Fractal

Το αγαπημένο μου βιβλίο από τον Δημήτρη Νόλλα

Γράφει η Εύα Στάμου //

 

“Στον τόπο” συλλογή διηγημάτων του Δημήτρη Νόλλα, εκδόσεις Ίκαρος, σελ. 88

 

Στην συλλογή διηγημάτων, με τίτλο Στον τόπο, ο Δημήτρης Νόλλας φωτίζει μορφές κοινωνικά αδιόρατες, ανθρώπους που ζουν εκτός συγκεκριμένου οικογενειακού ή και εθνικού πλαισίου, εαυτούς χωρίς κέντρο, κατακερματισμένους μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, μυθοπλασίας και πραγματικότητας.

Δέκα σύντομες ιστορίες για την διαφορετικότητα, την μοναξιά του ξένου, την δυσκολία προσαρμογής στον τόπο που δεν ανήκεις,  την κακοξοδεμένη ζωή, τις περίπλοκες ψυχικές διαδικασίες που οδηγούν στην επανάληψη ιεροτελεστιών με μοναδικό στόχο μια φευγαλέα ανθρώπινη επαφή, την συντήρηση του προσωπικού μύθου, ή  την επιβίωση.

Ο Δημήτρης Νόλλας επιτυγχάνει μέσα σε λίγες σελίδες να δημιουργήσει έναν ολόκληρο αφηγηματικό κόσμο και χαρακτήρες που μένουν ανεξίτηλα χαραγμένοι στη μνήμη του αναγνώστη, περιθωριακούς που αντί να παρατηρούν απέξω τις ‘κανονικές’  ζωές των άλλων, μας επιτρέπουν να διεισδύσουμε για λίγο στην δική τους πραγματικότητα, όπως στο συνταρακτικό «Μαντζικέρτ».

Οι ήρωες του Νόλλα, σκληροί και συνάμα τρυφεροί, γεμάτοι ελαττώματα κι ανθρώπινες αδυναμίες, στέκονται μακριά από κάθε επιτήδευση που θα επέτρεπε στον αναγνώστη, να αγνοήσει τις ιστορίες τους και να τους προσπεράσει. Ιστορίες χωρίς  ίχνος μελοδραματισμού, καταφέρνουν όχι μόνο να ερεθίσουν πνευματικά τον αναγνώστη μα και να τον συγκινήσουν βαθιά, όπως συμβαίνει στο «Κουλούρι για δύο» ένα νοηματικά βαθύ, αν και φαινομενικά απλό σε δράση αφήγημα.

Ταξίδια, διαρκείς μετακινήσεις –εξωτερικές κι εσωτερικές – μετανάστευση κι επιστροφή σε μια πατρίδα, ξένη όσο και η ξενιτιά, δυσκολία προσαρμογής, φοβίες, απομόνωση και περιπλανήσεις, είναι θέματα που επανέρχονται, χαρίζοντας στη συλλογή αφηγηματική ενότητα.

Μέσα από τις αντιδράσεις ή τα κοφτά λόγια ενός ήρωα διαφαίνεται η νοοτροπία ενός τόπου, ή μιας εποχής. Κάθε ιστορία παρουσιάζει ολοκληρωμένα ένα επεισόδιο, δίχως να υπονοεί ότι το επεισόδιο αυτό εξαντλείται η ζωή του ήρωα – αφήνει, έτσι τον αναγνώστη να πλάσει στο μυαλό του την συνέχεια ή την προϊστορία της εκάστοτε διήγησης.

Σε κάποιες ιστορίες, όπως «Η τιμή των ονείρων» και «‘Η νεκρή φύση’ επί των υδάτων», ο ξένος δεν απομονώνεται απλώς, αλλά στοχοποιείται, λειτουργώντας ως εξιλαστήριο θύμα για μια ολόκληρη κοινότητα, η οποία στο πρόσωπο του περιθωριακού βλέπει τον κίνδυνο του εισβολέα, που θα υπονομεύσει την ομοιογένειά της – επιτιθέμενη στον ξένο, βρίσκει έναν τρόπο να εκδικηθεί για τον δικό της αποκλεισμό.

Η ποικιλία των εκφραστικών μέσων, η πυκνότητα των νοημάτων, κι η ρέουσα αφήγηση του Δημήτρη Νόλλα, τον θέτουν απαράλλακτα, κατά την άποψή μου, στην πρωτοπορία της πεζογραφίας μας, δημιουργώντας ένα έργο-παρακαταθήκη για τους νεότερους συγγραφείς.

 

Δημήτρης Νόλλας

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top