Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η αγάπη για κάτι είναι αυτό που μετράει. Αν αγαπάς κάτι, αργά ή γρήγορα θα το κατανοήσεις.
02/05/2018, 12:04 μμ

Η αγάπη για κάτι είναι αυτό που μετράει. Αν αγαπάς κάτι, αργά ή γρήγορα θα το κατανοήσεις.

Γράφει η Μαρία Βρέντζου // *

 

«Ο Στόουνερ» του John Williams, εκδόσεις Gutenberg 2017, σελ. 409

 

Ο John Williams (1922-1994), πανεπιστημιακός καθηγητής λογοτεχνίας και δημιουργικής γραφής, μας χάρισε τον Στόουνερ, ένα μικρό αριστούργημα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως campus novel, δηλαδή το είδος του μυθιστορήματος  που ασχολείται με την ακαδημαϊκή ζωή.

Κεντρικός ήρωας δεν είναι άλλος από τον Γουίλιαμ Στόουνερ, του οποίου η ζωή περιγράφεται μέσα από μια γραμμική αφήγηση με αφετηρία τα έξι του χρόνια όπου τον βλέπουμε σ’ ένα αγροτικό περιβάλλον να συμμετέχει και εκείνος στη φροντίδα της γης και των ζώων. Κάτι θ’ αλλάξει το 1910 που ως φοιτητής γεωπονικής στο πανεπιστήμιο του Μιζούρι θα φύγει μακριά από το πατρικό του σπίτι. Τελείως ανυποψίαστος και ακαλλιέργητος και παρακολουθώντας την επισκόπηση της αγγλικής λογοτεχνίας θα μαγευτεί απόλυτα από ένα σονέτο του Σαίξπηρ, πράγμα που θα τον κάνει να νιώσει πως βρίσκεται σ’ έναν άχρονο κόσμο. Τούτο είναι αρκετό για να τον ωθήσει ν’ αλλάξει κατεύθυνση σπουδών και να στραφεί οριστικά στην φιλολογία που θα υπηρετήσει τελικά από την πανεπιστημιακή βαθμίδα. «Είναι έρωτας, κύριε Στόουνερ. Είστε ερωτευμένος. Τόσο απλό είναι», θα του επιβεβαιώσει ο μέντοράς του καθηγητής Σλόουν προκειμένου να τον ενθαρρύνει να γίνει δάσκαλος. Η διδασκαλία γίνεται τρόπος ζωής, γίνεται η ίδια του η ζωή μέχρι τον θάνατό του από καρκίνο στα εξήντα πέντε του χρόνια, η δε μελέτη της πεζογραφίας και της ποίησης είναι μια διαρκής εξερεύνηση με απώτερο στόχο την αίσθηση της ανακάλυψης. Αλλά υπάρχει ακόμη και η συγγραφή βιβλίων με τις ανεξερεύνητες δυνατότητες που προσφέρει η διαδικασία της γραφής. Και όλα αυτά μέσα σε ένα πανεπιστήμιο που είναι κάτι σαν σπίτι, ένας προστατευτικός ναός από τον έξω κόσμο, στον οποίο συμβαίνουν πράγματα κοσμογονικά όπως δύο παγκόσμιοι πόλεμοι.

Όμως ο Στόουνερ πέρα από καθηγητής είναι και σύζυγος, πατέρας, εραστής. Παντρεύεται από κεραυνοβόλο έρωτα και αποτυγχάνει τελείως στον γάμο του. Έχοντας για σύζυγο μία ψυχρή και δύσκολη γυναίκα, που τον βασανίζει, τον μποϊκοτάρει επαγγελματικά και προσωπικά και τον εκδικείται διαρκώς χρησιμοποιώντας μάλιστα το ίδιο τους το παιδί, μοιάζει να υιοθετεί ο ίδιος μία παθητική στάση. Και ΄κει που βρίσκεται σε οριακό σημείο έρχεται η μεγάλη αγάπη στο πρόσωπο μιας μεταπτυχιακής φοιτήτριας. Το πάθος, η λαγνεία, ο αισθησιασμός, το αληθινό νοιάξιμο, το μοίρασμα ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, ο κοινός τόπος γίνονται επιτέλους μέρος της πραγματικότητάς του, ενώ το ζητούμενο της ζωής του πνεύματος πραγματώνεται πιο έντονα μέσα από τη ζωή των αισθήσεων.

Ο Στόουνερ μπορεί να μην κάνει τελικά την μεγάλη θορυβώδη επανάσταση, αλλά είναι ο άνθρωπος που δεν προδίδει ποτέ τον αξιακό του κώδικα και καταφέρνει να παλεύει με αξιοπρέπεια και δίχως ηθικές εκπτώσεις τη σκληρότητα της ζωής. Μπορεί να μην ανεβαίνει στην ιεραρχία του πανεπιστημίου εξαιτίας της απροθυμίας του να συμβιβαστεί, μπορεί να απαρνιέται την προοπτική της λύσης του γάμου του, καταφέρνει όμως να είναι ο εαυτός του, να είναι αληθινός, να ζει με όραμα, μακριά από mainstream και ποσοτικούς όρους αντίληψης της επιτυχίας.

 

John Williams

 

Ο ίδιος ο συγγραφέας σε μια σπάνια συνέντευξη που έδωσε προς το τέλος της ζωής του είπε για τον Στόουνερ: «Κατά τη γνώμη μου είναι ήρωας με όλη τη σημασία της λέξης. Πολλοί απ’ αυτούς που διάβασαν το βιβλίο σχημάτισαν  την εντύπωση ότι ο Στόουνερ έζησε μια κακή και θλιβερή ζωή. Το βέβαιο είναι ότι έζησε καλύτερα από τον περισσότερο κόσμο. Έκανε αυτό που ήθελε να κάνει, αγαπούσε αυτό που έκανε, είχε την αίσθηση του πόσο σπουδαία ήταν η δουλειά που έκανε. Οι αξίες τις οποίες κλήθηκε να υπηρετήσει είναι σημαντικές…Το σημαντικότερο κατ’ εμέ στοιχείο του μυθιστορήματος είναι η συνείδηση του έργου, του επαγγέλματος που έχει ο Στόουνερ. Γι’ αυτόν η διδασκαλία είναι έργο – έργο με την καλή, την έντιμη έννοια της λέξης. Το επάγγελμά του τού έδωσε μια ιδιαίτερη ταυτότητα και τον έκανε αυτό που ήταν…Η αγάπη για κάτι είναι αυτό που μετράει. Αν αγαπάς κάτι, αργά ή γρήγορα θα το κατανοήσεις. Και αν το κατανοήσεις, θα έχεις μάθει πολλά. Τον κακό δάσκαλο τον προσδιορίζει η έλλειψη αυτής της αγάπης…Δεν πρόκειται να μάθεις ποτέ όλα τα αποτελέσματα αυτής της αγάπης…Νομίζω ότι όλο αυτό συνοψίζεται σε ό,τι προσπάθησα να δώσω με τον Στόουνερ. Οφείλεις να τη συντηρείς αυτή την πίστη. Αυτό που έχει σημασία είναι να διατηρείς ζωντανή την παράδοση, γιατί η παράδοση είναι πολιτισμός».

Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1965 στις ΗΠΑ. Αν και οι κριτικοί το ξεχώρισαν, το αναγνωστικό κοινό το αγνόησε μέχρι που το 2011 επανεκδόθηκε στη Γαλλία όπου έγινε τεράστια επιτυχία πράγμα που οδήγησε σε μία ενθουσιώδη υποδοχή του και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Αμερικής, απόδειξη πως ένα έργο τέχνης που αξίζει, θα βρει το δρόμο του έστω και χρόνια μετά.

Από τις εκδόσεις Gutenberg κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο «Αύγουστος» του John Williams, ενός σπουδαίου συγγραφέα που οι λάτρεις της λογοτεχνίας πρέπει οπωσδήποτε να ανακαλύψουν.

 

 

* Η Μαρία Βρέντζου γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1973. Σπούδασε Marketing Management στο Deree College και νομικά στα πανεπιστήμια του Cardiff και Buckingham. Εργάζεται ως δικηγόρος και αρθρογραφεί με θέμα το θέατρο στην ηρακλειώτικη εφημερίδα «Πατρίς». 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top