κρατώντας σε απόσταση όσους προσπαθούν να τον πλησιάσουν συναισθηματικά. Η Νείρα, δημοσιογράφος που με πείσμα αγωνίζεται ενάντια σε εκείνους που εκμεταλλεύονται όποιον αφελή ή ανυπεράσπιστο πέσει στα χέρια τους, έχει εγκαταλείψει στο παρελθόν ένα πρόσωπο που την είχε ανάγκη. Κι αυτό τη διαλύει κάθε μέρα.

Τα όνειρα που βλέπουν αποτελούν το βασικό μοτίβο στο οποίο χτίζεται η δομή του βιβλίου. Αυτά είναι το βάσανό τους αλλά και ο μίτος τους για να βγουν από τους εσωτερικούς λαβύρινθους όπου ο καθένας από τους ήρωες περιπλανάται. Διότι τα όνειρα μπορούν να έχουν αυτή τη βασανιστική επιμονή που σε αναγκάζει να τα βιώνεις ξανά και ξανά, μέχρι να πάρεις το μήνυμά τους, να τα αποκωδικοποιήσεις. Και η απόκτηση αυτής της ικανότητας αποκωδικοποίησης, της μετάφρασης της γλώσσας των συμβόλων στα όνειρα που βλέπουν, είναι σε μεγάλο βαθμό η πορεία πνευματικής εξέλιξης του κάθε ήρωα. Ο ονειρομάνσερ (ερμηνευτής των ονείρων) Τίταν, ως συνδετικός κρίκος όλων των προσώπων, είναι εκείνος που θα τους οδηγήσει στη διαδικασία λύτρωσης, όπως ακριβώς στις μυήσεις ο μυούμενος έχει ένα συνοδό που πορεύεται μαζί του και τον περιμένει μετά από κάθε στάδιο μύησης για να τον οδηγήσει στο επόμενο.

 

Γιώργος Σαφελάς

 

«Τα Πρόσωπα της Λύτρωσης» είναι ένα ξεχωριστό κείμενο σε όλες τις εκφάνσεις του, από τον πολύ δυνατό τίτλο έως την ιδιαίτερη γραφή του. Το αυτό ισχύει και για τους ήρωες που μοιάζουν συνηθισμένοι ανθρώπινοι τύποι, αλλά στην πραγματικότητα πολλά ασυνήθιστα πράγματα τους συμβαίνουν ή τα κουβαλούν ήδη ως μια «κληρονομιά» την οποία παλεύουν να τη διαχειριστούν, δίνοντας έναν προσωπικό αγώνα. Με καταλύτη τα όνειρα και με κλειδιά τις επιστολές που γράφουν οι ήρωες των ιστοριών, οι παράλληλες ζωές τους αλλάζουν τροχιά: διασταυρώνονται και ανοίγουν καινούργιους δρόμους που τους οδηγούν σε ορισμένες αποκαλύψεις εσωτερικές και πνευματικές κυρίως. Αλλά όχι μόνο: υπάρχουν και γεγονότα από το παρελθόν που βγαίνουν από την ντουλάπα σαν σκελετοί και απαιτούν επιτέλους έναν επίλογο, για να ολοκληρωθεί η λύτρωση.

Ο Γιώργος Σαφελάς γράφει με έναν τρόπο που αντανακλά το περιεχόμενο των ιστοριών του: η γραφή του έχει το ονειρικό, λυρικό, εσωτερικό και εξομολογητικό στοιχείο, καθώς και εκείνο της χρήσης της καθημερινής γλώσσας, το ρεαλισμό, τη σύνταξη της προφορικότητας. Αυτή η αναζήτηση για τη σύνθεση των αντιθέτων σε μια ισορροπία, η οποία διέπει και διαπερνά όλο το κείμενο σε μορφή και περιεχόμενο, είναι το προσωπικό αποτύπωμα του συγγραφέα, η δική του φωνή. Και το να υπάρχει αυτό σε ένα πρώτο βιβλίο, το θεωρώ σημαντικό και προφανώς κερδισμένο από τον ίδιο.

Ο συγγραφέας αφηγείται με ματιά ποιητική: εξ ου και οι στίχοι του στα ιντερμέδια ανάμεσα στις ιστορίες με τον τίτλο «Από τα ημερολόγια της λύτρωσης». Διαβάζοντας αυτούς τους στίχους, είναι ολοφάνερο νομίζω ότι πίσω από κάθε γραμμή αυτού του κειμένου είναι ο ποιητής, αυτή είναι η πρωταρχική του ιδιότητα. Κι αν έπρεπε να πω με λίγα λόγια τι είναι αυτό το βιβλίο, θα έλεγα ότι ένας ποιητής αφηγείται ιστορίες για το φως και τη σκιά, για την κόλαση και για τη λύτρωση, για τον εαυτό του και για όλους.

 

 

* Η Αγγέλα Γαβρίλη σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στην Ελλάδα και την Αγγλία, ενώ παρακολούθησε σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ). Είναι editor στο ελληνικό πρακτορείο εκπροσώπησης συγγραφέων Book Agency και βιβλιοκριτικός στο ηλεκτρονικό περιοδικό για το βιβλίο και τον πολιτισμό, Diavasame.gr. Το 2009 εκδόθηκε η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο ΑΡΚ, Ποιήματα σε πέντε πράξεις (εκδόσεις Γαβριηλίδης) που ήταν υποψήφια για τα βραβεία του «Διαβάζω» ενώ το 2010 και το 2012 συμμετείχε στις δύο συλλογικές εκδόσεις της «Ομάδας από Ποίηση» (εκδόσεις Γαβριηλίδης). Τον Απρίλιο του 2013 κυκλοφόρησε η δεύτερη ποιητική της συλλογή, Iridium (εκδόσεις Momentum).Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Η «Ίσκρα» από τις εκδόσεις Πάπυρος, είναι το πρώτο της μυθιστόρημα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top