Fractal
Home / ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ / Σόρογκας: Έντεχνα απομεινάρια
22/06/2016, 10:17 πμ

Σόρογκας: Έντεχνα απομεινάρια

Γράφει ο Απόστολος Ζιώγας // *

 

– σχέδια για ένα καλοκαίρι –

 

sor_1

 

‹‹Ξορκίζει την φθορά, καλοπιάνοντάς την››

Κική Δημουλά

 

Το Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη παρουσιάζει έως τέλη Σεπτέμβρη και σε επιμέλεια Τάκη Μαυρωτά την σαγηνευτική και αρκούντως ενδιαφέρουσα έκθεση ζωγραφικής  ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΟΡΟΓΚΑΣ : Ζωγραφική 2010-2016. Ο καταξιωμένος δημιουργός με την ασκητική ψιλόλιγνη μορφή του, τώρα πια ομότιμος καθηγητής[1]  της Σχολής Αρχιτεκτόνων στο Ε.Μ.Π., γεννιέται το 1936 στον Άγιο Αρτέμιο της Αθήνας, από μητέρα μικρασιάτισσα και πατέρα ηπειρώτη, διαμένει στο ισόγειο του σπιτιού όπου είχε ζήσει ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος,  με δάσκαλο τον Μόραλη  πραγματοποιεί την πρώτη ατομική του έκθεση – αφιερωμένη  στον Σεφέρη – το 1972, ενώ  από το 1969 μαζί με τους Γ.Βαλαβανίδη, Β.Δημητρέα, Μαρία Καραβέλα, Βάσω Κυριάκη και Γ.Μήλιο ιδρύει την Ομάδα των Έξι.

 

sor_2

 

Τα 30 έργα που παρουσιάζονται στην εν λόγω έκθεση, φτιαγμένα από ακρυλικό και κάρβουνο σε μουσαμά, σχετίζονται με λαμαρίνες, φθαρμένα ξύλα, παλιά σκουριασμένα μηχανήματα κ.α. : πρόκειται για πίνακες που φαντάζουν ως σωματογραφίες αντικειμένων, των οποίων οι μορφές κρίνονται αδιαφιλονίκητα καινότροπες δεδομένου ότι αναδεικνύουν την πινελιά ενός καίριου ζωγραφικού ιδιώματος , ικανού να συνταιριάζει το μύθο, το φως και την ιστορία.

 

sor_3

 

Τα έργα δείχνουν  γνώριμα και οικεία, ταυτόχρονα, απόμακρα και ονειρικά ˙ ο δημιουργός συλλαμβάνει τα πράγματα με τον τρόπο που το φως αιχμαλωτίζεται από το βλέμμα. Όλα του τα έργα ‹‹ αναπαλμοδοτούν  με οίστρο μιαν άλλη πραγματικότητα, που διασταυρώνεται με τη ζωή του ››[2] . Είναι σα να ξαναχτίζει, επομένως,  την δομή της εσωτερικής άρθρωσης όλων εκείνων των αντικειμένων που υπάρχουν καθαυτά, ούτως ώστε να μπορέσουν να αποκτήσουν υπαρκτικό νόημα για τον ίδιο αλλά και για μας ˙ κι αυτό το κάνει σμιλεύοντας όσα τον συγκινούν μέσω μιας πρωτόγνωρα παραγωγικής αταραξίας. Ίσως και να απαιτείται λογοτεχνικό βλέμμα προκειμένου να αντλήσεις την ουσία των έργων. Άλλωστε, ο ίδιος κατόρθωνε να φτάνει μέσα από διαβάσματα σε ένα λυτρωτικό αλλού , καίτοι γνωρίζει πως μέσα στα ‘’πιστεύω’’ της ζωής κρύβονται τα πιο ζωτικά ψεύδη.

 

sor_4

 

Ο Σόρογκας ξεχωρίζει για μια σκηνοθετικού τύπου μη επιτηδευμένη σχεδίαση, η οποία, με ευαισθητοποιημένη διάθεση αχρωμίας, μετέωρη (συχνά) μεταξύ υπαινικτικής αφαίρεσης και άμεσης παραστατικότητας, απαιτεί την προσήλωση σε μια γνώση που οφείλει να λησμονήσει αφού πρώτα την αφομοιώσει. Ήτοι, ένας αναστοχασμός της μη ρέμβης, που με τη μορφή μη διακοσμητικής τεχνικής, λειτουργεί και ως άσκηση ύφους και ήθους, καθότι εκκινεί από τη μερικότητα του φθαρμένου και την μικρότητα του εξαγνισμένου για να οδηγηθεί – φέρνοντας ενδιάμεσα στο νου μας τη γλυκιά νοσηρότητα του Άρθουρ Μάχεν[3] – σε μια αλχημική μεταστοιχείωση του καθημερινού (στοιχείου) . Κινούμενος ανάμεσα στη ψυχρή αποτύπωση των ρεαλιστών και την άμορφη αφαιρετικότητα των πρωτοπόρων, αρέσκεται μετά παρρησίας σε τούτη τη χαμηλόφωνη ρητορική των ερειπίων ˙ θα πει χαρακτηριστικά : ‹‹ Μου αρέσουν τα θνήσκοντα πράγματα, τα πολιορκώ, τα παρατηρώ και προσπαθώ να τα αναδείξω στη γοητεία τους ›› . Εμμένοντας πάνω στη γοητεία του θνήσκοντος, για να κατορθώσει να μετα-μορφώσει τη μνήμη σε παρόν, φωτογραφίζει πρώτα κι ύστερα ζωγραφίζει, μια αέναη αλλά ακατάληκτη φθορά, αντί κάποιας ερμητικά μελαγχολικής. Κάθε πίνακας αποτελεί εικαστική αγνότητα εντός ενός άχρονου υπερπραγματισμού ˙  σε συνέντευξή του θα δηλώσει : ‹‹ Με δάσκαλο τον Μόραλη, ψάχναμε να βρούμε πώς θα μπορούσε  το ασαφές και απροσδιόριστο εντός μας να αποκτήσει οντότητα και αισθητική νομιμοποίηση ››.  Τη στιγμή που η απομάγευση του κόσμου έχει ήδη προκαλέσει και γενικευμένη έλλειψη σεβασμού, εκείνος εκκοσμικεύει το φευγαλέο ‹‹ και με φως και με θάνατο / ακαταπαύστως ››[4] .

Η ζωγραφική του Σόρογκα προσβλέπει σε μια οργανική μετεξέλιξη των πραγμάτων, διατηρώντας παράλληλα και μια διαρκή αγωνία εσωτερικής ποιότητας. Ενόσω συζητά μονοπλεύρως με το απαρατήρητο, η καλλιτεχνική του πορεία – γεμάτη από παρεμβάσεις, μετατροπές, αφαιρέσεις – ανοίγεται σε μας καθοδόν, επαληθεύοντας το ηρακλείτειο γνωμικό ‹‹ ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων ››[5]. Μολονότι, αποτελούμε κατά Σεφέρη ‹‹ παιχνίδια ενός τρομαχτικού μαύρου που υπάρχει πίσω από το χρυσό υφάδι του αττικού καλοκαιριού ›› και παρά το ότι ο ίδιος ο Σόρογκας αδυνατεί να πιστέψει πως ζει σε έναν κόσμο του οποίου η αξία βρίσκεται στα κρυμμένα κι όχι στα φανερά, ένα μεγάλο τμήμα της εν είδει ποιητικής φθοράς ζωής του, θα μπορούσε να είχε τη μορφή μιας ιδανικής (εικαστικής) κατασκευής με τίτλο ‘’Σχέδια για ένα καλοκαίρι’’.

 

_____________________________

[1] Διακρίνουμε τρία σημαντικά πονήματά του περί τέχνης : KEIMENA ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΑ, εκδ. Μελάνι, 2011 – ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ, εκδ.Στιγμή, 2005 – ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ, εκδ. Στιγμή, 1992

[2] Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ΟΛΙΣΘΗΡΟΣ ΙΣΤΟΣ, εκδ.Άγρα, 2009, τομ.Α΄, σελ.65

[3] Ουαλός συγγραφέας του φανταστικού (1863-1947)

[4] Ανδρέας Κάλβος, Τρίτη Ωδή

[5] Ο χαρακτήρας του ανθρώπου ορίζει και τη μοίρα του

 

* Ο αΠΟΣΤΟΛΟΣ ζΙΩΓΑΣ είναι βιολόγος (ziogasapostolos12@gmail.com)

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top