Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / Σβετλάνα Αλεξίεβιτς: «Μνημείο για τα δεινά και το κουράγιο στην εποχή μας»
14/10/2015, 12:01 μμ

Σβετλάνα Αλεξίεβιτς: «Μνημείο για τα δεινά και το κουράγιο στην εποχή μας»

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

Svetlana-Alexievich

 

«Οι ταπεινοί, οι μικροί άνθρωποι μιλάνε μέσα από τα βιβλία που έγραψα. Είναι μονάχα κόκκοι στην άμμο της Ιστορίας»

 

Ποτέ άλλοτε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, καίτοι αναμενόμενο, δεν σήκωσε τόση σκόνη όση το φετινό. Παρότι η Λευκορωσίδα Σβετλάνα Αλεξίεβιτς στην οποία απονεμήθη για «το έργο της και για την πολυφωνική της γραφή, μνημείο για τα δεινά και το κουράγιο στην εποχή μας», εθεωρείτο ήδη φαβορί (σχεδόν πρώτη στις προτιμήσεις των πρακτορείων στοιχημάτων και το περιοδικό New Yorker να της αφιερώνει από πέρυσι ειδικές σελίδες ποντάροντας δυναμικά στο όνομα της), εντούτοις πήρε φωτιά το διαδίκτυο, κάνοντας λόγο αφ’ ενός για το πολιτικό μέρος της επιλογής και αφ’ ετέρου θέτοντας το ζήτημα της μυθοπλασίας και αν θεωρείται λογοτεχνία κάτι πέραν αυτής. Όπως και να ‘χει η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς έχει μια τεράστια ζωή και ένα σπουδαίο έργο πίσω της.

Γεννήθηκε το 1948 στο Ivano-Frankovsk της Ουκρανίας και μεγάλωσε στη Λευκορωσία, εργάστηκε ως δημοσιογράφος, ενώ έγραψε διηγήματα, θεατρικά έργα, σενάρια για ντοκιμαντέρ. Το κύριο έργο της, όμως, είναι τα βιβλία μαρτυριών που συγγράφει, προσδίδοντας νέα διάσταση στο γραμματολογικό είδος της λεγόμενης τεκμηριωτικής πεζογραφίας. Στα βιβλία της μαρτυρίες γυναικών που πολέμησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο («Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας», 1985), ενήλικοι που ανακαλούν τις παιδικές τους αναμνήσεις από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο («”Τελευταίοι Μάρτυρες”, την ίδια χρονιά), μαρτυρίες για το πυρηνικό ατύχημα του 1986 στο Τσερνόμπιλ τις οποίες με κίνδυνο της ζωής της και της υγείας της μάζεψε περιπλανώμενη επί δύο χρόνια στην Απαγορευμένη Ζώνη («Τσερνόμπιλ- Ένα χρονικό του μλελλοντος», 1996) δίνουν άλλη διάσταση σε ένα πρόσωπο μιας λογοτεχνίας ζώσας που υπογράφει η ακτιβίστρια συγγραφέας με την ίδια της τη ζωή. Ανάμεσα στα έργα της και το «Γοητευμένοι από τον θάνατο» (1993) με θέμα τις αυτοκτονίες που σημειώθηκαν στην πρώην ΕΣΣΔ μετά την πτώση του κομμουνισμού.

 

sv

 

Τα βιβλία της κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε δεκάδες χώρες, όχι όμως και στην πατρίδα της, όπου η ίδια είναι στιγματισμένη ως αντικαθεστωτική. Από τον Οκτώβριο του 2000 ζει κάποιες περιόδους στην Ποντεντέρα, πόλη-άσυλο λογοτεχνών στην Τοσκάνη. Τα περισσότερα από τα βιβλία της διασκευάστηκαν για το θέατρο, τον κινηματογράφο ή την τηλεόραση ενώ η ίδια τιμήθηκε για τα έργα της με πλήθος διεθνών διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το βραβείο της Ένωσης Συγγραφέων Σουηδίας, το βραβείο Αντρέι Σινιάφσκι, το ρωσικό βραβείο Θριάμβου, το Βραβείο Λειψίας “για αμοιβαία κατανόηση στην Ευρώπη -1998”, το γαλλικό Βραβείο “Μάρτυρας του Κόσμου – 1999”, το Βραβείο Χέρντερ και το Βραβείο Καλύτερου Πολιτικού Βιβλίου της Γερμανίας ενώ το 2013 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης των Γερμανών Βιβλιοπωλών. Στα ελληνικά κυκλοφορούν δυο βιβλία της: «Τσερνόμπιλ» (Περίπλους, 2002) και «Οι μολυβένιοι στρατιώτες» (Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2002). Το πιο πρόσφατο έργο της έχει τον τίτλο «Μεταχειρισμένος χρόνος: Ο θάνατος του Κόκκινου Ανθρώπου» και είναι ο πέμπτος από τους συνολικά επτά τόμους του δικού της επικού χρονικού «Η Αυτοβιογραφία μιας Ουτοπίας ή Η Ιστορία του Κόκκινου Ανθρώπου». Στο βιβλίο αυτό ασχολείται με τη μετασοβιετική Ρωσία και παρουσιάζει μονολόγους απλών ανθρώπων που συνάντησε η ίδια τα τελευταία δέκα χρόνια. Επειδή το υπαρξιακό αίνιγμα μπορεί και να έχει την λύση του στην διακεκαυμένη ζώνη της ανθρώπινης ζωής. «Οι ταπεινοί, οι μικροί άνθρωποι μιλάνε μέσα από τα βιβλία που έγραψα. Είναι μονάχα κόκκοι στην άμμο της Ιστορίας. Αυτοί ποτέ δεν ερωτώνται, εξαφανίζονται χωρίς να αφήσουν το ίχνος τους, παίρνουν τα μυστικά μαζί τους. Πηγαίνω και τους ακούω, αφοσιώνομαι σ’ αυτούς. Ο δρόμος είναι μια χορωδία για εμένα, μια συμφωνία αν θέλετε. Είναι ντροπή το πόσα πράγματα πάνε χαμένα, πόσα πράγματα απευθύνονται, ψιθυρίζονται ή και κραυγάζονται από ανθρώπινα στόματα προς το κενό» έχει πει και να τα διασώσει όλη της τη ζωή προσπαθεί.

Κατά τ’ άλλα είναι η 14η γυναίκα που βραβεύεται με το Νόμπελ και για έργο μη μυθοπλαστικό κάτι που έχει να συμβεί από το 1950, όταν με το Νόμπελ τιμήθηκε ο μαθηματικός, φιλόσοφος και ακτιβιστής Μπέρτραντ Ράσελ.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top