Fractal

Για την παράσταση «ΣΟΚ» στο studio Κυψέλης

Γράφει η Ελένη Αναγνωστοπούλου //

 

 

Φρου φρου και αρώματα, καπνοί και παντός είδους δαγκώματα. Το «Σοκ» του Γιώργου Σκούρτη είναι ένας λίβελλος που στρέφεται κατά της ανθρωποφαγίας, κυριολεκτικής και μεταφορικής… «Σοκ» στο Studio Κυψέλης.

 

 

Στις 25/11/2018 διεξήχθη η επίσημη πρεμιέρα, του τελευταίου έργου του Γιώργου Σκούρτη, με τίτλο: «Σοκ» στο Studio Κυψέλης. Οι συντελεστές ήταν ιδιαίτερα συγκινημένοι καθ’ότι ο συγγραφέας του έργου απεβίωσε μια εβδομάδα πριν, για αυτό και η πρεμιέρα ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του. Μας άφησε μια τεράστια παρακαταθήκη αναφορικά με τα νεοελληνικά γράμματα. Ο Γιώργος Σκούρτης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο τέχνης Καρόλου Κουν το 1970 με το θεατρικό έργο: Οι νταντάδες. Οι νταντάδες χαρακτηρίστηκαν έργο σταθμός για τη σύγχρονη νεοελληνική δραματουργία. Ακολούθησαν: οι Μουσικοί, οι Εκτελεστές, οι Ηθοποιοί, Κομμάτια και θρύψαλα, Ο Καραγκιόζης παρά λίγο Βεζύρης, Απεργία, Το θρίλερ του έρωτα, η άπαιχτη ακόμα ιστορική τριλογία: Η δίκη του Σωκράτη, η κωμωδία του βασιλιά Ιουγούρθα, Υπόθεση Κ.Κ, Εφιάλτες κ.ά. Τα έργα αυτά, μαζί με τα πεζογραφήματα του: Μπαρμπα- Τζωρτζ, Αυτά και άλλα πολλά, Ιστορίες με πολλά στρας, Το χειρόγραφο της Ρωξάνης, Το συμπόσιο της Σελήνης, Πήδημα θανάτου, Ο κίλερ, Αυτός ο μπάτσος, δημιούργησαν «τομή» στο ελληνικό θεατρικό και λογοτεχνικό πεδίο.

Το Σοκ είναι ένα έργο πρώτα πρώτα, εκπλήξεων. Ως ανάγνωσμα μοιάζει με συνθετικό κολλάζ διαφόρων φαινομενικά ασύνδετων στιγμών που όμως ο συνδυασμός τους μας οδηγεί σταθερά στο κεντρικό νόημα: ο άνθρωπος λειτουργεί σαν μαριονετόκουκλα. Κατευθυνόμενος από εξωλογικές δυνάμεις, έχει ξεπεράσει το στάδιο της μεμψιμοιρίας και οδεύει στην ολοκληρωτική παρακμή του. Οι συμπεριφορές των ανθρώπων στο Σοκ θυμίζουν το αυτοκίνητο που έχει βαλτώσει. Μαρσάρει ολοένα αυξανόμενα, χωρίς ωστόσο να μπορεί να ξεκολλήσει. (…) Ο Διονύσης Τσακνής έγραψε κάποτε το: Φτιάξε καρδιά μου το δικό σου παραμύθι. Μιλούσε λοιπόν για ανθρώπους που ψάχνουν το κουκί και το ρεβύθι στο τέλμα αυτό που βυθίζονται. Και οι ήρωες ή μάλλον καλύτερα να τους ονομάσουμε αντιήρωες, ψάχνουν να δημιουργήσουν το δικό τους παραμύθι, ψάχνοντας επί της ουσίας να κατασκευάσουν τη δική τους ελπίδα απέναντι στο ζοφερό και άθλιο γίγνεσθαι της πραγματικότητας. Ο Γιώργος Λιβανός έχει αποδείξει σταθερά ότι είναι αξιόλογος στη δουλειά του. Σκηνοθετεί το Σοκ προσεγγίζοντας το από κινηματογραφική σκοπιά. Οι σύντομες σκηνές, διαδέχονται η μια την άλλη, και μας κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον, όσον αφορά το τι θα επακολουθήσει. Ως σκηνοθέτης, ο κύριος Λιβανός, μεταφέρει τον κυνικό ρεαλισμό του Γιώργου Σκούρτη επί σκηνής, προσθέτοντας έναν αέρα νουάρ. Συγκεκριμένα, επιλέγει να υποφωτίσει τις σκηνές, ούτως ώστε να εντείνει το μυστηριακό κλίμα που πρεσβεύει το κείμενο. Θεωρώ έξυπνη την κίνηση του, να μας κάνει να βλέπουμε θολά τα τεκταινόμενα γιατί θέλει να δείξει με αυτό τον τρόπο, την αστάθεια της ρευστότητας.

 

Μίλησα προηγουμένως για τους αντιήρωες. Ενόσω παρακολουθούσα την παράσταση και αργότερα που πήρα στα χέρια μου το κείμενο, κατέληξα σε αυτό το συμπέρασμα και θα εξηγήσω αμέσως γιατί. Πρόκειται για ανθρώπους της διπλανής πόρτας, οι οποίοι κινούνται αέναα στο χώρο, στερούμενοι σκοπού και νοήματος. Παραδομένοι πλήρως στα κατώτερα ένστικτα τους, επισπεύδουν το θάνατο τους σε πολυεπίπεδη μορφή: φυσικό, ψυχολογικό, υπαρξιακό, πνευματικό. Οι αντιήρωες λοιπόν βιώνουν φάση αποσύνθεσης, κατακερματίζουν και κατακερματίζονται. Ίσως αυτό να πρέπει να τελεστεί, να είναι μια απαραίτητη διεργασία για να φτάσουν στην κάθαρση τους. Εύλογα, ο Γιώργος Σκούρτης έχει συνθέσει τις προσωπικές τραγωδίες αυτών των ανθρώπων. Πέφτουν, πέφτουν, πέφτουν με σκοπό κάποια στιγμή να αντικρύσουν το λαμπερό φως. Αυτό ζητούν και αυτό επιδιώκουν. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Σκούρτης τσακίζει. Είναι κοφτή, σύντομη και σχεδόν επιτακτική. Δεν σου αφήνει περιθώρια να απορήσεις ή να αναρωτηθείς γι’ αυτό που βλέπεις. Τη γλώσσα αυτή, την πλαισιώνουν παράλληλοι μονόλογοι που μοιάζουν περισσότερο με σπαράγματα… Κραυγάζουν οι άνθρωποι αγωνιωδώς, τη δική τους απελπισία. Στο παιχνίδι, μπαίνει ο έρωτας και το χρήμα, δύο παράγοντες που διαμορφώνουν τις εκάστοτε ενέργειες. Αυτό είναι το Σοκ του Γιώργου Σκούρτη: μας βυθίζει στους σκοτεινότερους λαβυρίνθους της ανθρώπινης ψυχής. Ξέρεις γιατί σοκάρεσαι; Σοκάρεσαι γιατί μοιάζεις με το θηρίο. Για την ακρίβεια, δεν αρχίζεις απλώς να του μοιάζεις, αντικρίζεις τη θηριώδη ολότητα σου. Σοκάρεσαι διότι επιτρέπεις να ζεις σε μια διαρκή προσωπική και κοσμική καταστροφή. Ο θίασος των Θεατρίνων Θεατές εντυπωσιάζει με την υποκριτική του δεινότητα. Ερμηνεύει αληθοφανώς, ανθρώπους ανδρείκελα, σκιές των αλλοτινών εαυτών τους. Το Σοκ είναι ένας ύμνος των ζωντανών νεκρών, άκρως επίκαιρος για τα δεδομένα της εποχής μας. Το σκηνικό της Δέσποινας Βολίδη περιβάλλεται από ασπρόμαυρο χρώμα, υποδηλώνοντας τα δύο άκρα. Συγκεκριμένα, η μακέτα απεικονίζει μια χαοτική- νευρωτική ασπρόμαυρη μεγαλούπολη περικυκλωμένη από γκράφιτι. Οι χορογραφίες του Σίμωνα Πάτροκλου είναι καλλιτεχνικές δημιουργίες. Οι ηθοποιοί κινούνται σε ρυθμούς anything goes προκειμένου να μας δείξουν ότι ο άνθρωπος έχει χάσει το δρόμο του και κινείται κάπως αλλοπρόσαλλα, κάπως χαοτικά.

 

Video trailer παράστασης:

 

Ολοκληρώνοντας την πραγμάτευση μου, διαπιστώνω ότι το Σοκ είναι ένα κοινωνικοπολιτικό έργο για λίγους. Ένα έργο τρόπον τινά «ενοχλητικό» που φτάνει στο σημείο να εξηγεί γιατί στην εποχή μας χάθηκαν τα αισθήματα και ο σεβασμός. Εγώ τουλάχιστον, το ταυτοποιώ και το συσχετίζω με την εποχή της ανθρωπιστικής κρίσης και της ηθικής σήψης που βιώνουμε ως κοινωνία. Ο Γιώργος Σκούρτης κατέγραψε απλά τη μιζέρια και την κατάντια του νεοέλληνα και μας την έδωσε κατά πρόσωπο ωσάν γροθιά.

 

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top