Fractal

O Δημήτρης Σωτάκης στο εργαστήρι του συγγραφέα

Συνέντευξη: Ελένη Γκίκα //
Φωτό: Τάκης Σπυρόπουλος //

 

Πορτρέτο. Ο συγγραφέας με τον… Δον Κιχώτη στο γραφείο του.

Πορτρέτο. Ο συγγραφέας με τον… Δον Κιχώτη στο γραφείο του.

 

Τον γνωρίσαμε με «Το σπίτι». «Ο άνθρωπος καλαμπόκι» και «Το θαύμα της αναπνοής» του χάρισαν βραβεία και αναγνώριση, ενώ ο Δημήτρης Σωτάκης απέδειξε ότι η λογοτεχνία μπορεί, ακόμα, να είναι χρησμική.

 

«Δεν με ενδιαφέρει μια λεξιλαγνική αφήγηση, μια καλογραμμένη απλώς ιστορία, αλλά μια κρυμμένη σκέψη πίσω απ’ αυτήν». Με ήρωες που πάνε γυρεύοντας και στην «Παραφωνία» και στον «Ανθρωπο Καλαμπόκι» και στο «Θαύμα της αναπνοής», ανατέμνει το μαρτύριο του σύγχρονου Σίσυφου που πνιγμένος σε έναν κόσμο που έχει και διαρκώς επιθυμεί κι άλλα, πληρώνει τελικά πολύ ακριβά το δεδομένο, αλλά όχι και αυτονόητο «θαύμα της αναπνοής».

 

Από τις σημαντικότερες σύγχρονες λογοτεχνικές φωνές της εποχής και του τόπου μας, ο Σωτάκης κατορθώνει μιλώντας για το σύγχρονο πρόβλημα να μεταθέτει ήρωα και πρόβλημα, εκτός χωροχρόνου. Πάντα θα την πατάμε και πάντα η ανθρώπινη ζωή μοιάζει, λες, υποθηκευμένη.

Με τον «Θάνατο των ανθρώπων» προ των εκδοτικών πυλών, ο συγγραφέας αναγνωρίζει όσον αφορά τη διαδικασία γραφής: «Είναι μια καθαρά προσωπική υπόθεση, συνεπώς είναι μοιραίο να υπάρχει, ωστόσο δεν μπορεί να καθοριστεί σε ένα γενικό πλαίσιο. Το πέρασμα από τη σύλληψη μιας ιδέας στην υλοποίησή της -στη συγγραφή, δηλαδή, ενός μυθιστορήματος, είναι μια μαγική διαδικασία, η οποία σαφώς δεν μπορεί να περιγραφεί με σαφήνεια. Ομως, όταν πλέον ο συγγραφέας έχει αποφασίσει τι θα γράψει, όταν το κείμενο έχει, εσωτερικά, αποκτήσει ένα σχήμα, όλα παίρνουν με έναν παράξενο τρόπο τον δρόμο τους».

Και εννοείται ότι υπάρχουν και οι συγγραφικές εμμονές: «Ηταν αυτές που έδωσαν σάρκα και οστά σε όλα σχεδόν τα βιβλία μου. Οι ήρωές μου είναι καθαρά εμμονικοί άνθρωποι, εν δυνάμει ψυχοπαθείς, εξαρτημένοι και ορμώμενοι, κατά κάποιο τρόπο, από τις εμμονές τους. Αισθάνομαι συμπάθεια και κάποια συγγένεια με τους εμμονικούς ανθρώπους, αφού είναι ανίκανοι -σχεδόν ανάπηροι- να διαχειριστούν τη ζωή τους και να δουν τον εαυτό τους βαλμένο σε ένα ισορροπημένο κοινωνικό περιβάλλον. Και αυτό είναι ένα γεγονός που μου προκαλεί συγκίνηση».

 

Καθιέρωση. «Ο άνθρωπος καλαμπόκι» είναι το βιβλίο που τον καθιέρωσε.

Καθιέρωση. «Ο άνθρωπος καλαμπόκι» είναι το βιβλίο που τον καθιέρωσε.

 

Με τον πιο αλλόκοτο τρόπο, αποκαλύπτει, γράφτηκε «Ο άνθρωπος καλαμπόκι». «Πριν από χρόνια, βρισκόμουν σε μια παράδοξη ψυχολογική κατάσταση, με αποτέλεσμα να καλώ άγνωστα τηλεφωνικά νούμερα ρωτώντας όσους απαντούσαν “Θες να φας καλαμποκάκι;”, γεγονός που τελικά εκμεταλλεύτηκα λογοτεχνικά, γράφοντας ένα ολόκληρο μυθιστόρημα, στηριζόμενο σε έναν ήρωα που ζει και αναπνέει για το καλαμπόκι».

Οσο για το πώς είναι για τον συγγραφέα όταν «έρχεται» η ιστορία, ο Δημήτρης μας λέει: «Είναι ανακουφιστικό, μιας και η μόνιμη ανησυχία μου είναι ποια ιδέα, ποια συγκεκριμένη έμπνευση θα γίνει αποδεκτή μέσα μου και τελικά θα μεταμορφωθεί σε ένα καινούριο βιβλίο. Ο “ερχομός” της ιστορίας είναι η έναρξη μιας κοπιαστικής, άλλα ηδονικής περιόδου συγγραφής, είναι το χρονικό, αλλά και το ψυχολογικό σημείο που γνωρίζει πλέον κανείς, ότι πρέπει να δημιουργήσει έναν λογοτεχνικό κόσμο».

 

Λεπτομέρεια. Η ιστορία, ενίοτε, μπορεί να βρίσκεται και στα πλήκτρα.

Λεπτομέρεια. Η ιστορία, ενίοτε, μπορεί να βρίσκεται και στα πλήκτρα.

 

Το καινούργιο του βιβλίο «Ο θάνατος των ανθρώπων», που θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Κέδρος, είναι ένα βιβλίο το οποίο πάρα τον μεγάλο του όγκο, «γράφτηκε γρήγορα, σε μια εποχή όπου συνειδητά “εγκλωβίστηκα” στον εαυτό μου για να γράψω», θα μας πει ο συγγραφέας. «Η μοναξιά που αισθανόμουν, θεωρώ ότι αντανακλάται στο κείμενο, όμως αυτός ήταν ο στόχος και η ατμόσφαιρα που ταιριάζει στο βιβλίο. Πρόκειται για την ιστορία ενός φανταστικού χωριού, του οποίου οι κάτοικοι, επί αιώνες, ζουν στη γαλήνη και την ευφορία, όμως ξαφνικά αυτή η ισορροπία διαταράσσεται από μία σειρά δυσάρεστων περιστατικών».

Και όσον αφορά τον χώρο και τον τρόπο για την ιστορία: «Η απουσία καθορισμένων, πραγματικών γεωγραφικών τόπων στα βιβλία μου είναι μια σημαντική παράμετρος της δουλειάς μου. Ακριβώς, όμως, αυτή η απουσία διαμορφώνει και τους κόσμους στους οποίους κινούνται οι ήρωες. Πάντα χρησιμοποιώ τις ιστορίες μου ως άλλοθι γι’ αυτό που θέλω να πω, συνεπώς ο τόπος είναι μια ασήμαντη, ενοχλητική, περίπου, λεπτομέρεια. Ο τρόπος, ωστόσο, είναι πολύ σημαντικός, ο τρόπος με τον οποίο θα γράψω τη συγκεκριμένη ιστορία, η οπτική γωνία που θα επιλέξω φανερώνει και την πρόθεση που έχω, δίνει το στίγμα μου».

 
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top