Σημειώσεις κοριτσιών… στο περιθώριο της ιστορίας
Γράφει η Αγγελική Λάλου //
Πάντα μου άρεσαν οι αφηγήσεις που έχουν έντονο το προσωπικό στοιχείο. Που ο ήρωας είναι ο βασικός αφηγητής. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν βρίσκεται σε νεανική ηλικία ή τον βλέπουμε σιγά σιγά να μεγαλώνει μέσα στις σελίδες του βιβλίου. Αυτές τις μέρες με κέρδισαν δύο κορίτσια ηρωίδες, τόσο διαφορετικές η καθεμία, αλλά με την ίδια αγωνία στη φωνή, να ανακαλύψουν την ταυτότητά τους.
Στο πρώτο βιβλίο, ο συγγραφέας είναι άντρας και αυτό πρόκειται για το κύκνειο άσμα του, το οποίο το έγραψε ενώ ήταν βαριά άρρωστος, λίγο πριν πεθάνει. Η ηρωίδα του, στην τρυφερή ηλικία των 14, το σκάει από ένα ίδρυμα ψυχικής υγείας και αρχίζει ένα ταξίδι δρόμου, μια περιπλάνηση προς την ελευθερία. Τα πρόσωπα που θα συναντήσει στη διαδρομή αυτή, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, δεν μπορούν να της χαρίσουν την ελευθερία και γι’ αυτό σύντομα τα αφήνει πίσω, ή την αφήνουν πίσω, για να μην της τη στερήσουν. Παρά τους ανθρώπους που θα βρεθούν στο πέρασμά της, η περιήγησή της είναι κυρίως εσωτερική, τα περισσότερα χιλιόμετρα τα διανύει μέσα της. Ο εξωτερικός χώρος δεν έχει τόση σημασία, οι λέξεις ακούγονται περισσότερο στη σιωπή. Από την αρχή ως το τέλος του βιβλίου, ο μεγαλύτερος σύμμαχος είναι το ημερολόγιό της. Ένα απλό σημειωματάριο, στις σελίδες του οποίου επιλέγει να κρατήσει κάποια από τα στιγμιότυπα της πορείας της. Γράφει ίσως για να μην ξεχάσει, ίσως γιατί η απώλεια μνήμης, πολλές φορές, μας οδηγεί στην απώλεια εαυτού. Μικρά καρέ από μια ταινία δρόμου, μια ταινία μικρού μήκους, με πλάνα ερασιτεχνικά, με ερμηνείες ωστόσο αυθεντικές, βλέμμα διεισδυτικό, και λόγια σταράτα που μιλάνε απευθείας στην καρδιά, όπως και ο κοφτός, σχεδόν ποιητικός λόγος του συγγραφέα. Ο Wolfgang Herrndorf στο «Εικόνες της μεγάλης σου αγάπης» (σε μετάφραση κι επίμετρο του Απόστολου Στραγαλινού, από τις εκδόσεις Κριτική) καταφέρνει να μετουσιώσει σε λόγο την ανάγκη κάθε ανθρώπου να επιλέγει πώς να ζει αλλά και πώς να φεύγει από τη ζωή.
Στο δεύτερο βιβλίο, η συγγραφέας είναι γυναίκα και αυτό ουσιαστικά είναι το πρώτο της λογοτεχνικό βιβλίο, αρκετά βιογραφικό και αυτοαναφορικό. Συναντάμε την ηρωίδα της σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους – στην παιδική ηλικία, στην εφηβεία και στην ενηλικίωση. Μεγαλώνει στο ίδιο σπίτι, μια οικογενειακή έπαυλη, στις όχθες του Νείλου, το σπίτι μεγαλώνει, αλλάζει, ζει τις αλλαγές που διατρέχουν τις διαταραγμένες δεκαετίες που αναφέρονται συμπυκνωμένα στο βιβλίο. Η ιστορία της οικογένειάς της σε αντιπαραβολή με την ιστορία του τόπου της. Κι η ίδια προσπαθεί μέσα από την μία ιστορία να καταλάβει την άλλη. Τη σχέση της με τα μέλη της οικογένειάς της. Τη σχέση της με τους συμπολίτες της. Τη σχέση της με τους ξένους που παρακολουθούν με άλλο βλέμμα το ρου της ιστορίας. Με τους δικούς της που φεύγουν στο εξωτερικό και προτιμούν να ζήσουν τις εξελίξεις της ιστορίας σε απόσταση ασφαλείας. Όπως και στο πρώτο βιβλίο, κι εδώ, οι σημειώσεις της ηρωίδας παίζουν σημαντικό ρόλο. Χρησιμοποιεί τις σημειώσεις μιας ζωής για να φτιάξει ένα σενάριο, προσπαθεί να καταλάβει αν νιώθει θυμό, αν πρέπει να νιώθει θυμό, κι αν ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο ή όχι. Ο λόγος που διάλεξα να αναφερθώ στα δύο βιβλία αυτά μαζί, είναι γιατί νιώθω πως κι εδώ η συγγραφέας καταπιάνεται με το θέμα της μνήμης, ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε τα γεγονότα, αλλά και ότι είναι αλήθεια πως η ιστορία κάθε φορά γράφεται ανάλογα με το σε ποια πλευρά ανήκεις όταν ζεις ή όταν εξιστορείς τα γεγονότα. Η ιστορία για την Yasmine El Rashidi δεν έχει τελειώσει, όπως δεν μπορεί να τελειώσει η ιστορία μιας χώρας, γίνεται η ίδια κομμάτι της, και με το «Χρονικό ενός τελευταίου καλοκαιριού» (σε μετάφραση Μαρίας Αγγελίδου, από τις εκδόσεις Κριτική) καταφέρνει να μας κάνει κοινωνούς αυτής της ιστορίας, να τη δούμε μέσα από την οπτική ενός κοριτσιού που μεγαλώνει αλλά και να ενδιαφερθούμε στη συνέχεια να μάθουμε ίσως περισσότερα για την ιστορία της κοντινής Αιγύπτου.
Δύο ηρωίδες που ξεχώρισα και τις οποίες θα γυρίζω να επισκέπτομαι, έστω στη μνήμη, όπως γυρνάμε και θυμόμαστε μακρινούς μας φίλους.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
«Χωρίς αποσιωποίηση» – Joyce Mansour
07/11/2018, 11:12 πμ -
Σμιλεύοντας λέξεις
17/10/2018, 1:06 πμ -
Χωρίς αποσιωποίηση – Αλεχάντρα Πισαρνίκ
09/10/2018, 9:30 μμ -
«Χωρίς αποσιωποίηση»: Aφιέρωμα σε 8 σπουδαίες ποιητικές φωνές
26/09/2018, 12:20 πμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
2ο Μέρος – ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 1944: Η «παράφρων» επιχείρηση για την ανατίναξη του αγγλικού στρατηγείου στη Μ. Βρετάνια
του Τάκη Κατσιμάρδου // Χριστούγεννα του 1944 στην Αθήνα δεν ξέρεις πoιoς ζει και ποιος πεθαίνει, ενώ η τραγωδία των Δεκεμβριανών κορυφώνεται. Οι Αγγλοι είναι βέβαιοι για τη στρατιωτική νίκη τους και ο Παπανδρέου για την επιβολή της “τάξης”
Περισσότερα -
Η θετική πλευρά των ανθρώπων
Γράφει η Κατερίνα Καριζώνη // Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης «Η λιτανεία», εκδ. Στοχαστής 2016 Ένα τρυφερό αφήγημα με τον τίτλο «Λιτανεία» μας έδωσε πάλι ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης. Τόπος η Άρτα που συνήθως πρωταγωνιστεί στα περισσότερα βιβλία του, θέμα ο έρωτας
Περισσότερα -
✔ Μαρία Κουγιουμτζή: «Ακόμα και τα ανθρώπινα τέρατα χρειάζονται ένα χάδι στοργής»
Συνέντευξη στη Γεωργία Χάρδα // * Η Μαρία Κουγιουμτζή μιλάει στο Fractal για το νέο της βιβλίο με τίτλο «Forever» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Η συγγραφέας αναφέρεται στη δύναμη των αντιθέσεων και τη διαρκή πάλη ανάμεσα στο καλό
Περισσότερα -
Μάκης Μάτσας – «Πίσω από την μαρκίζα»
Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα // «Μια προσωπική μαρτυρία του Μάκη Μάτσα μετά από 40 χρόνια όπως τα έζησε μέσα από την Ελληνική Μουσική». «Ξεκινώντας από τον Μίνω συνεχίζοντας με τον Μάκη και προχωρώντας σήμερα στην Τρίτη γενιά με την
Περισσότερα -
Ποίημα: “Σπίτι μου εσύ”
Της Ελένης Θ. Π. Λουκά // Σπίτι μου εσύ Ήταν μικρό ήταν παλιό το φτωχικό μας πάνω στο πράσινο βουνό όλο το βιός μας μιας μυγδαλιάς λευκά τα άνθη στην αυλή του καλούν την άνοιξη
Περισσότερα -
Σε καινούργιους μετεκλογικούς ατραπούς και συνεργασίες
Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη // Τώρα που τα φώτα της πρώτης εκλογικής αναμέτρησης έπεσαν, δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα και επήλθε σχετική πολιτική και κοινωνική ηρεμία, παρακολουθούμε τα στελέχη και τους οπαδούς των χαμένων σε σχετική απογοήτευση. Όμως, ποιοι ήταν τελικά
Περισσότερα -
✔ Ελένη Χωρεάνθη: Περί Ποίησης
Eπιμέλεια – συνέντευξη: Ελένη Γκίκα // «Η μεγάλη ποίηση είναι προϊόν ασκητικού βίου και συνταρακτικών γεγονότων, όπως: έρωτας, θάνατος, πόλεμος…» Κατ’ εξοχήν ποιήτρια και στα πεζά της, τα παιδικά της, τα ιστορικά της, ακόμα και στα
Περισσότερα
