Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η Βαρκελώνη σήμερα
07/06/2017, 1:43 μμ

Η Βαρκελώνη σήμερα

Γράφει ο Γρηγόρης Αζαριάδης // *

 

Αλίθια Χιμένεθ Μπάρτλετ «Σκοτεινή καρδιά της Βαρκελώνης», Μετάφραση: Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 388

 

Η Alicia Giménez Bartlett (Αλίθια Χιμένεθ Μπάρτλετ, 1951) είναι η νούμερο ένα συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας της Ισπανίας. Η σειρά βιβλίων της με την επιθεωρήτρια Πέτρα Ντελικάδο αριθμεί δέκα τίτλους, οι οποίοι έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δεκαπέντε γλώσσες σε όλο τον κόσμο, και υπερβαίνει τα 3 εκατομμύρια αντίτυπα σε πωλήσεις, χαρίζοντάς της μια πληθώρα λογοτεχνικών βραβείων. Μεταξύ άλλων, το Women Fiction Festival de Matera Award (Ιταλία) για όλα τα βιβλία της σειράς Πέτρα Ντελικάδο (2006), το Grinzane Cavour (Noir), το Βραβείο Καλύτερου Ξένου Μυθιστορήματος, για το βιβλίο Ένα καράβι φορτωμένο ρύζι (2006), το Raymond Chandler (2008), το Internazionale Fregene (2009) και το βραβείο Pepe Carvalho (2015). Τον Οκτώβριο του 2015 η Μπάρτλετ με το βιβλίο της Άντρες γυμνοί κέρδισε το Βραβείο Planeta, το μεγαλύτερο λογοτεχνικό βραβείο της Ισπανίας.

H  «Σκοτεινή καρδιά της Βαρκελώνης» (εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, σε μετάφραση Αγγελικής Βασιλάκου και επιμέλεια Κώστα Σίμου, σελίδες 388) είναι μιά ακόμη περιπέτεια της επιθεωρήτριας Πέτρα Ντελικάδο και του αχώριστου συνεργάτη της Φερμίν Γκαρθόν. Όλα ξεκινούν όταν  ένας άντρας βρίσκεται νεκρός σε ένα παγκάκι του πάρκου της Σιουδαδέλα, στη Βαρκελώνη. Κανένα στοιχείο πάνω του δεν είναι δυνατό να προσδιορίσει την ταυτότητά του. Οι ενδείξεις που έχουν στα χέρια τους η Ντελικάδο κι ο Γκαρθόν «δείχνουν» τις συμμορίες των σκίνχεντ: Αυτόπτης μάρτυρας τους είδε να ξυλοκοπούν ανελέητα το θύμα. Η ιατροδικαστίνα όμως διαφωνεί: Κανένας ξυλοδαρμός∙ το θύμα φέρει τραύμα από σφαίρα. Και αυτή είναι η αρχή του μυστηρίου…

Η προσπάθεια μέχρι να εντοπίσουν την ταυτότητα του θύματος είναι μακρά και αγωνιώδης. Και στην συνέχεια θα ακολουθήσει και δεύτερη δολοφονία, που θα αποδειχθεί στενά συνδεδεμένη με το πρώτο θύμα. Στην διαδικασία εξιχνίασης, η κάμερα καταγραφής των γεγονότων θα ανοίξει το πλάνο … σαν ευρυγώνιος φακός. Στην οθόνη που εξελίσσεται η πλοκή, αρχίζουν και εμφανίζονται εικόνες από το μακρυνό φόντο. Το δράμα των αστέγων, που ταλανίζει όχι μόνο την Βαρκελώνη αλλά και πολλές Ευρωπαικές μεγαλουπόλεις, αναδύεται σε όλη του την μεγαλοπρέπεια. Και παράλληλα, περιγράφεται σκληρά ένα ζοφερός κύκλος επιχειρηματιών, που λειτουργεί κάτω από ένα μανδύα φιλανθρωπικών οργανώσεων με υποτιθέμενο στόχο την ανακούφιση των αναξιοπαθούντων συμπολιτών τους. Αλλά, ο πραγματικός τους σκοπός είναι μέσω αυτών των οργανώσεων, να μεγιστοποιήσουν τις δυνατότητες φοροδιαφυγής. Κι όταν αισθανθούν ότι οι «επιχειρήσεις» που έχουν στήσει απειλούνται δεν διστάζουν να φτάσουν στα άκρα …μέχρι και την δολοφονία. Οικογενειακά μυστικά έρχονται στην επιφάνεια κι οι σχέσεις τινάζονται στον αέρα.

Όσο οι έρευνες συνεχίζονται, τόσο οι δύο αστυνομικοί ερευνητές βυθίζονται σε μια αγωνιώδη περιήγηση στον σκοτεινό κόσμο των ανέργων, των αστέγων και των χωρίς χαρτιά μεταναστών και ενδύονται τον ρόλο του ξεναγού σε έναν κόσμο όπου τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται, κι ο φόβος βρίσκει τον δρόμο να τρυπώσει στην καρδιά. Χαμένοι άνθρωποι, βασανισμένες προσωπικότητες, κατεστραμένες ζωές. Ένας επιθανάτιος ρόγχος μιάς κοινωνίας που πλησιάζει επικίνδυνα τα όρια της αποσύνθεσης.

Μία από τις σημαντικότερους παραμέτρους του Μεσογειακού νουάρ είναι ο συνδυασμός των σημαντικών κοινωνικών προβλημάτων με την έντονη αστυνομική πλοκή. Κι αυτό είναι κάτι που η Bartlett ακολουθεί υποδειγματικά. Το τεράστιο πρόβλημα των αστέγων παρουσιάζεται με σκληρό και απόλυτα ρεαλιστικό τρόπο. Ο πίνακας ζωγραφίζεται με έντονα σκούρα χρώματα. Σχεδόν μαύρα. Η εκμετάλλευση που υφίστανται οι άνθρωποι που ψάχνουν να επιβιώσουν γιά μιά ακόμη μέρα το ίδιο απάνθρωπη. Ο ύποπτος ρόλος των διάφορων φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Όλα αυτά αποτελούν τον κεντρικό πυρήνα της αφήγησης. Κι η αστυνομική πλοκή, απόλυτα πιστός σύντροφος, ακολουθεί παράλληλη πορεία, χωρίς ποτέ να χάνεται η ισορροπία ανάμεσα στους δύο πόλους της ιστορίας.

 

Alicia Giménez Bartlett

 

Με δεδομένο το ζοφερό κλίμα, που απλώνεται απειλητικό πάνω από τις ζωές των αστέγων και εκπέμπει τα πλέον απαισιόδοξα συναισθήματα στον αναγνώστη, η συγγραφεύς προσπαθεί παράλληλα και ομολογουμένως καταφέρνει σε μεγάλο βαθμό να επιτύχει να δημιουργήσει ένα περιβάλλον, που θα μπορέσει να αναστρέψει λίγο την κατάσταση με την αναφορά στην προσωπική ζωή των δύο κεντρικών χαρακτήρων. Όντως, η Πέτρα Ντελικάδο είναι από τις επιτυχέστερες γυναίκες αστυνομικούς της Ευρωπαικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Πληθωρική, πομπώδης, αποφασιστική μέχρι σημείου επιθετικότητας, αλλά ταυτόχρονα συναισθηματικά ανασφαλής και ευάλωτη, παλεύει να φέρει σε κάποια αρμονία την προσωπική της ζωή και παρασύρεται εύκολα σε μιά σχέση γεμάτη ένταση και πάθος. Ο Γκαρθόν, ένας συνεπής και έντιμος υπαστυνόμος, στέκεται δίπλα της σαν πιστός συνεργάτης και φίλος, έχοντας κι αυτός να αντιμετωπίσει το θέμα με τον ομοφυλόφιλο γιό του, που υπερβαίνει τα όρια του συντηρητικού μέσου Ισπανού. Η σχέση Ντελικάδο και Γκαρθόν αποτελεί ένα από τα ισχυρά ατού του μυθιστορήματος. Χιούμορ, επιθέσεις εναντίον αλλήλων με χτυπήματα κάτω από την μέση (κάποιες φορές οφείλω να παρατηρήσω σε κουραστικά επαναλαμβανόμενο βαθμό), αλλά παράλληλα και απόλυτη έκφραση ανιδιοτελούς φιλίας και συντροφικότητας.

Το ύφος της Bartlett είναι ζεστό, αυθεντικό, οικείο…Με δυό λόγια γνήσια μεσογειακό. Αγαπάει τους ήρωες της. Οικοδομεί με υπομονή και επιμονή τους δευτερεύοντες χαρακτήρες. Γνωρίζει σε μεγάλο βάθος την χώρα της και τα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Ανατέμνει την σημερινή κατάσταση της Βαρκελώνης με ενάργεια. Αναδεικνύει τα σοβαρά θέματα με απόλυτα ρεαλιστικό τρόπο. Και εμμέσως, πλην σαφώς, παίρνει θέση. Με δεδομένη όμως την καταγωγή της και τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην Ισπανία, αφήνει μιά ρωγμή αισιοδοξίας. Όπως άλλωστε εκφράζουν κι οι δύο κεντρικοί της χαρακτήρες. Όσο σκληρό κι αν είναι το θέμα που πραγματεύεται, όσο κι αν κάποιοι φλερτάρουν με την κατάθλιψη, ο τρόπος που το αντιμετωπίζει η συγγραφέας δεν παύει να είναι βαθειά ανθρώπινος. Στο σημείο αυτό, πιστεύω ότι έγκειται και μιά σημαντική διαφορά της Μεσογειακής από την Σκανδιναβική σχολή αστυνομικού μυθιστορήματος.

Η Bartlett θεωρείται από τους εκλεκτότερους εκπρόσωπους του σύγχρονου Μεσογειακού αστυνομικού μυθιστορήματος και από πολλούς απ’ευθείας απόγονος του σπουδαίου Manuel Vasqeuz Montalban. Προσωπική μου άποψη είναι ότι το φορτίο είναι λίγο βαρύ. Αλλά, δεν μπορώ να μην σημειώσω ότι πρόκειται γιά μιάαπό τις κορυφαίες συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ισπανία και ότι το δίδυμο Ντελικάδο-Γκαρθόν από τα απολαυστικότερα, που έχω συναντήσει τα δυό τελευταία χρόνια.

 

 

* Ο Γρηγόρης Αζαριάδης είναι συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων και μέλος της ΕΛΣΑΛ (Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας). Έργα του οι «Παλιοί λογαριασμοί» 2013, «Η τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου» 2014 και «Το μοτίβο του δολοφόνου» 2015 (και τα τρία από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη).

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top