Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / “Αχ! Εσένα που θα μπορούσα ν’ αγαπήσω, και το ‘ξερες”.
26/08/2015, 3:14 πμ

“Αχ! Εσένα που θα μπορούσα ν’ αγαπήσω, και το ‘ξερες”.

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

“Η επιστροφή του Νετσάγιεφ”, Χόρχε Σεμπρούν, εκδ. Εξάντας

 

Το βιβλίο μπορεί να γράφτηκε και να κυκλοφόρησε πριν από 20 και χρόνια, στη χώρα μας όμως άργησε να γίνει επίκαιρο. Εκείνο που το χαρακτηρίζει σαν είδος είναι η λέξη μυθιστόρημα. Πρόκειται όμως παρ’ όλη την μυθιστορηματική αστυνομική πλοκή του, τελικά, για δοκίμιο. Ένα δοκίμιο επάνω στην Τρομοκρατία και στην επανάσταση. Στην “πλανημένη” αριστερά και τον έρωτα έτσι όπως παραπαίει ανάμεσα στη νομιμότητα και την παρανομία. Διότι ο θάνατος είναι συνυφασμένος με τον έρωτα και σε καιρούς τεταμένους, είναι αυτά τα δυο που κινούνται σε τεντωμένο σκοινί.

Μαζί με το νόημα της ζωής και με την ηθική της. Που αμφισβητείται, ανατρέπεται, αλλάζει όψη όποτε ο Νετσάγιεφ επιστρέφει. Εξάλλου για κάποιους μπορεί και να μην έφυγε ποτέ.

Ο Χόρχε Σεμπρούν με ένα γοητευτικό, γοητευτικότατο τρόπο – κινούμενος ανάμεσα στο ψυχολογικό, πολιτικό θρίλερ και το αστυνομικό, ερωτικό δράμα- σκιαγραφεί τελικά το σημερινό αλλά και το αεί υπάρχον πρόσωπο του τρομοκράτη. Μέσα σε 380 σελίδες διανθισμένες με πολιτικά κείμενα, ποιητικά και λογοτεχνικά αποσπάσματα, φρουδικές αναφορές, σελίδες από την επικαιρότητα και ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν στον τροχό της ιστορίας.

Τελειώνοντας αυτό το βιβλίο θα στείλετε πολλούς από τους θαμώνες των τηλεοπτικών παραθύρων ως αδιάβαστους στα σπίτια τους.

 

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΝΕΤΣΑΓΙΕΦ

“Ήταν πέντε νέοι κι όλοι τους περνούσαν την άσχημη ηλικία, δηλαδή ανάμεσα στα είκοσι με είκοσι τέσσερα’ το μέλλον τους διαγραφόταν θολό σαν μια έρημος γεμάτη αντικατοπτρισμούς, παγίδες κι απέραντη μοναξιά”.

“… παρακινείστε τέσσερα μέλη της ομάδας να σκοτώσουν τον πέμπτο με την αιτιολογία ότι τους εξαπατά’ ο φόνος θα τους ενώσει…”

Με μότο- δάνεια από την “Συνωμοσία” του Πολ Νιζάν (το πρώτο) και τους “Δαιμονισμένους” του Ντοστογιέφσκι (το δεύτερο), επάνω στα οποία πλέκεται κατόπιν και ο καμβάς της ιστορίας, ο Χόρχε Σεμπρούν μιλά για την ιστορία μιας σύγχρονης τρομοκρατικής ομάδας, πραγματοποιώντας ταυτοχρόνως αναφορές στις ρίζες και στις αρχές της.

Με την μέθοδο των συνειρμών και διαρκή φλας μπακ, ο συγγραφέας μας εισάγει στην ιστορία του λίγο πριν από το τέλος της.

Ο Ντανιέλ Λορανσόν – γνωστός με το παρατσούκλι Νετσάφιεφ- μέλος μιας παλιάς αριστερίστικης οργάνωσης που είχε προσχωρήσει στην ένοπλη πάλη και τον οποίο όλοι θεωρούσαν νεκρό, επιστρέφει μετά από 12 χρόνια.

Οι παλιοί σύντροφοί του που τον είχαν καταδικάσει σε θάνατο επειδή εκείνος επέμενε στην ένοπλη πάλη κι εκείνοι στην κοινωνική επανένταξή τους, είχαν τελικά με μεγάλη κοινωνική επιτυχία επανενταχτεί.

Οι ρήσεις του Σεργκέι Νετσάγιεφ για την τρομοκρατία είχαν για τους περισσότερους σχεδόν ξεχαστεί. Εντούτοις “ο επαναστάτης” – για τον Ντανιέλ Λορανσόν εξακολουθούσε να είναι- “ένας χαμένος άνθρωπος”. Και να μην έχει “προσωπικά συμφέροντα ούτε προσωπικούς στόχους ούτε συναισθήματα ούτε συνήθειες ούτε αγαθά. Δεν έχει καν όνομα. Όλα σ’ αυτόν έχουν απορροφηθεί από ένα και μοναδικό και αποκλειστικό συμφέρον, από μια και μόνη σκέψη, από ένα και μόνο πάθος, δηλαδή την επανάσταση”.

 

128934α

 

Και έτσι ο αναγνώστης θα παρακολουθήσει με κομμένη την ανάσα μια σειρά από παρακολουθήσεις, απόπειρες και δολοφονίες, έχοντας την ταυτόχρονη δυνατότητα να γνωρίσει τα γιατί και τα επειδή. Να βάλει το μάτι του στο παρελθόν των ηρώων, να ακουμπήσει το χέρι του στις παλιές αλλά ακόμα αιμάσσουσες πληγές του. Να παρακολουθήσει μέσα από μια σειρά κείμενα όλο το ιδεολογικό υπόβαθρο και τις πολιτικές αναφορές, να τις δει να αλλάζουν, να τροποποιούνται, να αυτοαναιρούνται και να καταρρίπτονται, τελικά. Διότι “ο λαός, στο όνομα του οποίου προσποιούνται ότι ενεργούν, δεν τους έχει παραχωρήσει ούτε κατά διάνοια κάποια εξουσιοδότηση”. Αλλά “ο επαναστάτης- όμως- περιφρονεί την κοινή ηθική. Περιφρονεί και μισεί την τρέχουσα κοινωνική ηθική σε όλες τις εφαρμογές της και σ’ όλες τις εκδηλώσεις της. Γι’ αυτόν ηθικό είναι ό,τι συντελεί στο θρίαμβο της επανάστασης’ ό,τι τον εμποδίζει είναι ανήθικο…” (Από την “Κατήχηση” του Νετάγιεφ.)

Και δεν πάει να λέει ο Κάστρο πώς “τώρα τα όπλα πρέπει να γονατίσουν μπροστά στο λαό…” Εξάλλου, ακόμα κι εκείνος που το ‘πε, το πρόδωσε. Και μέσα σε όλα αυτά, ο Μπωντλέρ και ο Προυστ, ο Ζακ Μαριτιέν και ο Λοτρεαμόν, ο Μπακούνιν, ο Νετσάγιεφ φυσικά, ο Ντοστογιέφσκι, ο Αριστοτέλης και ο Σαρτρ, η Μαργκερίτ Ντυράς, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες και η Μοσάντ, το Μουσείο του Πράντο, ο Ζενέ και ο Μπροχ, το Παρίσι και η Μαδρίτη, ο πλατωνικός έρωτας και στίχοι αιώνιοι γιατί όπως υποστηρίζει ο Λορανσόν, ο αμετανόητα τρομοκράτης “Άκου Ζυλιάν: καταλαβαίνω πολύ καλά ότι μπορεί κανείς ν’ αγαπήσει μέχρι τρέλας και χωρίς γαμήσι.

Ο μεγάλος έρωτας της ζωής μου θα μείνει για πάντα μια νεαρή Ιταλίδα την οποία είδα μονάχα για δέκα λεπτά στην αποβάθρα του σιδηροδρομικού σταθμού της Σαβόνα… δεν ξέρω ούτε τ’ όνομά της. «Γιατί δεν ξέρω για πού έφυγες και εσύ δεν ξέρεις που πηγαίνω. Αχ! Εσένα που θα μπορούσα ν’ αγαπήσω, και το ‘ξερες».

Ένα βιβλίο που θα μας κάνει να αγαπήσουμε την ποίηση και τ’ άλλα βιβλία και θα μας μάθει να διαβάζουμε εν τέλει και κάτω από τις γραμμές. Γιατί πολύ βιαστήκαμε όλοι μας και πολύ μιλήσαμε τώρα τελευταία.

 

 

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ:

Ο Χόρχε Σεμπρούν γεννήθηκε στη Μαδρίτη το 1923.Η οικογένειά του έφυγε στο εξωτερικό το 1937 και από το 1939 έζησε στο Παρίσι, όπου έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος και πήρε μέρος στην Αντίσταση κατά των Ναζί. Το 1943 συνελήφθη από την Γκεστάπο και κρατήθηκε επί δύο χρόνια στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπούχενβαλντ. Μετά την απελευθέρωσή του, την άνοιξη του 1945, γίνεται υπεύθυνος της παράνομης δουλειάς του Κομμουνιστικού Κόμματος και πολύ γρήγορα μέλος της Κ.Ε. Τον Απρίλη του 1964 διαγράφεται από το Ισπανικό Κομμουνιστικό Κόμμα μαζί με τον Φερνάντο Κλαουδίν από τον Σαντιάγο Καρίγιο και την Πασιονάρια. Από τότε αφιερώνεται στη Λογοτεχνία και τον Κινηματογράφο. Υπήρξε επίσης, για μεγάλο διάστημα, υπουργός Πολιτισμού στην Κυβέρνηση Φελίπε Γκονθάλεθ.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top