Fractal

Η Ελένη Στασινού στο Εργαστήρι του συγγραφέα

 

stasinou1

 

Σαν κάποια πουλιά που διαλέγοντας μια λεπτή άκρη πανύψηλου κλαριού, μένουν μετέωρα, πεταρίζοντας ακούραστα και κουβαλώντας υλικά, που μέλλεται να δομηθούν ώστε κάποια στιγμή να μπορέσουν να γεννήσουν και να εκκολάψουν, έτσι και ο  συγγραφέας αυτήν την φορά έστησε το εργαστήρι του στον αέρα.

Θέλω να πω, πως το βιβλίο αυτό δεν ήταν μια απόφαση προσωπική, μια ακολουθία λογική της διαδικασίας της συγγραφής. Εφόσον ουσιαστικά ήταν μια αίτηση. «Γράψε ένα βιβλίο για το χωριό μου» ζήτησε ο φίλος κι εγώ πιστή στον θεσμό (της φιλίας) υποσχέθηκα. Ζήτησα την ιστορία του χωριού. Δεν είχε. Τουλάχιστον με την έννοια που δίνουμε στον ιστορικό τόπο. Τότε λοιπόν άρχισε η νοητική περιήγηση. Όλος ο χώρος πέρα-δώθε-κείθε, έβριθε ιστορικού παρελθόντος. Δεν είχα παρά να δανειστώ από το αίμα του αίμα, ώστε να μεταγγίσω στο νεόκοπο χωριό, «συγγραφική» ζωή.

Θέμα επίσης δεν υπήρχε. Υπήρχε βέβαια μέσα μου πάντοτε ο Μύθος. «Το στοιχειό του πηγαδιού» η «Ο αράπης του πηγαδιού» ιστορούμενη ονειροφαντασία σε πάμπολλα χωριά της πατρίδας.

Πηγάδι υπήρχε στο σπίτι  της γέννησης μου. Το είχαμε «μισακό» με το διπλανό πέτρινο σπίτι. Εκεί πρωτάκουσα  την ιστορία του «Αράπη» που έβγαινε τις νύχτες και γέμιζε ερωτικά σημάδια την ωραία σύζυγο του ναυτικού που πάντα ταξίδευε. Μέχρι την ημέρα που επέστρεψε ξαφνικά…

Η ονομασία «Αράπης» σαν χαρακτηρισμός, με απέτρεπε. Ψάχνοντας, ανακάλυψα πως ιδίως μερικές δεκαετίες πίσω ήταν όχι μόνον αποδεκτός αλλά και είχε ευρεία χρήση, όμως δικαιολογήθηκε απολύτως μέσα μου, όταν διαβάζοντας αναθυμήθηκα ξεχασμένα στοιχεία.  Πως μετά το δολοφονικό πέρασμα του Ιμπραήμ από την Πελοπόννησο, αρκετοί Αφρικανοί είχαν μείνει πίσω, αποκομμένοι από το κυρίως στρατιωτικό «σώμα», θελητά ή και αθέλητα, κρυμμένοι σε σημεία που δεν φανταζόσουν  οπότε κάποιοι αφομοιώθηκαν με τους κατοίκους, άλλοι χάθηκαν η δολοφονήθηκαν η και πέρασαν σε άλλα μέρη .

Έτσι έχοντας κίνητρο διπλό για το νέο αυτό εγχείρημα, (την αφήγηση του παιδικού μύθου και την επιθυμία του φίλου) άρχισα να φτεροκοπώ, κουβαλώντας τα πλέον ετερόκλητα υλικά  ώστε να στεγαστεί κάποια στιγμή το νέο  πόνημα.

Η Ιστορία του ευρύτερου τόπου απετέλεσε το «τοπίο» μέσα  στο οποίο θα κινούνταν πρόσωπα της αφήγησης μου. Τα οποία θα είχαν πραγματική υπόσταση ή θα υπήρχαν  ως μνήμες, αφηγήσεις, και που γύρω τους θα πλέκονταν οι μύθοι μου μαζί με την αλήθεια τους.

Ούτως η άλλως, πρόσωπα αξιαγάπητα. Οι άνδρες μου σαν ετοιμόκοπα ροδάκινα. Αγνοί, εύπιστοι, δοτικοί και τρυφεροί, άλλοτε σκαιοί και παραπλανημένοι! Μα πρωτίστως  οι γυναίκες μου. Και όλοι μαζί  να περνούν αφήνοντας το στίγμα τους,  απ’ όλα τα επιμέρους βιβλία. Διότι αυτό είναι το εν λόγω πόνημα.. Ένα μεγάλο βιβλίο που αποτελείται από πέντε μικρότερα. Σχεδόν αυτόνομα, όπου τα πρόσωπα σε ένα είδος  σκυταλοδρομίας παραδίδουν στους κληρονόμους έναν ιδιαίτερης αξίας θησαυρό.

Αυτό ακριβώς που αποτελεί την ουσία, το βάρος, τον λόγο τον ουσιαστικό της γραφής του, πέραν των επιδερμικών αναγνώσεων, το δια ταύτα του βιβλίου.

Ένα κόσμημα, ένα κύκνο χρυσαδαμάντινο, φορτισμένο ή ευλογημένο με δύναμη ιδιαίτερη, που θα διατρέχει τις εποχές, από χέρι σε χέρι, κληροδοτώντας και καθορίζοντας εν πολλοίς την μοίρα των κατόχων και του περιγύρου των. Είναι το αντικείμενο το Ιερό όπου η ιδέα, το νοητικό έρεισμα ή  η υπέρβαση «συμβολοποιείται» εφόσον έτσι κι αλλιώς  πράγματι υπήρξε ως μεταφυσικό σύμβολο του κρυπτοχριστιανισμού από το 1453.

Αυτό για το βαθύτερο επίπεδο της ανάγνωσης. Σε πρώτο όμως επίπεδο, οι γυναίκες μου – καθώς αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο –  «Τα βρωμοθήλυκα της Ιστορίας» που δεν χειραγωγήθηκαν από οικογενειακά, πολιτισμικά ή κοινωνικά καθεστώτα. Γυναίκες που με τη στάση τους πήγαν τη γυναικεία φύση, τον έρωτα, την προσφορά, την ίδια την κοινωνία, λίγο πιο πάνω. Εκεί όπου μόνο μια γυναίκα μπορεί να αναγάγει σε ιδέα, την πεζή πραγματικότητα. 

Σε μια εποχή που οι γάμοι καθορίζονταν από την κοινωνική συνάφεια, κάποιες αρνήθηκαν τον συμβιβασμό.

Σε μια εποχή που η οικογένεια αποτελούσε το προστατευτικό τείχος για την «εντιμότητα» του  κοριτσιού, κάποιες το διέρρηξαν περνώντας αντίπερα.

Σε μια εποχή που η εξάρτηση ήταν συνώνυμη της ασφάλειας, μερικές αποτόλμησαν το επικίνδυνο ταξίδι της προσωπικής τους ανεξαρτησίας.

Σε μια εποχή που οι προκαταλήψεις και η αμάθεια βασίλευαν, λίγες απόκτησαν εσωτερική μόρφωση με μόνο σκοπό να την επιστρέψουν στο σύνολο.

Όλες αυτές, που πρωτοστάτησαν στην ζωή τους με ζέση και χαρακτηρίστηκαν «βρωμοθήλυκα» από την κοινή γνώμη, κινήθηκαν στα απόσκια της μεγάλης επίσημης ιστορίας, πρόσωπα όμως που δημιούργησαν πολλές μικρές ιστορίες γυναικών, φλέβες αδιόρατες της μεγάλης μας ιστορίας, και σίγουρα επηρέασαν κύκλους ανθρώπων με τους  αδιόρατους  παλμούς  των αποφάσεων και της ζωής τους. Διότι κάθε προσωπική ζωή, όσο ασήμαντη και ναναι δεν παύει να είναι ένας μικρόκοσμος μέσα στον μεγάλο μας κόσμο, και  όπου αλληλοεπηρεάζεται ο ένας από τους σφυγμούς του άλλου.

Αν με ρωτούσαν πιο πρόσωπο θαύμασα περισσότερο, θα έλεγα πως τέτοιες γυναίκες είναι άξιες όλες θαυμασμού για διαφορετικούς μα συγγενείς λόγους. Όλες στάθηκαν απέναντι στο αντρικό κατεστημένο με θάρρος και διεκδίκησαν μερίδιο ελευθερίας και ευτυχίας, δίχως να γίνουν άδικες η μνησίκακες  απέναντι σε αυτούς που προσπάθησαν να εμποδίσουν την εξέλιξή τους.

Αν με ρωτούσαν γιατί θα συμβούλευα να προτιμήσει κάποιος το βιβλίο αυτό από κάποιο άλλο θα έλεγα γιατί όμως ο κάθε άνθρωπος έχει πολλές διαστρωματώσεις ικανοτήτων, ιδιοτήτων, και απαιτήσεων, έτσι και αυτό το ανάγνωσμα έχει την ικανότητα να καλύψει πολύπλευρες αναγνωστικές ανάγκες. Θα προσφέρει στον αναγνώστη ό,τι ακριβώς του ζητηθεί. Από την απλή ευχαρίστηση ενός αισθηματικού αναγνώσματος, την περιπετειώδη ικανοποίηση από το ταξίδι στον χρόνο και την Ιστορία, μέχρι την γοητεία των συμβόλων και του μυστηριακού κλίματος των κρυμμένων ερμηνειών. Είναι ένα πλούσιο βιβλίο που θα κάμει και τον αναγνώστη συμμέτοχο αυτού του πλούτου.

 

stasinou2Ελένη Στασινού «Τα βρωμοθήλυκα της Ιστορίας», εκδ. Γκοβόστη

 

Οπισθοφυλλο:

Κατά τα χρόνια της ελληνικής επανάστασης, ο έρωτας μεταξύ μιας Χριστιανής κι ενός Αλβανού-Λαλιώτη θα οδηγήσει σε τραγωδία. Μια καρφίτσα περίτεχνη με έναν διαμαντένιο κύκνο, θα ταξιδέψει μέσα στα χρόνια μέχρι τις μέρες μας, δίνοντας τη δυνατότητα στους κατόχους της, να αναβιώσουν το πάθος, τον ηρωισμό, την αυτοθυσία των ερωτευμένων πρωταγωνιστών. Ένα ταξίδι στον χρόνο και στον χώρο: Κεντρική Πελοπόνησος, Κεφαλονιά, Πάτρα, Πειραιάς, Αθήνα. Σε εποχές αγώνων, προδοσιών, ηρωισμών. Με ανθρώπους που παλεύουν την άγνοια και τη φτώχεια, με ανθρώπους που βρίσκονται ανάμεσα στις ευρωπαϊκές ιδέες του Διαφωτισμού, και την εντόπια οπισθοδρόμηση. Και μέσα σε όλο αυτό το εκρηκτικό κλίμα οι γυναίκες. «Τα βρωμοθήλυκα της Ιστορίας» που δεν χειραγωγήθηκαν από οικογενειακά, πολιτισμικά ή κοινωνικά καθεστώτα. Γυναίκες που με τη στάση τους πήγαν τη γυναικεία φύση, τον έρωτα, την προσφορά, την ίδια την κοινωνία, λίγο πιο πάνω. Εκεί όπου μόνο μια γυναίκα μπορεί να αναγάγει σε ιδέα, την πεζή πραγματικότητα. 

Δύο αιώνες. Πέντε μάχες. Πέντε δυνατότητες. Πέντε Έρωτες.

 

 

Με τον Κώστα Γκοβόστη, συνεχιστή του ιστορικού οίκου, υπό το βλέμμα του παππού Γκοβόστη.

Με τον Κώστα Γκοβόστη, συνεχιστή του ιστορικού οίκου, υπό το βλέμμα του παππού Γκοβόστη.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top