Fractal

Το θαυμαστό ταξίδι στο… άλλο Αϊβαλί

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

soloup_aivali_cover«Αϊβαλί», Soloup, εκδ «Κέδρος»

 

Αρκούντως παρεξηγημένα, πολλάκις λησμονημένα από το ευρύ κοινό και κατά συνέπεια τοποθετημένα στη χορεία των αναγνωσμάτων που ενδιαφέρουν μια μικρή, ευφάνταστη ομάδα, τα graphic novels στη χώρα μας (από χέρια Ελλήνων ή μη) λαμβάνουν μια «περιφερειακή» αναγνώριση.

Κοινώς: περιφέρονται στα πέριξ της ετήσιας εκδοτικής παραγωγής, ελπίζοντας να έρθουν σε επαφή με το μεγάλο κοινό που μπορεί να είναι εξοικειωμένο με τις γελοιογραφίες των εφημερίδων ή τα κόμικς, ωστόσο δεν μπορεί να κατανοήσει τη χρεία αυτού του είδους τέχνης σε ευρύτερο πλαίσιο.

Με εξαίρεση το επιδραστικό Logicomix που διέγραψε μια θαυμαστή εκδοτική πορεία, τόσο από άποψη πωλήσεων, όσο και συλλογής βραβείων, ελάχιστα παρόμοια (…τρανά) παραδείγματα μπορεί κανείς να μνημονεύσει. Φευ, αν το Persepolis της Marjane Satrapi ήταν… ελληνική εκδοχή, δεν θα είχε καταφέρει ποτέ να περάσει στο μεγάλο κοινό, άρα και να συγκινήσει με τις υποβλητικές εικόνες του. Ομοίως, συμβαίνει με το Palestine του Joe Sacco ή το Maus του Art Spiegelman. Όλα τούτα τα βιβλία έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, κυκλοφορούν στα βιβλιοπωλεία, μπορεί κανείς να συναντηθεί μαζί τους, αλλά έχω την εντύπωση πως το συναπάντημα δεν είναι διαρκές και ουσιαστικό.

Στην περίπτωση, όμως, του σκιτσογράφου Solοup (όσοι διαβάζουν την εφημερίδα «Το Ποντίκι» θα τον γνωρίζουν), έχω την εντύπωση πως τα πράγματα θα είναι τελείως διαφορετικά ως προς την αντιμετώπιση που θα τύχει το «Αϊβαλί». Πέραν του διάπυρου θέματος (αλησμόνητες πατρίδες, ξεριζωμός, μικρασιατική καταστροφή), ο Solοup δεν περιορίζεται στο ευλογοφανές της Ιστορίας, δεν αναπαριστά με τα εύμορφα σκίτσα του δραματικές σκηνές που λίγο έως πολύ είναι καταγεγραμμένες από βιβλία και φιλμ της εποχής ή έχουν περάσει από γενιά σε γενιά στο εθνικό υποσυνείδητο.

Το ταξίδι που έκανε μέχρι το Αϊβαλί μπορεί να κράτησε μόλις μια ημέρα, όπως σημειώνει στο τέλος του βιβλίου, ωστόσο αποτέλεσε ένα σημαντικό κομμάτι έρευνας, ανάγνωσης μιας «βαριάς» βιβλιογραφίας και μελέτης των ιστορικών και ανθρώπινων δεδομένων της εποχής.

Πέραν του καλλιτεχνικού σκέλους του βιβλίου, για το οποίο μόνο θαυμασμό μπορείς να εκφράσεις, το ουσιαστικό στην προσπάθεια του Soloup είναι ότι δεν εζήλωσε τα κλέη ενός ιστοριογράφου, αλλά ότι πάτησε στις πηγές, δροσίστηκε από αυτές για να κάνει τη δική του καταβύθιση σε χρόνο και χώρο. Ο Soloup, άλλως πως Αντώνης Νικολόπουλος, συνομιλεί με τον Φώτη Κόντογλου, τον Ηλία Βενέζη, την Αγάπη Βενέζη – Μολυβιάτη κι έναν Τούρκο, τον Αχμέτ Γιορουλμάζ. Είναι οι αφηγητές του, συμπορεύεται μαζί τους, ανασαίνει μαζί τους, ακούει τι έχουν να του πουν και αποτυπώνει τις μνήμες, τις διηγήσεις και τις ιστορίες με τρόπο που ποικίλει από κεφάλαιο σε κεφάλαιο. Από τα αγιογραφικά μοτίβα, έως τον απεικονιστικό ρεαλισμό, το «Αϊβαλί» είναι μια έκπληξη που σε μεταφέρει από σελίδα σε σελίδα σε μια άλλη εποχή με τρόπο αφοπλιστικά αβίαστο. Κάπως έτσι δεν συμβαίνει με το όμορφα ταξίδια;

Έχοντας ως σκευή προηγούμενα βιβλία που κινούνταν τριγύρω από το χώρο του underground, στο «Αϊβαλί», ο Αντώνης Νικολόπουλος, προεκτείνει την τεχνική του, εμβαθύνει το βλέμμα του, μετατρέπει τα σκίτσα σε λόγο και το λόγο σε παλλόμενες σχεδιαστικές γραμμές. Η έκδοση είναι εξαίσια, ο Κέδρος έκανε άριστη δουλειά, το αποτέλεσμα επέχει τη θέση μαρτυρίας, οδοιπορικού ή μιας άλλης ανάγνωσης της Ιστορίας. Υπό αυτή την έννοια μπορούμε άνετα να μιλάμε για ένα από τα σημαντικότερα εκδοτικά επιτεύγματα της χρονιάς που φεύγει. Ίσως, δε, να αποτελέσει το έναυσμα να περάσουν τα graphic novels αυτού του είδους από την περίκλειστη ζώνη του περιθωρίου, στην κεντρική σκηνή των αναγνωστικών προτιμήσεών μας,

 

soloup_aivali_cover

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top