Η Μνήμη ως υλικό εξομολόγησης
Γράφει η Τέσυ Μπάιλα //
«μεταξύ ανθρώπων», Στέφανος Ξένος, εκδ. Πάπυρος.
Το «μεταξύ ανθρώπων», είναι μια συλλογή διηγημάτων με βαθιά ανθρωπιστικό χαρακτήρα που κινούνται ανάμεσα στο λογοτεχνικό πεζογράφημα και το δοκίμιο. Φιλοσοφικές αναζητήσεις διατρέχουν τα 14 αυτά διηγήματα τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με έναν ευρηματικό τρόπο. Ο συγγραφέας καταγράφει τους προβληματισμούς του για το σήμερα μέσα από γνωστά πρόσωπα της Ιστορίας αλλά και της κλασικής λογοτεχνίας, τα οποία αφηγούνται το χτες όπως τα ίδια το βίωσαν. Και ταυτόχρονα συνοψίζει την ουσία των νοημάτων τους την οποία παραθέτει στο τέλος κάθε διηγήματος μέσα από ένα απόφθεγμα κάποιου μεγάλου δημιουργού όπως ο Νίτσε, ο Σοπενάουερ, ο Γέιτς, Ντοστογιέφσκι ο Γκιμπράν ή ο Κούντερα.
Έτσι από τις σελίδες του βιβλίου περνούν σημαντικές προσωπικότητες, ανάμεσά τους ο Σωκράτης, ο Διογένης, ο Ιαβέρης του Ουγκώ, ο Ιησούς, ο Οθέλος , αλλά και ο Ντόριαν Γκρέυ, ο Χίτλερ, ο Εωσφόρος και ο ίδιος ο Χάρος, προσωπικότητες οι οποίες δεν κατονομάζονται υποδηλώνονται όμως με σαφήνεια και ρεαλισμό. Μετατρέπονται σε λογοτεχνικούς ήρωες, γίνονται άνθρωποι οικοίοι που περιδιαβαίνουν ανάμεσά μας, επιβεβαιώνοντας ακριβώς πως η μνήμη είναι αυτή που μας επιτρέπει να διακρίνουμε την ιστορική τους θέση στο παρελθόν και ταυτόχρονα να τους αντικρίσουμε στη σύγχρονή μας πραγματικότητα. Έστω και αν καμιά φορά η γνώση της αποδειχθεί πως είναι μια βαριά σκιά, μια κατάρα.
Ένας ολόκληρος αφηγηματικός κόσμος στήνεται πάνω στο παρελθόν. Η κοσμοιδεολογία, η Ιστορία και ο μύθος γίνονται ο καμβάς πάνω στον οποίο ο συγγραφέας ζωγραφίζει το παρόν με αδρές πινελιές ψυχογραφημάτων ανθρώπων που όλοι μας γνωρίζουμε. Η μνήμη που σηματοδοτεί το παρελθόν αυτού του κόσμου είναι ο κοινός παρανομαστής των διηγημάτων. Είναι η κινητήριος δύναμη που δημιουργεί το φρόνημα του μέλλοντος και την αξιοπρέπεια της ιστορικής σύνδεσης μαζί του. Η μνήμη γίνεται το υλικό της εξομολόγησής του καθώς, όπως έλεγε ο ποιητής: «καίει στους αιώνες, άκαυτη βάτος». Είναι η ίδια η μνήμη η γινάμενη παρόν του Άξιον Εστί, αυτή που τολμά και φέρνει στις μέρες μας την αλήθεια του χτες.
Και συμμαχεί μαζί της ο χρόνος, καθώς αυθύπαρκτα κουβαλά μαζί του τις ιδέες και τις κοσμοθεωρίες αιώνων. Αλλά και τις μυρωδιές και τους ήχους , τις εικόνες και τα οράματα αλλοτινών εποχών, αναζητώντας τη θέση τους στο παρόν.
Μέσα από τα λόγια των προσωπικοτήτων αυτών ο συγγραφέας σχολιάζει σημερινές αξίες, όσες χάθηκαν στην εποχή μας, όσες μας προσδιόρισαν ως ανθρώπους και όσες θα άξιζε να επαναφέρουμε στις σημερινές κοινωνίες. Η αγάπη, η ισονομία, η ισότητα, η Ελευθερία, η Δημοκρατία και η ελεύθερη αυτοδιάθεση μέσα σε αυτή, είναι μερικές από αυτές που συναντάμε στα διηγήματα αυτά.
Ο άνθρωπος θα πρέπει να πλησιάσει εκ νέου την ουσία της ύπαρξής του και ο μόνος τρόπος για να το κάνει αυτό καλύτερα είναι να βρει το δρόμο του μέσα από την αλληλοκατανόηση, το σεβασμό απέναντι στην ετερότητα, την ανοχή στην κοινωνική ισονομία και εν τέλει στην ίδια την αγάπη της οποίας η ύπαρξη στη ζωή είναι πρωταρχική και θεμελιώδης.
Και όλα αυτά μέσα στην κοινωνία της Κρίσης και της ανθρώπινης υποκρισίας. Με τον συγγραφέα να καταφέρνει να στέκεται «όρθιος μέσα σε ένα αποτρόπαιο, πνιγηρό σκηνικό», όπως γράφει, επειδή ελπίζει, επειδή έχει μάθει να κατανοεί τους ανθρώπους, να νεκρώνει τη σκέψη και να ακυρώνει τη γνώση για να βρει τη λύτρωση.
Κινηματογραφικά, με στρωτά ελληνικά και έναν αδιόρατο και διακριτικό λυρισμό ο Στέφανος Ξένος μιλά με ρεαλιστικό τρόπο για μια πλευρά της Ιστορίας, που αθέατη εν πολλοίς, αποκαλύπτεται τώρα στα μάτια μας μέσα από τις πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις των ηρώων. Οι θεολογικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις του γίνονται το όχημα πάνω στο οποίο μεταφέρεται όλη η αγωνία του συγγραφέα για τον άνθρωπο. Επειδή αυτό που διαπερνά τελικά τα πεζογραφήματα αυτά είναι η πορεία του ανθρώπου μέσα στο χρόνο, στο χτες, στο σήμερα και στο αύριο. Η διατήρηση όλων εκείνων των πνευματικών και ψυχικών του ιδιοτήτων, η πίστη στην ιδέα της ελεύθερης υπαρκτικής αυτοδιάθεσης και ο ρόλος του μέσα σε μια συντεταγμένη πολιτική κοινωνία. Οι συμπεριφορές, οι επιλογές και οι ευθύνες του, όλα όσα τον καθορίζουν. Άλλωστε όπως γράφει ο συγγραφέας: «Τίποτα δεν καταστρέφει τον άνθρωπο όσο ο εαυτός του και τίποτα δεν μπορεί να τον λυτρώσει παρά μόνο ο εαυτός του».
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
☆ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία
Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα // Ελληνική πεζογραφία: Έλσα Κορνέτη «Δωμάτια με δόντια», εκδ. Μελάνι,σελ. 176 «… Ήταν ένας ήχος στριγκός και διαπεραστικός που δύσκολα μπορούσε κανείς με αληθοφάνεια να περιγράψει χωρίς ν’ ανατριχιάσει. Ξεχύνονταν από χαραμάδες,
Περισσότερα -
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ: “Ο ποιητής, ένας αφοσιωμένος της ζωής”
Γράφει η Δέσποινα Παπαδοπούλου // * Τον Οκτώβριο του 1999, στη Γενική Διάσκεψη της UNESCO στο Παρίσι, η 21η Μαρτίου ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης με το σκεπτικό ότι θα ενισχυθεί η εικόνα της ποίησης στα Μέσα Μαζικής
Περισσότερα -
Η Μυθολογία στα καθ’ ημάς
Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης // «Νεοελληνική Μυθολογία», Αύγουστος Κορτώ, Εκδ. Πατάκη Το «Νεοελληνική Μυθολογία» του Αύγουστου Κορτώ δεν είναι σε καμία περίπτωση μια συνέχεια του αντίστοιχου βιβλίου του Νίκου Τσιφόρου. Το ξεκαθαρίζει άλλωστε ο ίδιος ο συγγραφέας στην εισαγωγή
Περισσότερα -
Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ: «Κανένα σαρκικό παραμύθι δεν πείθει»
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα // Πάντα λέει πως «το υπέδαφος του ποιήματος είναι μια πληγή, ένα βάσανο». Το ποίημα, «η αναζήτηση της θεραπείας». Η γλώσσα για κείνη, είναι το παν, «οι εμπειρίες της ζωής, η ύπαρξη, η έκπληξη,
Περισσότερα -
☆ Οι εικαστικές εγκαταστάσεις «Διερχόμενοι» και «Επτά Πύλες» στο ΚΠΙΣΝ
Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) φιλοξενεί, στο πλαίσιο του θεματικού προγραμματισμού του Πρόσωπα του Ήρωα, το οποίο πραγματοποιείται με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, τις εικαστικές εγκαταστάσεις «Διερχόμενοι» και «Επτά Πύλες» του διεθνώς αναγνωρισμένου εικαστικού Γιώργου Ξένου. Το
Περισσότερα -
«Η πόλη» της Λούλας Αναγνωστάκη «επισκέπτεται» την Αλεξάνδρεια
Γράφει η Πέρσα Κουμούτση // Το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, παράρτημα Αλεξάνδρειας, συνεχίζει, παρά τις δυσκολίες των καιρών, να προάγει τα Ελληνικά γράμματα και τις τέχνες στην όμορφη πόλη της Αλεξάνδρειας, προβάλλοντας έργα Ελλήνων δημιουργών που έχουν μεταφραστεί στα
Περισσότερα -
Τι βλέπουμε σ’ έναν πίνακα ζωγραφικής;
Του Νίκου Τσούλια // * Πάντα η συνάντησή μας με τα έργα της τέχνης είναι παράξενη και εν πολλοίς απροσδιόριστη. Μπορεί να αρκεί μόνο η δημιουργικότητά τους που μας διαμορφώνει μια περίεργη αίσθηση. Ίσως η αντοχή τους στο χρόνο
Περισσότερα
