Στο μυαλό μου είμαι εντελώς ελεύθερη
Γράφει η Μαρία Βρέντζου // *
«Το πιο διάσημο πρόσωπο που κανένας δεν ήξερε» του Γιώργου Σχορετσανίτη, Εκδόσεις Οδός Πανός, 2017, σελ. 194
Μέσα από το πορτρέτο μιας σχετικά άγνωστης Αφροαμερικανίδας ποιήτριας, πεζογράφου, καθηγήτριας πανεπιστημίου και κοινωνικής ακτιβίστριας, ο Γιώργος Σχορετσανίτης, μ’ αυτό το αρκετά εξειδικευμένο πόνημα, επιχειρεί να δώσει απάντηση στο μαύρο ζήτημα.
Η Μάργκαρετ Γουώκερ (1915-1998) εμφανίστηκε στα γράμματα την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης και την περίοδο εξάπλωσης του κομμουνισμού στην αμερικάνικη κοινωνία. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι παρόλο που δεν ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, υπήρξε ωστόσο κομμουνίστρια και αριστερή, αφού το έργο της κριτίκαρε τον υλισμό και τον καταναλωτισμό. Τα ποιήματά της αποτελούνταν από μπαλάντες, σονέτα, λιτανείες, ελεγείες και ποιήματα μπλουζ ενώ θέματά της ήταν η φυλή, το φύλο, οι κοινωνικές τάξεις, ο φεμινισμός, ο μαρξισμός, τα πολιτικά δικαιώματα και το κίνημα των γυναικών και του Μαύρου Φεμινισμού (Women’s Movement and Black Feminism).
Ολόκληρος ο 20ος αιώνας αξιοποιήθηκε στην τέχνη της και αν και έλαβε «λευκή εκπαίδευση» σε «λευκά ιδρύματα», τελικά χρησιμοποίησε τις ποιητικές φόρμες των λευκών για να προβεί σε σκοπούς μη παραδοσιακούς, επιτιθέμενη έτσι στον ρατσισμό, στην καταπίεση και στις φυλετικές διακρίσεις. Πάντρεψε λοιπόν ένα παρελθόν συνδεδεμένο με την πολιτιστική κληρονομιά των προγόνων της και τις για αιώνες αθλιότητες απέναντι στην αφροαμερικανική ζωή με τη σύγχρονή της Αμερική της φτώχειας, του φόβου, της αρρώστιας, του θανάτου, της βίας και του απέραντου υλισμού.
Το μοναδικό μυθιστόρημά της «Jubilee» ήταν αφενός η βιογραφία της προγιαγιάς της και αφετέρου η ιστορία κάθε Αφροαμερικανίδας γυναίκας, με έμφαση σ’ αυτό που χαρακτηρίζεται ως γυναικεία δύναμη. Έτσι μέσα από τις σελίδες του ο αναγνώστης μπορεί να έρθει σε επαφή με ζητήματα όπως η δουλεία, η σεξουαλική εκμετάλλευση των σκλάβων, το δουλεμπόριο, η ψυχολογική νόσος απόρροια μιας ταπεινωτικής ζωής, η μητρότητα μέσα σ’ ένα πλαίσιο σκλαβιάς.
Κατάφερε να συνδέσει τον εαυτό της με την αμερικανική κοινωνία δια μέσου του όρου «νέος νέγρος» σύμφωνα με τον οποίο ο μαύρος άνθρωπος βλέπει τον εαυτό μου με μια δόση εγωισμού, αντιτάσσοντας το είναι του μαύρου πολιτισμού απέναντι στον κυρίαρχο λευκό πολιτισμό. Πίστευε στην απελευθέρωση της φυλής της μέσα από την εκπαίδευση και υποστήριζε το αυτονόητο ότι κανένας δεν έχει περισσότερα δικαιώματα από τον άλλο. Κατήγγειλε όσους χαρακτήριζαν την ποίηση των Αφροαμερικανών ως «φλυαρία χαρισματικών παιδιών» ενώ σύμφωνα με τα ίδια της τα λόγια «Σε αυτή τη χώρα φτάσαμε σε ένα σημείο όπου ο πολιτισμός μας δεν είναι ούτε μαύρος ούτε άσπρος, αλλά μιγάς» άρα και ο αφροαμερικανικός τρόπος γραφής δεν είναι κατώτερος από εκείνον των λευκών.
Γιώργος Νικ. Σχορετσανίτης
Ασυμβίβαστη, περήφανη, μαχητική και εγωίστρια έζησε στον αμερικάνικο νότο, δημοσιεύοντας εκεί και κατά συνέπεια λαμβάνοντας μικρότερη δημοσιότητα απ’ αυτήν που αναλογεί σε έναν καλλιτέχνη στον αστικό αμερικάνικο βορρά. Ακολούθησε μάλιστα τα δικά της πρότυπα και όχι αυτά που επίτασσε η ανδροκρατούμενη κριτική της εποχής. Αν και το 1942 έλαβε από το πανεπιστήμιο Γέιλ το βραβείο του νεότερου ποιητή, διάκριση που δεν είχε απονεμηθεί ξανά σε μαύρη γυναίκα, γρήγορα πάλι ξεχάστηκε.
Υπέρμαχος της λογοτεχνικής, πνευματικής και καλλιτεχνικής ελευθερίας εξομολογήθηκε το 1980 ότι «…Το πιστοποιητικό γέννησής μου γράφει γυναίκα, νέγρα, την ημερομηνία γέννησης και τον τόπο. Δεν έχω καμιά επιθυμία να αλλάξω από το να είμαι γυναίκα, μαύρη και ελεύθερη. Μου αρέσει να είμαι γυναίκα. Έχω μια υπερήφανη αφροαμερικανική κληρονομιά και έχω μάθει από τις δύσκολες απαιτήσεις της ζωής ότι η ελευθερία είναι μια φιλοσοφική κατάσταση του νου και της ύπαρξης. Το μυαλό είναι το μόνο μέρος όπου μπορώ να υπάρχω και να αισθάνομαι ελεύθερη. Στο μυαλό μου, είμαι εντελώς ελεύθερη».
* Η Μαρία Βρέντζου γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1973. Σπούδασε Marketing Management στο Deree College και νομικά στα πανεπιστήμια του Cardiff και Buckingham. Εργάζεται ως δικηγόρος και αρθρογραφεί με θέμα το θέατρο στην ηρακλειώτικη εφημερίδα «Πατρίς».
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο σωστός χειρισμός του ελάχιστου
09/04/2024, 9:44 μμ -
Παρακείμενα: «Η ήδιστη έκσταση εν τη γενέσει της»
09/04/2024, 9:43 μμ -
Ανάσες γραφής
09/04/2024, 9:42 μμ -
Το μικρό νησί της Έφης Λαδά… στα Παραμύθια του Σαββάτου!
09/04/2024, 9:41 μμ -
Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε: Σκοτεινός έρωτας
09/04/2024, 9:40 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ποίηση: “Θλιβερή υποδοχή”
Της Ελένης Μανιωράκη // * Θλιβερή υποδοχή Περί την 12η της 31ης Δεκεμβρίου 2017 Νύχτα Δεκέμβρη, χιονιάς και κρύο κι ο χρόνος ο παλιός να λέει αντίο. Από τα μάτια του το δάκρυ τρέχει, αυτά που
Περισσότερα -
Ποίηση: “Θυμάμαι”
Της Γιάννας Καλογεροπούλου // “Θυμάμαι” Θυμάμαι … την θέρμη από τα δυνατά σου χέρια το δεμένο νεανικό κορμί των 30 σου χρόνων τα σκούρα μάτια σαν κάρβουνα πυρωμένα που όταν γελούσες αυτά γελούσαν πιο πολύ
Περισσότερα -
☆ «Ο Έλληνας βάτραχος», ένας συνταρακτικός κι απολύτως επίκαιρος μονόλογος του Δημήτρη Ποταμίτη στη σκηνή Α τού Πολυχώρου Vault.
Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // «Ο Έλληνας βάτραχος» ένας συνταρακτικός κι απολύτως επίκαιρος μονόλογος του Δημήτρη Ποταμίτη από 20 Μαρτίου έως και 4 Απριλίου στη σκηνή Α τού Πολυχώρου Vault. Η Ελλάδα που χάσμε ανεπιστρεπτί
Περισσότερα -
Υφέρπουσες ελπίδες και υποχρεωτικοί συμβιβασμοί στο σοβιετικό καθεστώς
Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη // Paul Greveillac, «Κόκκινες ψυχές». Μετάφραση: Στέλα Ζουμπουλάκη. Εκδόσεις Πόλις. Αθήνα, Οκτώβριος 2021 Για το σοβιετικό καθεστώς γράφτηκαν και φυσικά θα γραφτούν ακόμα πολλά βιβλία και από πολλούς ανθρώπους που δεν
Περισσότερα -
Σενάρια για το μέλλον των σχολείων
Γράφει ο Χρήστος Δούκας // Σε κάποιο απροσδιόριστο χρόνο, στο όχι μακρινό μέλλον, το Υπουργείο Παιδείας αφήνει ελεύθερους τους μαθητές/τριες να αποφασίσουν μόνοι τους αν θα παραμείνουν στο σχολείο ή θα προτιμήσουν την έξοδο σε μια μάθηση
Περισσότερα -
Ποίημα: “εισπνοή”
Της Κωνσταντίνας Παναγιωτοπούλου // εισπνοή Ήρθες στην κουζίνα Που είχαμε ανακαινίσει Έβαλες το χέρι στον ώμο μου Εσύ Που δεν μ’ άγγιζες ποτέ -Σου αρέσει; Δεν είναι πιο ωραία έτσι; Δεν απάντησες -Θέλεις ένα τυροπιτάκι;
Περισσότερα -
Η προσωπικότητα και η εποχή – η λογοτεχνία και η ιστορία
Γράφει η Διώνη Δημητριάδου // «Ο Έλληνας γιατρός» μυθιστόρημα της Καρολίνας Μέρμηγκα, εκδόσεις Μελάνι Βιογραφία, μυθιστόρημα, μυθιστορηματική βιογραφία, ιστορικό μυθιστόρημα. Ο Έλληνας γιατρός της Καρολίνας Μέρμηγκα είναι όλα τα παραπάνω αλλά και κανένα από αυτά από μόνο του
Περισσότερα
