Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Οι ανήσυχοι τιμωρούνται με μοναξιά, οι παθιασμένοι με ανεπιθύμητη εξορία και πόνο»
13/09/2017, 10:25 πμ

«Οι ανήσυχοι τιμωρούνται με μοναξιά, οι παθιασμένοι με ανεπιθύμητη εξορία και πόνο»

Γράφει η Μαρία Βρέντζου // *

 

«Σώμα στη βιτρίνα» της Αργυρώς Μαντόγλου, εκδόσεις Μεταίχμιο, 2017, σελ. 408

 

«Το μάθημα που πήρε από τον Διδάσκαλο είναι πως οι ανήσυχοι άνθρωποι κινούν τη γη, οι παθιασμένοι κινούν γη και ουρανό. Οι ανήσυχοι τιμωρούνται με μοναξιά και οι παθιασμένοι με ανεπιθύμητη εξορία και πόνο – ο πόνος το αντίτιμο για την παραμονή τους στη ζωή».

Μ’ αυτό το πολυεπίπεδο μυθιστόρημά της, η Αργυρώ Μαντόγλου μας μυεί στην ιστορία των τεσσάρων βασικών ηρώων της, συνδετικός κρίκος των οποίων αποτελεί με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, ένα έργο του Ρέμπραντ με τίτλο «Γυναίκα στην αγχόνη» αλλά και η ίδια η πόλη του Άμστερνταμ. Η Έλσε, μία δεκαοκτάχρονη κοπέλα από ένα φτωχό χωριό της Δανίας, εγκαθίσταται το 1664 στην ιστορική πόλη με όνειρο μια καλύτερη ζωή. Ο Άγγελος, ένας ψυχίατρος που πάσχει από την «συναισθησία του καθρέφτη», κι έτσι παραισθησιακά «γεύεται» ανθρώπους και εποχές, επισκέπτεται τη σύγχρονη μητρόπολη προκειμένου να παρακολουθήσει ένα συνέδριο. Η Νατάσσα, μία εικοσιπεντάχρονη Ελληνίδα με σκοτεινό παρελθόν και μυστικά, εγκαταλείπει την Ελλάδα της κρίσης για να εργαστεί ως πόρνη της βιτρίνας στην κόκκινη συνοικία στο Βάλλεν. Η Ελισάβετ, μία όμορφη μεσήλικη συγγραφέας του σήμερα, φιλοξενείται σ’ ένα φιλικό σπίτι στο Άρσεν της Ολλανδίας προκειμένου να γράψει.

Το συγκεκριμένο βιβλίο διαπνέεται απ’ όλη την γκάμα των ανθρώπινων συναισθημάτων. Πρόκειται για μια καταβύθιση στον ψυχισμό ακραίων και ασυνήθιστων χαρακτήρων, όπου το παρελθόν συναντάει το παρόν μέσα από ένα «μεταφυσικό» μονοπάτι ρεαλιστικών συμπτώσεων, όπου οι ίδιες ιστορίες επαναλαμβάνονται με μικρές αποκλίσεις σε διαφορετικό χωροχρόνο προκειμένου να μας διδάξουν έναν άλλο τρόπο αντιμετώπισης και ερμηνείας των τραυμάτων που κατοικούν βαθιά μέσα μας.

Σίγουρα ένα ισχυρό θέμα του εν λόγω πεζογραφήματος είναι η ανάγκη του κάθε μετανάστη, του κάθε πρόσφυγα, μέσα από τον σκληρό και ωμό δρόμο τις επιβίωσης, να επινοήσει ξανά τον εαυτό του σε μία ξένη πατρίδα. Πόσο ελεύθερος είναι να το πράξει; Τι περιθώρια επιλογής έχει; Μήπως το παιχνίδι είναι στημένο, πολλώ μάλλον όταν πρόκειται για γυναίκα, ακόμη και στον 21ο αιώνα; Δεν είναι τυχαίο που τίθεται το ζήτημα της πορνείας, σε μία χώρα που μέσα από μία επίφαση προοδευτικότητας και ανεκτικότητας, όπως αναφέρει και η ίδια η συγγραφέας σε συνέντευξή της, έχει μετατρέψει το δουλεμπόριο της σάρκας σε καταναλωτικό τουριστικό προϊόν, σε στυγνό κέρδος.

 

Αργυρώ Μαντόγλου

 

Αλλά το μυθιστόρημα ασχολείται και με την ίδια την έννοια του εγκλήματος και περιγράφει ανθρώπους της διπλανής πόρτας που από τη μια στιγμή στην άλλη μεταλλάσσονται σε δολοφόνους, σε «τέρατα» της κοινωνίας, ικανά να ξεπλύνουν την υποκρισία, την ντροπή, τις αμέτρητες αμαρτίες της. Αντίδοτο σε όλο αυτό το κακό, τα στοιχεία της καλοσύνης και της αγάπης, που έχουν τη δύναμη να φέρουν την αλλαγή, αρκεί πρώτα να τα ανακαλύψουμε μέσα μας.

Τέλος, το συγκεκριμένο συγγραφικό εγχείρημα είναι μια πραγματεία περί τέχνης αλλά και γραφής. Έτσι, βλέπουμε τον μεγάλο δάσκαλο Ρέμπραντ να δημιουργεί το κάλλος ενώ τον κυνηγούν για χρέη. Τον βλέπουμε να διδάσκει ζωή συμβουλεύοντας το κορίτσι που του ποζάρει να ζει με τα μάτια ανοιχτά, να είναι περίεργη για τον κόσμο. Βλέπουμε το alter ego της Μαντόγλου, την ηρωίδα συγγραφέα να ησυχάζει όταν κατακτά κάτι, όταν το απορροφά, κάνοντας έτσι χώρο για κάτι καινούργιο. Και μ’ αυτόν τον τρόπο, ο καλλιτέχνης με όπλα του τη φαντασία, τις ιδέες, τα αισθήματα, την παρατήρηση μας προσφέρει ένα έργο, μέσα απ’ το οποίο μπορούμε να κοιτάξουμε τον ίδιο μας τον εαυτό, μέσα απ’ το οποίο μπορούμε να αφουγκραστούμε τον κόσμο ολόκληρο.

 

«Στο μυαλό της όποιος γράφει πάντα παρακολουθεί κάποιον δρόμο, παρακολουθεί την κίνηση των άλλων πίσω από ένα τζάμι, έστω και αν ο ίδιος παραμένει ακίνητος. Η κίνηση και η βιασύνη κινητοποιούν τη δική του εσωτερική ακινησία, τα βήματα των άλλων βοηθάνε τη φαντασία να καλπάσει, ιδέες και αισθήματα να γεννηθούν, σελίδες και βιβλία να γραφούν, έρωτες να ανθίσουν. Κάθε επανάσταση αρχίζει πίσω από ένα παράθυρο».

 

 

 

* Η Μαρία Βρέντζου γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1973. Σπούδασε Marketing Management στο Deree College και νομικά στα πανεπιστήμια του Cardiff και Buckingham. Εργάζεται ως δικηγόρος και αρθρογραφεί με θέμα το θέατρο στην ηρακλειώτικη εφημερίδα «Πατρίς». 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top